بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در هشتمین کنفرانس اقیانوس هند که در مسقط برگزار شد، ضمن تأکید بر اهمیت همکاری‌های منطقه‌ای، نقش سواحل مکران را در توسعه اقتصادی ایران و منطقه برجسته کرد. وی با اشاره به سیاست «دریامحور» ایران، بر لزوم سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های بندری، انرژی و حمل‌ونقل دریایی در این منطقه تأکید کرد.
عراقچی همچنین بر تعهد ایران به همکاری‌های چندجانبه در چارچوب انجمن کشورهای حاشیه اقیانوس هند و اجلاس نیروهای دریایی این سازمان اشاره کرد و امنیت پایدار دریایی را از الزامات توسعه اقتصادی منطقه دانست. وی تصریح کرد که قدرت‌های فرامنطقه‌ای نباید آینده اقیانوس هند را تعیین کنند و تصمیم‌گیری درباره این پهنه آبی باید با مشارکت کشورهای منطقه انجام شود.
متن سخنرانی وزیر امور خارجه ایران در این نشست به شرح زیر است:
عالیجنابان، حضار محترم، دوستان گرامی،
امروز در سرزمینی گردهم آمده‌ایم که قرن‌ها به‌عنوان پلی میان شرق و غرب، میان تمدن‌های بزرگ و ملت‌های دور و نزدیک شناخته شده است. عمان، میزبان فرهیخته ما، از دیرباز نه فقط یک بازیگر اقتصادی، بلکه نمادی از تعامل، گفتگو و دیپلماسی سازنده در منطقه اقیانوس هند بوده است. این منطقه، که همواره در مسیر تحولات جهانی قرار داشته، امروز نیز نقشی تعیین‌کننده در آینده اقتصاد بین‌المللی ایفا می‌کند.
دریاها در طول تاریخ، همواره بیش از آنکه مرزهای جغرافیایی باشند، دروازه‌های اتصال تمدن‌ها بوده‌اند. اقیانوس هند از هزاران سال پیش تاکنون، نه فقط یک پهنه آبی، بلکه شاهراهی برای تجارت، تبادل فرهنگ و توسعه تمدنی بوده است. این مسیر، بازرگانانی را از سواحل هند به آفریقا، از جزایر اندونزی به خلیج فارس، و از ایران به دریای سرخ پیوند داده است. در روزگاری که جاده‌های زمینی طولانی و ناامن بودند، این اقیانوس بود که اقتصادهای نوظهور را به هم متصل می‌کرد و فرصت‌های جدید خلق می‌کرد.
ایران، سیاست «دریامحور» را در اولویت استراتژیک توسعه خود قرار داده است
اما امروز، جهان دستخوش تغییراتی بنیادین شده است. سرعت تحولات اقتصادی و فناورانه، وابستگی کشورها به مسیرهای تجاری جدید و نیاز به امنیت و همکاری منطقه‌ای، بیش از گذشته اهمیت یافته است. در چنین شرایطی، دیگر نمی‌توانیم به مسیرهای سنتی و الگوهای قدیمی تجارت بسنده کنیم. ما باید آینده‌ای را طراحی کنیم که در آن، اقیانوس هند نه فقط یک مسیر ترانزیتی، بلکه یک قطب همکاری‌های راهبردی و اقتصادی باشد. این همان فلسفه‌ای است که در پس عنوان کنفرانس امسال، یعنی «سفر به افق‌های جدید مشارکت دریایی» نهفته است. این عنوان، نه‌فقط یک شعار، بلکه بیانگر یک ضرورت تاریخی برای همه کشورهای منطقه است.
جمهوری اسلامی ایران با درک این تحول، سیاست «دریامحور» را در اولویت استراتژیک توسعه خود قرار داده است. کشوری که بیش از 5800 کیلومتر خط ساحلی دارد—4900 کیلومتر آن در جنوب، در امتداد همین اقیانوس پهناور—نمی‌تواند نسبت به آینده آن بی‌تفاوت باشد. توسعه اقتصاد دریامحور، تنها یک انتخاب برای ایران نیست؛ بلکه یک الزام است. ما دریافته‌ایم که سواحل ما، نه فقط مرزهای طبیعی کشور، بلکه دروازه‌های اتصال ایران به اقتصاد جهانی هستند. از این رو، دولت چهاردهم جمهوری اسلامی ایران یک برنامه جامع و عملیاتی برای توسعه بنادر، حمل‌ونقل دریایی و ایجاد زنجیره تأمین منطقه‌ای تدوین کرده است.
4 هدف کلیدی ایران برای توسعه مکران
در این میان، سواحل مکران، جایگاهی ویژه دارند. این سواحل، که قرن‌ها از ظرفیت‌های طبیعی و اقتصادی آن‌ها غفلت شده بود، امروز به یکی از اولویت‌های توسعه ملی تبدیل شده‌اند. «بهشت گمشده» مکران، امروز باید به قطب اقتصادی آینده ایران و منطقه بدل شود. دولت جمهوری اسلامی ایران، با تکیه بر این راهبرد، چهار هدف کلیدی را برای توسعه این منطقه تعیین کرده است.
نخست، تقویت اقتصادهای بومی و محلی، ایجاد اشتغال پایدار برای جوامع ساکن در این مناطق، و حمایت از صنایع کوچک و متوسط که بتوانند در زنجیره تأمین منطقه‌ای ایفای نقش کنند.
دوم، توسعه زیرساخت‌های انرژی، با تأکید بر انرژی‌های تجدیدپذیر. ما دریافته‌ایم که اقتصاد آینده، اقتصادی وابسته به انرژی‌های پایدار و پاک است. سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جدید انرژی و کاهش وابستگی به منابع فسیلی، نه‌تنها از نظر زیست‌محیطی ضروری است، بلکه از نظر اقتصادی نیز به رقابتی‌تر شدن این منطقه کمک خواهد کرد.
سوم، تکمیل راهگذرهای بین‌المللی و تقویت مسیرهای مواصلاتی. ایجاد شبکه‌ای از مسیرهای ریلی، جاده‌ای و دریایی که ایران را به دیگر کشورهای منطقه و فراتر از آن متصل کند، یکی از ارکان کلیدی سیاست دریامحور ماست.
و چهارم، جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، به‌عنوان نیروی محرکه توسعه اقتصادی. هیچ اقتصادی بدون سرمایه‌گذاری پایدار رشد نخواهد کرد و ما از تمامی کشورهایی که در توسعه این منطقه مشارکت داشته باشند، استقبال می‌کنیم.
امنیت دریایی یک مقوله اساسی برای اقتصاد جهانی است
اما هیچ‌یک از این طرح‌ها بدون امنیت پایدار محقق نخواهد شد. امنیت دریایی، امروز بیش از هر زمان دیگری، یک مقوله اساسی برای اقتصاد جهانی است. جمهوری اسلامی ایران، در کنار نقش اقتصادی و تجاری خود، مسئولیت تأمین امنیت دریایی را نیز بر عهده دارد. نیروی دریایی ایران، با همکاری کشورهای منطقه، به‌طور مستمر در عملیات ضد دزدی دریایی، مبارزه با قاچاق مواد مخدر، جرایم سازمان‌یافته و تأمین امنیت کشتیرانی نقش‌آفرینی کرده است. ما بر این باوریم که امنیت دریاها نباید ابزاری برای فشار یا اعمال نفوذ قدرت‌های فرامنطقه‌ای باشد، بلکه باید نتیجه همکاری کشورهای منطقه باشد.
در عین حال، هیچ کشوری نمی‌تواند در مسیر توسعه اقتصادی خود تنها پیش برود. همکاری منطقه‌ای، کلید پیشرفت مشترک است. ایران با عضویت در انجمن کشورهای حاشیه اقیانوس هند (IORA) و اجلاس نیروهای دریایی این سازمان (IONS)، بر تعهد خود به چندجانبه‌گرایی و همکاری اقتصادی و امنیتی در منطقه تأکید دارد.
تصمیم‌گیری درباره سرنوشت اقیانوس هند، باید توسط کشورهای این منطقه و برای منافع ملت‌های آن انجام شود
اما در این میان، یک چالش مهم وجود دارد: برخی قدرت‌های فرامنطقه‌ای تلاش دارند تا از شکاف‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی در منطقه سوءاستفاده کنند و همکاری‌های طبیعی میان کشورهای منطقه را تحت تأثیر قرار دهند. ما نمی‌توانیم اجازه دهیم که رقابت‌های ژئوپلیتیکی قدرت‌های جهانی، آینده این منطقه را تعیین کند. تصمیم‌گیری درباره سرنوشت اقیانوس هند، باید توسط کشورهای این منطقه و برای منافع ملت‌های آن انجام شود.
در پایان، بسیار خرسندم که این نشست در کشور دوست و برادر، عمان برگزار می‌شود. کشوری که همواره نماد تعامل، گفت‌وگو و دیپلماسی سازنده در منطقه بوده است. ما بر این باوریم که تنها از مسیر همکاری و اعتماد متقابل، می‌توان آینده‌ای پایدار برای ملت‌های منطقه رقم زد. امیدوارم که این کنفرانس، سرآغاز فصل جدیدی از همکاری‌های دریایی و منطقه‌ای باشد.