بزرگنمايي:
ایرانیان جهان - به گزارش اقتصادنیوز، وبگاهThe Cradle با انتشار گزارشی مدعی شد، در اقدامی شکفت انگیز، دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب ایالات متحده، قرار است سومالی‌لند را به عنوان یک ایالت مستقل به رسمیت بشناسد. این تصمیم بی‌سابقه که توسط گاوین ویلیامسون، وزیر دفاع سابق بریتانیا فاش شد و سمافور گزارشی در بابش نوشت، می‌تواند به طور چشمگیری ژئوپلیتیک را در شاخ آفریقا و آبراه‌های غرب آسیا تغییر دهد.
به رسمیت شناختن سومالی‌لند که در نزدیکی شبه جزیره عربستان قرار گرفته، پایگاه استراتژیک جدیدی در جنگ علیه یمن در اختیار غرب قرار خواهد داد، زیرا حوثی‌ها از اکتبر 2023 کشتی‌های عازم اسرائیل را محاصره کرده است.
با این حال، این اقدام خطر تیره شدن روابط ایالات متحده با متحدان کلیدی منطقه‌ای مانند مصر و ترکیه را به همراه دارد که هر دو روابط قوی با سومالی دارند.
پلن واشنگتن در شاخ آفریقا این وبگاه در ادامه گزارش ادعایی‌اش آورد، سومالی‌لند در سال 1991 استقلال خود را از سومالی اعلام کرد، اما هنوز توسط هیچ کشور مستقلی به رسمیت شناخته نشده است. با وجود این، منطقه هویت مشخصی را ایجاد کرده است.
سومالی‌لند که یک سوم جمعیت سومالی را در خود جای داده، تقریباً به اندازه فلوریدا است و برخلاف همسایه جنگ زده خود، ثبات نسبی را حفظ کرده است. در حالی که درگیری‌ها در مناطق شرقی آن از سال 2023 تشدید شده است، بخش عمده‌ای از سومالی‌لند آرام است.
این کشور که به لحاظ استراتژیک در نزدیکی خلیج عدن قرار دارد، یک کریدور دریایی مهم را برای کشتی‌هایی که به سمت کانال سوئز و یمن حرکت می‌کنند، اداره می‌کند. از زمان آغاز جنگ یمن در سال 2014، امارات متحده عربی به دنبال شریکی در شاخ آفریقا علیه دولت تحت ریاست انصارالله در صنعا بوده است.
در سال 2016، امارات متحده عربی قراردادی به ارزش 442 میلیون دلار برای ساخت بندری در سومالی لند که تنها 260 کیلومتر با شهر بندری عدن یمن فاصله دارد، امضا کرد. یک سال بعد، این بندر به یک پایگاه دریایی و هوایی گسترش یافت و از سال 2018 برای حمله به داخل یمن مورد استفاده قرار گرفت. پایگاه نظامی همچنان در حال گسترش است و آشیانه‌هایی برای پرواز هواپیماهای بیشتر در دست ساخت است.
بنا بر گزارش‌ها، امارات متحده عربی اکنون در حال کار بر روی تضمین توافقی بین سومالی‌لند و اسرائیل است. در سال 2010، اسرائیل که علاقه‌مند به ایجاد جای پایی در نزدیکی دریای سرخ و خلیج عدن بود، به یکی از معدود کشورهایی تبدیل شد که با سومالی‌لند روابط دیپلماتیک برقرار کرد؛ البته بدون به رسمیت شناختن رسمی.
علاقه اسرائیل به این منطقه تنها از زمانی افزایش یافته است که یمن به تلافی نسل‌کشی جاری در غزه حمله مستقیم به اسرائیل را آغاز کرده است. بر اساس توافق امارات متحده عربی، اسرائیل در ازای به رسمیت شناختن این کشور، یک پایگاه نظامی در سومالی لند ایجاد خواهد کرد. این جایگاه به تل‌آویو اجازه می‌دهد تا به جای تکیه بر کشورهای غربی، مستقیماً به یمن پاسخ دهد.
با این حال، علیرغم جاه‌طلبی‌های امارات و اسرائیل، هیچ یک از دو بازیگر سومالی‌لند را به رسمیت نشناختند. در سال 2010، شایعه شد که اسرائیل روابط خود را رسمی خواهد کرد، اما آنها عقب نشینی کردند. انجام این کار خطر بیگانگی تعدادی از کشورهای منطقه را به همراه داشت.
اهرم تازه غرب علیه یمن این وبگاه در ادامه گزارش ادعایی‌اش آورد، در سال 1993، ایالات متحده به امید سرنگونی دولت سومالی به پایتخت این کشور، -موگادیشو،- حمله کرد. به گزارش پی بی اس، در جریان این نبرد جسد سربازان آمریکایی در خیابان‌ها کشانده شد و از همین رو گفته می‌شود این رویارویی "خونین‌ترین درگیری با نیروهای آمریکایی از زمان ویتنام" بود و در هدف خود شکست خورد.
چند ماه بعد، آخرین نیروهای باقی مانده ایالات متحده خارج شدند. از سال 2007، ارتش آمریکا بار دیگر در سومالی با عملیات دریایی علیه دزدان دریایی مداخله کرد و حملات هوایی را علیه گروه سلفی الشباب انجام داد. با وجود این تلاش‌ها، الشباب به حملات مرگبار علیه نیروهای آمریکایی ادامه داد.
ترامپ یک ماه قبل از ترک قدرت، نیروهای آمریکایی را از این کشور خارج کرد. در سال 2022، جو بایدن مسیر خود را تغییر داد و 500 سرباز آمریکایی را به سومالی بازگرداند. علیرغم کمک‌های واشنگتن و راه‌اندازی یک کمپین نظامی بزرگ توسط دولت سومالی در سال 2022، تأثیر آن بر الشباب بسیار کم بوده است. سومالی از ترس خلاء امنیتی، امسال درخواست کرد که نیروهای اتحادیه آفریقا (AU) عقب نشینی خود را به تعویق بیندازند.
زمانی که منطقه پورتلند استقلال خود را اعلام کرد، سومالی کنترل بیشتری را از دست داد. چندی پیش، نیروها در جوبالند با نیروهای دولتی سومالی درگیر شدند که منجر به دستگیری 83 سرباز سومالیایی و 600 سرباز دیگر شد که در آن سوی مرز خود را به کنیا تسلیم کردند.
در این زمینه، دولت بایدن با فرستادن یک هیئت بلندپایه برای تبریک به رئیس جمهور تازه منتخب سومالی‌لند، عبدالرحمن محمد عبداللهی، در عرصه سیاست تغییری بالقوه را نشان داد. این اقدام توسط چهره‌هایی مانند سناتور جیم ریش که از سیاست دیرینه «سومالی واحد» به عنوان یک شکست انتقاد داشت، مورد استقبال قرار خواهد گرفت.
طرفداران به رسمیت شناختن سومالی‌لند بر ثبات و حکومت دموکراتیک آن تاکید می‌کنند. با این حال، ارزش استراتژیک این بازیگر به‌عنوان مرکزی برای عملیات نظامی غرب علیه یمن و وزنه‌ای در برابر نفوذ فزاینده چین در منطقه، احتمالاً نیروی محرکه این محور است.
در این میان، حضور رو به رشد چین در شاخ آفریقا عامل مهمی در منافع ایالات متحده در سومالی‌لند است. از سال 2017، چین یک پایگاه نظامی بزرگ در جیبوتی - اولین پایگاه خود در جهان - که هم مرز با سومالی‌لند است و یک بازیگر کلیدی در ژئوپلیتیک منطقه است، راه‌اندازی کرده است.
جیبوتی که زمانی دژ مستحکم برای پایگاه‌های غربی بود، با پکن همسو شده، حتی از اقدامات چین در هنگ کنگ حمایت می‌کند و به کشتی‌های ایرانی اجازه می‌دهد در بندر آن پهلو بگیرند.
جیبوتی همچنین از آمریکا خواسته است که حملات هوایی به یمن انجام ندهد و به کشتی‌های ایرانی اجازه پهلوگیری در پایگاه نظامی چین را داده است.
توافقی که می‌تواند برای اسرائیل گران تمام شود به ادعای این وبگاه، تهدید چین در جیبوتی در پروژه 2025 ذکر شده که بسیاری آن را طرحی برای ریاست جمهوری آینده ترامپ می‌دانند. به رسمیت شناختن ایالت سومالی‌لند به عنوان پوششی در برابر موقعیت رو به وخامت ایالات متحده در جیبوتی توصیه می‌شود.
سومالی لند یکی از معدود کشورهای جهان است که روابط نزدیک با تایوان دارد. چین با تعمیق روابط خود با سومالی، از جمله ارتقای روابط به یک "مشارکت استراتژیک" را محقق ساخته است.
اگر ایالات متحده سومالی لند را به رسمیت بشناسد، متحدانش احتمالاً مانند کوزوو در سال 2008 این کار را دنبال خواهند کرد. سومالی‌لند به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت شناخته شده از امنیت بیشتری برخوردار و به نفع امارات و اسرائیل خواهد بود. همچنین می‌تواند شریک قابل اعتمادتری نسبت به جیبوتی باشد و به وزنه تعادل چین ضربه وارد کند.
با این حال، به ادعای ناظران به رسمیت شناختن سومالی لند می‌تواند واکنش شدید متحدان ایالات متحده را برانگیزد. مصر که به دلیل نگرانی‌های مشترک در مورد سد بزرگ رنسانس اتیوپی با سومالی همسو شده است، ممکن است به رسمیت شناختن سومالی لند را خیانت بداند.
به عنوان یک کشور محصور در خشکی، اتیوپی و سومالی لند یادداشت تفاهمی (MoU) در سال جاری امضا کردند که به اتیوپی اجازه دسترسی به دریا از طریق بندر بربرا را می‌دهد؛ اقدامی که مصر در پاسخ به آن یک قرارداد دفاعی با سومالی امضا کرد.
ترکیه، عضو ناتو، یکی دیگر از بازیگران کلیدی منطقه، سرمایه گذاری هنگفتی در سومالی کرده است، از جمله ایجاد بزرگترین پایگاه نظامی خارجی در موگادیشو و کمک یک میلیارد دلاری به سومالی بین سال‌های 2011 تا 2022.
در مقابل، ترکیه با اکتشاف نفت رفتار ترجیحی داشت. تفاهم‌نامه اتیوپی و سومالی‌لند جایگاه ترکیه در منطقه و جاه‌طلبی این بازیگر برای استقلال انرژی را تضعیف خواهد کرد. چندی پیش رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، رهبران اتیوپی و سومالی را گردهم آورد تا بیانیه تاریخی آنکارا را امضا کنند.
بخش عمده‌ای از این توافق مبهم است، اما با این وجود، اتیوپی و سومالی توافق کردند که به تمامیت ارضی یکدیگر احترام بگذارند. بر اساس این توافق، اتیوپی و سومالی به گفتوگو با هدف تعمیق روابط دیپلماتیک خود ادامه خواهند داد.
این توافق بر دسترسی اتیوپی به بندر بربرا سومالی لند تأثیری نمی‌گذارد، اما امید اتیوپی برای به رسمیت شناختن اتیوپی را کمرنگ می‌کند. بنابراین، ایالات متحده با خطر از دست دادن دو متحد خود که نقش مهمی در حفاظت از نسل کشی اسرائیل در غزه داشته‌اند، روبرو است.
مصر با باز کردن مرزهای خود به سوی غزه و مسیرهای تجاری مهم برای کالاهای مقصد اسرائیل با اسرائیل هم صدا شده، در حالی که ترکیه ارسال صادرات کلیدی مانند فولاد به اسرائیل را ادامه می‌دهد. هر دو کشور می‌توانند این سیاست‌ها را در تلافی به رسمیت شناختن سومالی‌لند معکوس کنند.
روسیه نیز مانند چین، نقش خود را در آفریقا افزایش داده و پایگاه نیروی دریایی روسیه اکنون در بندر سودان در دریای سرخ ایجاد شده است. روسیه نقش محدودی در سومالی ایفا کرده، اما اخیراً از تندروهای الشباب حمایت نظامی کرده است.
اتحادیه اروپا همچنین از تمامیت ارضی سومالی حمایت می‌کند و با به رسمیت شناختن سومالی‌لند مخالف است. تا زمانی که نسل کشی در غزه و جنگ علیه یمن ادامه داشته باشد، سومالی‌لند یک بازیگر کلیدی برای غرب خواهد بود.
به رسمیت شناختن سومالی‌لند توسط ترامپ، در عین مقابله با نفوذ چین در جیبوتی، پایگاهی حیاتی برای امارات و اسرائیل قلمداد می‌شود. با این حال، این اقدام خطر بیگانه شدن متحدان کلیدی مانند مصر و ترکیه را به همراه دارد که حمایت آنها برای منافع ایالات متحده و اسرائیل در منطقه بسیار مهم بوده است. ایجاد تعادل بین این منافع رقیب چالشی تعیین کننده برای دولت آینده خواهد بود.