بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
کوروش احمدی، دیپلمات پیشین در پاسخ به سوال «اعتماد» در باب پیش‌بینی سناریوهای احتمالی راجع به آینده رایزنی‌های میان تهران و واشنگتن گفت: جلسه روز شنبه در مسقط و دیدار نمایندگان ارشد ایران و امریکا در واقع مقدمه‌ای بود برای تدارک رایزنی‌های تهران و واشنگتن در دوره بعد از این جلسه.
به باور احمدی این جلسه را می‌توان به عنوان نخستین نشست از یک فرآیند نسبتا طولانی، حداقل چند ماهه، تلقی کرد.
به عبارتی، ما یک روند مذاکراتی در پیش داریم و جلسه شنبه، جلسه‌ای برای تدارک این روند بود. در این نوع نشست‌ها و معمولا در آغاز پروسه‌های مذاکراتی، برای رسیدن به یک توافق مکتوب، رئوس مطالب و موضوعاتی که قرار است مورد بحث قرار بگیرد، مشخص می‌شود. همچنین نحوه کار، فرمت جلسات و زمان‌بندی آنها نیز مشخص می‌گردد.
به عبارت دیگر، باید مشخص شود که جلسات آینده در کجا و در چه سطوحی و با حضور چه طرف‌هایی برگزار خواهد شد. برای مثال، آیا جلسات بعدی در سطح دیگری مثلا در سطح مدیران میانی برگزار خواهد شد یا همچنان وزیر امور خارجه ما و نماینده ترامپ حضور خواهند داشت.
احمدی در ادامه به «اعتماد» گفت: بنابراین، مسائل عمومی، خطوط اصلی و محورهای مباحث و ابعاد لجستیکی و تشریفاتی این موضوعات بخش عمده وقت طرفین را در جلسه مقدماتی می‌گیرد؛ این امر به ویژه باتوجه به تلاش ایران برای اجتناب از مذاکره مستقیم و گفت‌وگوی رو در رو از اهمیت و حساسیت بیشتری هم برخوردار است. لذا بعید می‌دانم در جلسه ابتدایی بحث محتوایی چندانی شکل گرفته باشد.
این دیپلمات کشورمان در ادامه گفت‌وگویش با «اعتماد» تاکید کرد که موضوعات مورد مذاکره بسیار امر مهمی است، واقعیت این است که ترامپ در اظهارات شفاهی‌اش از همان آغاز کارش در کاخ سفید، تنها بر مساله هسته‌ای ایران تاکید کرده و فقط بر اینکه ایران نباید سلاح اتمی داشته باشد، متمرکز بوده است. در دستورالعمل شش فوریه رییس‌جمهور امریکا نیز تاکید بر مخالفت با مسلح شدن ایران به سلاح هسته‌ای است. در این دستورالعمل همچنین از اینکه ایران نباید موشک‌های بالستیک قاره‌پیما داشته باشد نیز سخن رفته است. البته ادعاهای همیشگی امریکا در مورد اقدامات به اصطلاح بی‌ثباتی ساز در منطقه و توسعه برنامه موشکی هم به ‌طور کلی در این دستورالعمل مطرح شده که همان مطالب کلی همیشگی است و از آنها به عنوان خط قرمز سخن نرفته است. از همین رو برداشت من این است که مساله اصلی در مذاکرات، موضوع هسته‌ای خواهد بود و سایر موضوعات مانند مسائل موشکی و منطقه‌ای به احتمال زیاد برای دولت ترامپ از اولویت بالایی برخوردار نیستند. این دیپلمات پیشین کشورمان در ادامه تاکید کرد که دلیل کاهش اهمیت مسائل منطقه در مذاکره با ایران می‌تواند کاهش شدت و حدت مسائل منطقه‌ای به دلیل تحولات اخیر در خاورمیانه و تضعیف متحدین منطقه‌ای ایران باشد. در مورد برنامه موشکی نیز ترامپ در اظهارات شفاهی خود به آن نپرداخته و همان‌طور که گفتم تاکید سند 6 فوریه نیز بر جلوگیری از مسلح شدن ایران به موشک‌های بالستیک قاره‌پیما است که البته هیچ‌وقت مد‌نظر ایران نیز نبوده است. لازم به ذکر است که منظور از موشک‌های بالستیک قاره‌پیما موشک‌هایی است که آن سوی اقیانوس اطلس و امریکا را نیز در برد خود دارند.
به باور احمدی در حوزه موشکی یک موضوع که ممکن است مورد توجه طرف مقابل باشد، موضوع صدور تکنولوژی موشکی توسط ایران است. در رابطه با این موضوع در چارچوب رژیم کنترل تکنولوژی موشکی MTCR حدود 40 کشور اقدام به تنظیم مقرراتی کرده‌اند که البته برای کشورهای دیگر الزام‌آور نیست، اما این مقررات عملا به مبنایی برای این قبیل مباحث تبدیل شده است. مذاکره احتمالی در این رابطه نیز ممکن است به خاطر ادعاهایی مبنی بر انتقال تکنولوژی ساخت موشک به گروه‌هایی در منطقه باشد.
احمدی در پاسخ به دیگر سوال «اعتماد» درباره احتمال تمایل تهران به تحقق یک توافق موقت گفت: توافق موقت مسبوق به سابقه است و تجربه آن به مذاکرات منتهی به برجام در پاییز سال 1393 برمی‌گردد. در آن زمان، توافق موقتی حاصل شد تا طرفین فرصتی داشته باشند برای مذاکره بلندمدت‌تر و رسیدن به یک توافق جامع.
به باور احمدی این امکان وجود دارد که دوباره چنین توافقی مدنظر قرار بگیرد. یک احتمال می‌تواند این باشد که مثلا ایران ادامه غنی‌سازی 60درصدی را متوقف کند و در ازای آن امریکا بپذیرد که امتیازاتی در ارتباط با کاهش تحریم‌ها بدهند. اما مشکل اینجاست که ما با کسی مثل ترامپ مواجه هستیم. او شخصیتی دارد عجول و می‌خواهد کارها سریع‌تر پیش برود. در این رابطه ادعای فرصت دو ماهه‌ای که به ایران داده شده نیز مطرح است که البته نمی‌دانم چقدر صحت دارد. اگر این ادعا درست باشد، ممکن است امریکایی‌ها با توافق موقت موافق نباشند.
احمدی در ادامه به «اعتماد» گفت: دومین مانع، پنجره زمانی مرتبط با مکانیسم ماشه است. این مکانیسم به‌گونه‌ای تنظیم شده که دو ماه و پنج روز قبل از سررسید آن در تاریخ 26 مهر باید فرآیندش کلید بخورد. البته در این مورد نیز اگر اراده لازم وجود داشته باشد همیشه راهی می‌تواند وجود داشته باشد. مثلا شاید اگر طرف‌ها تفاهم داشته و احساس کنند که کار پیشرفت خوبی داشته و به مدت زمان بیشتری نیاز دارند، در آن صورت ضرب‌الاجل 26مهر برای مکانیسم ماشه می‌تواند دو تا سه ماه دیگر تمدید شود. این دیپلمات پیشین در ادامه خاطرنشان کرد: این موضوع به اراده سیاسی طرفین بستگی دارد و ممکن است با قطعنامه‌ای در شورای امنیت بازه زمانی فعال شدن این مکانیسم در قطعنامه 2231 تمدید شود،ضمن اینکه اگر توافقی حاصل نشود فعال شدن این مکانیسم قطعی است. به هر حال، باید به این نکته توجه کرد که آیا طولانی شدن رایزنی‌ها برای ایران مفید است یا خیر. به اعتقاد من، این وضعیت برای ایران مفید نیست، زیرا ایران تحت تحریم‌ها آسیب می‌بیند و باید هر چه سریع‌تر مساله محدودیت‌های اقتصادی علیه ایران حل شود. امریکایی‌ها در شرایط کنونی هزینه‌ای از این محل متحمل نمی‌شوند، زیرا این ایران است که هدف تحریم‌های امریکا قرار دارد و تحت فشار است. بنابراین، فکر می‌کنم ایران باید خواستار تسریع فرآیند رایزنی‌ها باشد تا بتواند هر چه سریع‌تر از مشکلات تحریمی رهایی یابد.
احمدی در پاسخ به دیگر سوال «اعتماد» مبنی بر مخالفت احتمالی واشنگتن با پیشنهاد احتمالی توافق موقت توسط تهران، گفت: اگر اراده سیاسی برای حل مساله در طرفین شکل گرفته باشد و هر دو طرف واقعا به دنبال راه‌حل باشند، می‌توانند هر مساله‌ای را پشت میز مذاکره بررسی کرده و حل کنند یا از شدت آن بکاهند. فاکتورهای متعددی در این فرآیند نقش دارند. می‌توان امتیازاتی را در یک حوزه داد و در حوزه‌ای دیگر امتیازاتی را دریافت کرد. در هر صورت، این امکان وجود دارد که از طریق مذاکره هر مساله‌ای را حل کرد. به باور احمدی جزییات مهم است و تمرکز بر جزییات مشخص می‌کند که کار چگونه پیش خواهد رفت. به عبارت دیگر مادام که طرفین وارد جزییات نشده‌اند، مشکل می‌توان گفت که آیا شانسی برای موفقیت وجود دارد یا خیر. در واقع، موفقیت مذاکرات به تمایل و اراده سیاسی طرفین برای حل مشکلات و توانایی آنها در مدیریت اختلافات و یافتن راه‌حل‌های مورد قبول دو طرف بستگی خواهد داشت.
بازار