بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - به گزارش اکوایران، محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق در 19 دی‌ماه به دعوت رسمی مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری ایران در زمانی حساس و پرتنش منطقه، به تهران آمد. تحولات سریع در منطقه، فشارهای اقتصادی و امنیتی، و در نهایت نقش حساس عراق در مدیریت بحران‌ها همگی دلایلی هستند که سفر السودانی به تهران را به نقطه عطف دیپلماتیک تبدیل کرده‌اند.
از مهم‌ترین محورهای مذاکرات میان نخست‌وزیر عراق و مقامات ایرانی، گفت‌وگو درباره تأمین انرژی عراق از سوی ایران بود؛ چراکه عراق سال‌هاست به گاز و برق ایران وابسته است و در ماه‌های اخیر با کاهش قابل توجه صادرات انرژی ایران مواجه شده است. این کاهش صادرات و البته در برخی از مواقع قطع کامل آن، بحران جدی در تولید برق عراق ایجاد و نارضایتی گسترده عراقی‌ها را به‌دنبال داشته است. شرایط به‌وجود آمده به‌وضوح نشان‌دهنده چالش‌هایی است که بغداد در روابط انرژی با ایران با آن روبه‌رو است.
از سوی دیگر، ایالات متحده آمریکا نیز فشارهای شدیدی به عراق وارد کرده و با تهدید به قطع معافیت‌های تحریمی واردات انرژی از ایران، بغداد را در وضعیتی دشوار قرار داده است. این معافیت‌ها که در دوران ریاست‌جمهوری جو بایدن صادر شده‌اند، اکنون با آمدن ترامپ با تهدیدات جدی روبه‌رو هستند و اکنون تنها 90 روز به پایان این مهلت باقی مانده است. دونالد ترامپ که اول بهمن ماه وارد کاخ سفید می‌شود، می‌گوید که عراق در تامین انرژی موردنیازش به خودکفایی دست یابد و نباید دیگر به ایران وابسته بماند؛ موضوعی که بدون شک فشار زیادی را به بغداد وارد خواهد کرد.
یکی دیگر از مسائل بحرانی که در سفر السودانی به تهران مورد بحث قرار گرفت، وضعیت گروه‌های نظامی عراق، به‌ویژه الحشد الشعبی بود. آمریکا به‌طور مداوم از عراق می‌خواهد که کنترل بیشتری بر این گروه‌ها اعمال کند. همچنین، تهدیدهای واشنگتن برای تحریم شرکت «سومو» که مسئول فروش نفت عراق است، نیز یکی از مسائل کلیدی در این سفر بود. ایالات متحده می‌گوید که این شرکت در دورزدن تحریم‌های ایران نقش دارد و حتی بخش‌هایی از درآمدهای نفتی آن، به گروه‌های مسلح اختصاص یافته است.
تغییر معادلات با آمدن ترامپ در حقیقت با نزدیک شدن به بازگشت دونالد ترامپ به کاخ‌سفید، فشارهای سیاسی و اقتصادی بر دولت مرکزی بغداد بیشتر و در این دوران، عراق با تهدید‌های جدیدی روبه رو می‌شود. گزارش‌ها حاکی از آن است که آمریکا به عراق هشدار داده که اگر نتواند از نفوذ ایران در خاک خود بکاهد و به خودکفایی در زمینه‌های مختلف برسد، احتمال تغییر رژیم در این کشور جدی است. این در حالی است که گمانه‌زنی‌هایی درباره تحرکات برخی از شخصیت‌های سیاسی مخالف دولت عراق، نظیر «جمال مصطفی»، داماد صدام حسین، دیکتاتور سابق عراق وجود دارد. با این حال، مقامات عراقی به وضوح تغییر رژیم در این کشور را رد کرده‌اند و همچنان به نظام کنونی وفادار هستند.
به همین دلیل، دولت عراق در تلاش است تا از هرگونه تنش بیشتر جلوگیری کند و برای رسیدن به تعادل، میان خواسته‌های داخلی و فشارهای خارجی گام‌های جدی بردارد.
بحران سوریه و تهدیدات امنیتی برای عراق در همین حال، سوریه در همسایگی عراق نیز در وضعیت پیچیده‌ای قرار دارد. تحولات اخیر در سوریه و بازگشت بحران‌های امنیتی، بغداد را به‌شدت نگران کرده است. دولت عراق به‌ویژه از بازگشت تهدیدهای تروریستی به کشورش در هراس است. گروه‌های افراطی همچون داعش که در سال‌های گذشته به‌شدت در غرب عراق فعال بودند، اکنون با وخیم‌شدن اوضاع امنیتی در سوریه، دوباره قاد به بازسازی نیروهای خود و تهدید امنیت عراق هستند.
از سوی دیگر، عراق با افزایش تدابیر امنیتی در مرزهای مشترکش با سوریه، سعی دارد از این تهدیدها جلوگیری کند. اما نگرانی‌ها در خصوص نفوذ دوباره گروه‌های تروریستی و خطر بازگشت تروریسم به خاک عراق، مسئله‌ای است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. مقامات عراقی به‌وضوح اعلام کرده‌اند که تعداد داعشی‌ها در حال افزایش است و این گروه‌ها به‌طور فزاینده‌ای از سلاح‌های به غنیمت گرفته‌شده، بهره‌برداری می‌کنند.
عراق که همواره تلاش می‌کند، درگیر تحولات دمشق نشود، به‌دنبال حفظ ثبات داخلی خود نیز است اما دولتمردان عراقی نمی توانند شرایط را نادیده بگیرد. کارشناسان معتقدند، عراق محتاطانه از تغییر نظام سیاسی جدید در سوریه استقبال کرده و خواستار یک روند سیاسی فراگیر است. ماه گذشته نیز عراق یک هیئت ارشد امنیتی به ریاست حمید الشطری، رئیس سرویس اطلاعاتی را اعزام کرد که با احمد الشرع، رهبر هیئت تحریر الشام و رئیس دولت جدید سوریه دیدار کند. آن‌ها چندین موضوع امنیتی به ویژه مرزها را مورد بحث قرار دادند.
دیپلماسی فعال این روزهای عراق در پایان باید سفر محمد شیاع السودانی به تهران در حقیقت بخشی از استراتژی دیپلماتیک گسترده‌تر است که بغداد برای مقابله با فشارهای بین‌المللی و منطقه‌ای در پیش گرفته است. عراق در هفته‌های اخیر تحرکات دیپلماتیک زیادی را انجام داده است؛ از جمله تماس‌های مکرر با مقام‌های عربی، از جمله اردن و عربستان سعودی، و همچنین گفت‌وگوهای تلفنی با مقامات کشورهای غربی و منطقه‌ای نظیر ترکیه و مصر.
در همین راستا، می توان با قطعیت گفت که سفر نخست‌وزیر عراق به تهران به‌ویژه در شرایطی که دولت ترامپ به‌زودی وارد کاخ سفید می‌شود، نشان‌دهنده تلاش‌های بغداد برای هماهنگی و جلوگیری از هرگونه تشدید تنش‌ها در منطقه است.