بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
صادق زیباکلام، استاد بازنشسته علوم سیاسی دانشگاه تهران درباره مذاکرات جاری در عمان به خبرنگار هم‌میهن گفت: «اگر شرط‌بندی در جمهوری اسلامی آزاد بود من هر داشتم و نداشتم روی این شرط‌بندی می‌کردم که اولاً مذاکره صورت می‌گیرد و ثانیاً این که در نهایت به توافق منجر خواهد شد. از چند ماه قبل این موضوع را مطرح کردم. چراکه معتقدم دو طرف اصلی یعنی رهبر ایران و رئیس‌جمهور آمریکا نمی‌خواهند کار به رودررویی بکشد.
تنها کسانی که می‌خواهند کار به درگیری بکشد و مذاکرات به نتیجه نرسد، نتانیاهو، تندروهای آمریکایی، اپوزیسیون جمهوری اسلامی، نیروهای سلطنت‌طلب و آن دسته از ایرانیانی هستند که امیدوار بودند درگیری به وجود بیاید و از رهگذر آن گشایشی ایجاد شود. اگر هم به‌زعم آنان این درگیری به سقوط سیستم منجر نشد، فضا کمی باز شود.
اما این گروه آخر از ایرانیان نمی‌دانند این درگیری بهای سنگینی برای زیرساخت‌های ایران از نیروگاه‌ها تا نفت و گاز و پتروشیمی دارد. بعد از آن آسیب‌ها دیگر فرقی نمی‌کند چه کسی بر سر کار باشد. جز ده‌ها سال خرابی چیزی به بار نمی‌آورد. با توجه به اینکه طرفین اصلی نمی‌خواهند درگیری اتفاق بیفتد، دو طرف مقداری از خواسته‌هایشان کوتاه خواهند آمد و کار به توافق می‌کشد.»
او تاکید کرد: «اما چارچوب این توافق احتمالی با چارچوب برجام متفاوت خواهد بود. احتمالاً کنترل شدیدی روی برنامه هسته‌ای ایران اعمال خواهد شد و غنی‌سازی ایران بالاتر از 3/5 درصد نخواهد بود. جمهوری اسلامی همواره گفته است که قصد ساخت سلاح هسته‌ای ندارد. یعنی اگر بخواهیم، می‌توانیم بسازیم. آقای کمال خرازی، علی لاریجانی و دیگران این مورد را متذکر شده‌اند که اگر مجبور شویم یا بخواهیم، کسی نمی‌تواند جلوی ما را بگیرد. این دقیقاً چیزی است که ترامپ می‌خواهد. اینکه جمهوری اسلامی تحت هیچ شرایطی نتواند سلاح هسته‌ای تولید کند، چه بخواهد و چه نخواهد. ما به دنبال چه هستیم؟ تحریم‌ها واقعاً جمع شود، ایران بتواند نفتش را صادر کند و دارایی‌هایش آزاد شود.»
این تحلیلگر سیاسی به اشاره به نقش‌آفرینی اسرائیل در این روند، یادآور شد: «در این میان اسرائیلی‌ها دنبال مدل لیبی هستند. اینکه ایران پیچ و مهره‌های تاسیسات هسته‌ای‌اش را باز کند و هر جایی که غربی‌ها گفتند بفرستد. آن‌ها می‌دانند که این خواسته نشدنی است و جمهوری اسلامی به‌هیچ‌وجه زیر بار آن نخواهد رفت و امیدشان این است که کار به درگیری برسد. ولی ایران به کاهش سطح غنی‌سازی قناعت خواهد کرد و آژانس امکاناتی که بتوان از آن برای تولید سلاح استفاده کرد را کنترل می‌کند. آمریکایی‌ها هم به مرور از تحریم‌ها کم می‌کنند.»
زیباکلام تاکید کرد: «تفاوت مهم برجام و توافق مهم سال 1404، در مکانیزم‌های راستی‌آزمایی و تضمین است. به نحوی که تحت تاثیر تغییر رای‌های ناگهانی ترامپ قرار نگیرد. بالاخره ما این تغییر رای‌ها را دیدیم. مثلاً ترامپ 6 ماه بعد بگوید من تحریم نفت را برداشتم اما نگفته بودم گازوئیل هم شامل آن می‌شود. تضمین‌هایی بین‌المللی وجود داشته باشد که آن‌ها نتوانند با اما و اگر جلوی آن‌چه تعهد کرده‌اند را بگیرند.
واقعاً خواسته آمریکایی‌ها و کشورهای غربی این است که ایران نتواند سلاح هسته‌ای تولید کند. مرحله بعدی هم پروژه موشکی است. چرا امیدوارم بر سر موشک‌ها هم توافق صورت می‌گیرد؟ در حال حاضر موشک بین‌قاره‌ای با برد 5000 و 10000 کیلومتر به چه کار ایران می‌آید؟ فرض کنیم هزاران موشک تولید کردیم که 10 هزار کیلومتر برد دارند. سرعت‌شان به قدری بالا باشد که هیچ راداری نتواند آن‌ها را ردیابی کند. این‌ها را قرار است علیه چه کسی به کار ببریم؟ مثلاً اروپا را بزنیم؟ اروپا چه تهدیدی برای ما دارد؟ اصلاً در حوزه دفاعی نیازی نداریم که به آن شکل و تا آن حد خودمان را مسلح کنیم.»
او تاکید کرد: «پس از هفتم اکتبر، بسیاری مسائل تغییر کرد. آن رویداد هر چه نداشت،‌ این را ثابت کرد که بعضی سیاست‌ها باید تغییر کند. اسرائیل برای ما تهدید داشته اما ما هم تهدید آن‌ها بودیم. مسئولین بالاخره متوجه شدند که وضع اقتصادی مردم خراب است. اگر چه دیر است اما فکر می‌کنم بالاخره مسئولین جمهوری اسلامی متوجه شدند باید فکری به حال اقتصاد کنند. مگر اینکه دنبال خودکشی و انتحار باشند. بگویند که ما خواهان جنگ هستیم و سازشکارها مثل زیباکلام هر چه می‌خواهند بگویند. این‌ها تعداد زیادی نیستند. بعضی بر اساس منافع‌شان این شعار را می‌دهند و آن‌هایی که واقعاً معتقدند شعارهای پیشین باید دنبال شود، در حاکمیت اندک هستند.»
بازار