بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - با توجه به مباحث مطرح شده از سوی طرفین در دور اول گفتگوها، چهار موضوع اصلی، چالش‌های مربوط به روابط دوجانبه، مسائل مرتبط با تحریم‌ها، هسته‌ای و برجام، و دو جنگ اوکراین و غزه مطرح هستند.
، کاظم غریب آبادی، معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه اخیرا اعلام کرده است که 13 ژانویه (24 دی) به عنوان تاریخ جدید گفت‌و‌گو‌های ایران و سه کشور اروپایی در ژنو انتخاب شده است.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
غریب آبادی ادامه داد: ما الان به دنبال پیش‌بینی نیستیم، همانطور که قبلاً هم گفتیم آنچه در جریان است گفتگوست و مذاکره نیست.
غریب آبادی افزود: برای تبیین موضوعات و رایزنی‌های بیشتر است که اگر قرار است مذاکراتی شکل بگیرد در چه چهارچوبی و با چه روشی باشد.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران نیز در این خصوص گفته است: گفت‌و‌گو‌های میان ایران و سه کشور اروپایی از جمله آلمان، فرانسه و انگلستان با توافق طرفین ادامه خواهد داشت و در نشست اول توافق شد با همان محتوا و جنس در قالب گفت‌و‌گو و نه مذاکره نشست دیگری برگزار شود. هم در خصوص موضوعات دو طرفه، هم در خصوص مسائل منطقه‌ای و همچنین هسته‌ای بحث و تبادل نظر شده و میشود و نشست بعدی نیز در هفته آخر دی ماه احتمالا برگزار می‌شود.
ایران در شرایطی از آغاز دور تازه گفت‌و‌گو‌ها با قدرت‌های اروپایی خبر داد که تروئیکای اروپایی اخیرا برای فعال کردن مکانیسم ماشه در چارچوب برجام به منظور «بازگشت فوری» همه تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران اعلام آمادگی کرده بودند ایران در شرایطی از آغاز دور تازه گفت‌و‌گو‌ها با قدرت‌های اروپایی خبر داد که تروئیکای اروپایی اخیرا برای فعال کردن مکانیسم ماشه در چارچوب برجام به منظور «بازگشت فوری» همه تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران اعلام آمادگی کرده بودند.
این اعلام آمادگی پس از آن صورت گرفت که گزارش‌های اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از افزایش غیرمجاز سطح ذخایر اورانیوم غنی شده با خلوص 60 درصدی نزد تهران خبر داد.
این در حالی است که عباس عراقچی وزیر خارجه ایران تاکید کرده بود: اگر «اسنپ بک» اتفاق بیفتد، با بحران مواجه می‌شویم. اگر این اتفاق بیفتد، فکر می‌کنم همه متقاعد می‌شوند که ما در مسیر اشتباهی رفته‌ایم، بنابراین باید مسیر را تغییر دهیم. معتقدم اگر اسنپ بک اتفاق بیفتد، با بحران مواجه می‌شویم.
دور پیشین گفت‌و‌گو‌های تازۀ ایران و قدرت‌های اروپایی، حدود یک ماه پیش و یک هفته پس از تصویب قطعنامۀ جدید و تنبیهی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران در ژنو برگزار شده بود.
پس از در دور قبلی گفت‌و‌گو‌های ایران و تروئیکای اروپایی در ژنو، کاظم غریب آبادی، معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه ایران در حساب رسمی خود در برنامه ایکس نوشت: دور دیگری از گفت‌و‌گو‌ها با مدیران سیاسی فرانسه، آلمان و انگلیس برگزار شد. آخرین تحولات دوجانبه، منطقه‌ای و بین المللی، بویژه مباحث هسته‌ای و رفع تحریم، مورد بحث و ارزیابی قرار گرفت.
وی افزود: ما قاطعانه به پیگیری منافع مردم خود متعهد هستیم و ترجیح ما مسیر گفت‌و‌گو و تعامل است.
روز قبل از شروع دور اول گفتگوی ایران و تروئیکای اروپایی نیز هیات ایرانی با «انریکه مورا»، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ژنو سوئیس دیدار و رایزنی کرده بودند. غریب آبادی در این خصوص نوشته بود: «با انریکه مورا گفتگوی صریحی در مورد طیفی از موضوعات و همچنین چشم انداز مذاکرات هسته‌ای و رفع تحریم در پرتو تحولات جدید داشتیم.
به مورا گفته شد اتحادیه اروپا باید دست از رفتار خودبینانه و غیرمسئولانه خود در قبال موضوعات و چالش‌های این قاره و مسائل بین‌المللی بردارد؛ اروپا نباید مشکلات و اشتباهات خودش، از جمله در رابطه با منازعه اوکراین، را با درگیر کردن دیگران فرافکنی کند.
اروپا با رفتار همدستانه‌ای که به‌ویژه سه کشور مهم آن در قبال نسل‌کشی در غزه داشته‌اند، اکنون هیچ جایگاه اخلاقی برای نصیحت‌کردن دیگران در مورد حقوق بشر ندارد.»
معاون وزیر خارجه در پایان تاکید کرد: «اروپا در موضوع هسته‌ای ایران نیز به دلیل عدم برخورداری از روحیه مسئولیت‌پذیری و اعتماد به نفس لازم، مدت‌ها است از بازیگری تاثیرگذار فاصله گرفته است. اروپا نیازمند خودبازیابی است.»
با توجه به مباحث مطرح شده از سوی طرفین در دور اول گفتگوها، چهار موضوع اصلی، چالش‌های مربوط به روابط دوجانبه، مسائل مرتبط با تحریم‌ها، هسته‌ای و برجام، و دو جنگ اوکراین و غزه مطرح هستند با توجه به مباحث مطرح شده از سوی طرفین در دور اول گفتگوها، چهار موضوع اصلی، چالش‌های مربوط به روابط دوجانبه، مسائل مرتبط با تحریم‌ها، هسته‌ای و برجام، و دو جنگ اوکراین و غزه مطرح هستند.
در حال حاضر موضوع جنگ اوکراین و کمک‌های ادعایی ایران به روسیه مهمترین دغدغه اروپا در گفت‌و‌گو با ایران است. همچنین جنگ غزه نگرانی دیگر اروپا است. ترامپ وعده داده که جنگ اوکراین را سریعا حل و فصل خواهد کرد و گشایش‌هایی نیز با آمدن وی در جنگ غزه حاصل خواهد شد و چه بسا قبل از به قدرت رسیدن او شاهد آتش بس در غزه باشیم.
این مسائل می‌تواند موضوعات مورد چالش ایران و اروپا را نیز کمتر کند و دو طرف می‌توانند تمرکز بیشتری روی روابط دوجانبه و حل‌وفصل مسائل مرتبط با آن بگذارند.
با توجه به اظهارات غریب آبادی هنوز جارچوب مشخصی برای مذاکرات تعیین نشده است لذا ایران مایل نیست چارچوب فعلی که مسائل مختلف در آن مطرح است را ذیل یک مذاکره رسمی طبقه بندی کند.
بر همین اساس، عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران گفت‌و‌گو‌های دور اول ایران و تروئیکای اروپایی را به «طوفان فکری» تعبیر کرده بود. وی در این زمینه گفته بود: دیدار مذاکره‌کنندگان ایرانی و اروپایی در ژنو در روز جمعه در حقیقت یک جلسه طوفان فکری است تا ببینیم آیا واقعاً راهی برای خروج از وضعیت فعلی وجود دارد یا خیر.
وی اظهار داشته بود: اگر غرب تهدید به اعمال مجدد همه تحریم‌های سازمان ملل متحد را ادامه دهد، احتمالاً بحث هسته‌ای در داخل ایران به سمت در اختیار داشتن تسلیحات (هسته‌ای) گرایش پیدا خواهد کرد. ایران پیشتر نیز توانایی و دانش ساخت سلاح هسته‌ای را داشته، اما این موضوع بخشی از راهبرد امنیتی این کشور را تشکیل نمی‌دهند.
همچنین ایران همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی در قالب توافق مارس 2023 که دغدغه طرف اروپایی است را منوط به گفت‌و‌گو‌ها با دولت ترامپ می‌داند. ایران تعهدات ذیل توافق مارس 2023 را فراتر از تعهدات پادمانی خود می‌داند.
بر این اساس گفت‌و‌گو‌های ایران با طرف اروپایی زمانی می‌تواند به نتیجه مطلوب برسد که ایران و آمریکا به توافقی رسیده باشند. از سوی دیگر طرف اروپایی می‌خواهد در گفتگوی احتمالی ایران و آمریکا اهرمی در اختیار داشته باشد بر این اساس گفت‌و‌گو‌های ایران با طرف اروپایی زمانی می‌تواند به نتیجه مطلوب برسد که ایران و آمریکا به توافقی رسیده باشند. از سوی دیگر طرف اروپایی می‌خواهد در گفتگوی احتمالی ایران و آمریکا اهرمی در اختیار داشته باشد.
«طارق رئوف» رئیس سابق بخش امنیت سیاسی و شفاف سازی آژانس بین المللی انرژی اتمی و رئیس برنامه خلع سلاح، کنترل سلاح و عدم اشاعه موسسه صلح استکهلم (سیپری) حتی معتقد است مطرح کردن فعال سازی مکانیسم ماشه از سوی تروئیکای اروپایی یک اهرم فشار است. به اعتقاد وی: تروئیکای اروپایی می‌خواهد دست‌های ترامپ را با بازگرداندن «مکانیسم ماشه» که باعث واکنش تهران می‌شود، ببندند.
سیدحسین موسویان دیپلمات پیشین ایران و محقق کنونی دانشگاه پرینستون آمریکا در این زمینه می‌گوید: آغاز مذاکرات جدید بین ایران و سه کشور اروپایی گامی مثبت و ضروری است، اما در غیاب ایالات متحده، هیچ توافقی ممکن نخواهد بود. تنها راه خروج از بحران فعلی بستگی به نحوه تعامل ایالات متحده و ایران در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ دارد. اگر ترامپ به سیاست قبلی خود یعنی «فشار حداکثری» بازگردد و رویارویی‌های نظامی اسرائیل و ایران ادامه یابد، احتمالاً ایران از مرز خواهد گذشت و از آستانه توانمندی هسته‌ای به سمت ساخت سلاح‌های هسته‌ای حرکت خواهد کرد.
عباس عراقچی همچنین در دیدار وزیر خارجه عمان بر «کانال سوئیس» تاکید کرده است که نشاندهنده این است که ایران مایل است گفت‌و‌گو با دولت ترامپ از کانال فوری‌تر و مستقیم تری برقرار شود.
وی همچنین در مصاحبه با شبکه تلویزیونی سی‌سی‌تی‌وی چین گفته است: ما برای ازسرگیری مذاکرات بر سر برنامه هسته‌ای ایران آمادگی داریم. ما همچنان آمادگی داریم وارد مذاکرات سازنده و بدون تاخیر در خصوص برنامه هسته‌ای خود شویم؛ مذاکراتی که با هدف رسیدن به یک توافق باشد. فرمولی که از نظر ما وجود دارد، همان فرمول سابق برجام است یعنی اعتمادسازی درباره برنامه هسته‌ای ایران در مقابلِ رفع تحریم‌ها. ما بر همین مبنا آمادگی مذاکره را داریم.
وی همچنین گفته است: در مورد آمریکا طبیعی است که دولت جدید باید سیاست خودش را تدوین کند و ما بر اساس آن تصمیم خواهیم گرفت. چین و روسیه 2 عضو موثر مذاکرات در گذشته بودند و از نظر جمهوری اسلامی ایران همچنان باید به نقش سازنده خود در این مذاکرات ادامه دهند. این خواسته و اراده ماست.