بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - روزنامه سازندگی /متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
زندگی و زمانه “شی جین پینگ”

کتاب «چین شی جین پینگ: حیات شخصی و سیاسی» نوشتۀ استیگ استنسلی و مارتی کیارگالتونگ، بررسی جامعی از زندگی و فعالیت‌های سیاسی شی جین‌پینگ، رهبر چین است. این کتاب که نشر پیله به‌تازگی آن را با ترجمۀ مهسا جزینی منتشر کرده، ابعاد شخصی و سیاسی به قدرت رسیدن شی جین‌پینگ، چشم‌انداز او برای چین و پیامدهای رهبری‌اش برای چین و جهان را بررسی می‌کند. کتاب از دیدگاهی واقع‌گرایانه از درک و فهم این شخصیت دفاع می‌کند. در همین راستا با معرفی شی جین‌پینگ به عنوان یک شخصیت مرکزی در سیاست معاصر چین آغاز می‌شود. نویسندگان اهمیت درک پیشینۀ شخصی و استراتژی‌های سیاسی او برای درک پیچیدگی‌های چشم‌انداز سیاسی کنونی چین را توضیح می‌دهند. سپس گزارش مفصلی از زندگی اولیۀ شی جین‌پینگ از جمله پیشینۀ خانوادگی و سال‌های نوجوانی و جوانی‌اش ارائه می‌دهند. کتاب در ادامه ورود جین‌پینگ را در میان صفوف حزب کمونیست توضیح داده و لحظات کلیدی و مهمی که زندگی سیاسی او را شکل داده است، برجسته می‌کند. یکی از موضوعات محوری کتاب، تثبیت قدرت توسط شی جین‌پینگ است. نویسندگان مکانیسم‌هایی را تحلیل می‌کنند که او از طریق آن‌ها کنترل خود را بر حزب، دولت و ارتش را تقویت کرده است. آن‌ها دربارۀ اصلاحات اقتصادی، کمپین‌های مبارزه با فساد و تلاش‌های او برای مدرن‌سازی ارتش چین بحث و بررسی می‌کنند که چگونه دیدگاه‌های شی جین‌پینگ با ارزش‌های سنتی جامعۀ چین و آرزوهای او برای نقش جهانی چین هم‌سو است. در فصول پایانی کتاب، نویسندگان پیامدهای داخلی و بین‌المللی رهبری شی جین‌پینگ را تحلیل می‌کنند، در مورد اینکه چگونه سیاست‌های او بر اقتصاد، جامعه و سیستم سیاسی چین تأثیر گذاشته است، بحث کرده هم‌چنین تأثیر رو به رشد چین در صحنۀ جهانی و چالش‌ها و فرصت‌هایی که این امر برای روابط بین‌الملل ایجاد می‌کند را بررسی کرده‌اند.
داگنس نارینگسلیو، روزنامه‌نگار نروژی این کتاب را آغازی بسیار خوب برای فهم تاریخ و سیاست چین در دورۀ شی جین‌پینگ و شناخت مردی می‌داند که هنوز اسرارآمیز می‌نماید. به اعتقاد او این کتاب اولین قدم برای ابهام‌زدایی از اوست. شی جین‌پینگ با عزم پولادین، راه خود را به سمت قدرت مطلق در داخل کشور باز کرده است، نقش چین را به عنوان یک ابرقدرت جهانی تثبیت کرده و عامداً به روایت‌هایی از زندگی خود دامن زده که به او شمایل اسطوره‌وار داده است.
بسیاری، کیش شخصیتی‌ای که حول شی در حال شکل‌گیری است را با کیش شخصیت مائو مقایسه می‌کنند و آن را هدف‌مند می‌دانند. با این ‌حال، از بسیاری جهات او هم‌چون یک راز نگشوده است. شی شخصیت توداری دارد که به جز حلقۀ اطرافش آن‌ هم به سختی، کسی از افکار و برنامه‌هایش مطلع نیست. استیگ استنسلی و مارتی کیار گالتونگ می‌گویند برای فهم چین امروز، درک شخصیت شی ضروری است.
او کیست؟ چشم‌انداز او برای چین چیست؟ چگونه می‌توان روند به قدرت رسیدنش را توضیح داد؟ توده‌ها چگونه او را فهم می‌کنند؟ این‌ها از جمله سوالاتی است که به‌زعم نویسندگانش، انگیزه نوشتن این کتاب شده است. نویسندگان، شی را هم‌چون دریچه‌ای می‌بینند که از طریق آن می‌توانند به بررسی توسعه سیاسی چین در دهه گذشته بپردازند و نوری بر درونی‌ترین حلقه‌های سیاست در چین و رهبر اقتدارگرایش بتابانند.
به اعتقاد نویسندگان کتاب «چینِ شی جین‌پینگ» دو خصیصه، مشخصۀ دهه اول حضور شی ‌جین‌پینگ در دولت است. او غول را از چراغ خارج کرده است. تحت رهبری او، چین اراده و توانایی خود را برای به چالش کشیدن ایالات‌متحده به عنوان ابرقدرت مسلط نشان داده است. دوم و به موازات این تحول، قدرت به شکل قابل توجهی در چین متمرکز شده که بسیاری از ناظران را بر آن داشته تا ادعا کنند، شی قوی‌ترین رهبر این کشور از زمان مائو تسه‌تونگ، مؤسس جمهوری خلق چین در سال 1949 است. حتی ادعا کرده‌اند که او از مائو هم قدرتمندتر است. آن‌چه مسلم است این است که چین‌ دورۀ شی‌ جین‌پینگ بسیار قدرت‌مندتر از دورت مائو است. موقعیت خود شی و نقش جدید چین به عنوان یک ابرقدرت در عرصۀ بین‌المللی باعث شد که شی به عنوان «قدرت‌مندترین مرد جهان» روی جلد اکونومیست معرفی شود.
جاه‌طلبی‌ و چشم‌اندازی که شی برای آیندۀ چین دارد صرفاً نشان‌دهنده اراده و توانایی‌ او برای پیش‌برد سیاست‌هایش نیست، چیزی است که چین را شکل می‌دهد. شی کلید درک این ابرقدرت جدید است. شی نیز مانند مائو در سال مار به دنیا آمد. در سنت چینی هر سال در یک چرخۀ 12 ساله، متعلق به یک حیوان است: موش، گاو، ببر، خرگوش، اژدها، مار، اسب، گوسفند، میمون، خروس، سگ و خوک. گفته می‌شود کسانی که در سال مار متولد شده‌اند، جذاب، مثبت و مبتکر هستند. با این حال، آن‌ها می‌توانند خطرناک هم باشند بنابراین هیچ‌کس تمایل ندارد که با یک متولد سال مار دشمن شود. آن‌ها روی رسیدن به آرزوها و اهداف‌شان‌ مصمم‌اند و می‌توانند خودرأی و مستبد باشند. آن‎ها سرسخت هم هستند. بیشتر از همه، متولدین سال مار اغلب تشنۀ قدرت‌اند و برای رفع این تشنگی، دست به هر کاری می‌زنند.
شی در اولین دهۀ قدرت خود، چین را به عنوان یک ابرقدرت در صحنۀ جهانی شناساند و آشکارا ایالات متحده را به چالش کشید. در عین حال، او کشور را به سمت یک رژیم اقتدارگراتر هدایت کرده است. به نظر می‌رسد از زمانی که شی در سال 2022 مجدداً به عنوان دبیرکل حزب کمونیست چین انتخاب شد برای زمامداری از لحاظ ‌زمانی نامحدود، مصمم شده است. همین امر، او را بدل به کلید درک چین به‌عنوان یک ابرقدرت در حال ظهور می‌کند. در مقابل، شی جین‌پینگ بدون شک یک رهبر فوق‌العاده قوی، یک امپراتور مدرن در چین است. اندیشه‎‌های شی اکنون در اساس‌نامۀ حزب گنجانده شده است و قانون اساسی تغییر کرده تا در اصل، او بتواند تا آخر عمر در قدرت باقی بماند. علاوه بر این، یک کیش شخصیت حول شی شکل گرفته که مانند آن از زمان مائو دیده نشده است.
در غرب، رهبر چین اغلب به عنوان «رئیس‌جمهور» شناخته می‌شود که تعبیری گمراه کننده است زیرا چنین عنوانی، قدرت واقعی او را نادیده می‌گیرد. نظام سیاسی چین از سه جزء اصلی تشکیل شده است: حزب کمونیست، دولت و ارتش. در این سیستم، دولت و ارتش تابع حزب هستند و در چین دورۀ شی ‎جین‌پینگ این تبعیت بیشتر شده است. رهبر جمهوری خلق چین قبل از هر چیز، دبیرکل حزب کمونیست چین است که جایگاهی بی‌چون‌وچرا در هرم قدرت است. رهبر هم‌چنین دارای عنوان رئیس‌جمهورِ دولت و رئیس ارتش است که بالاترین ارگان‌های حزبی- مانند دفتر سیاسی و کمیته دائمی آن همچنین کمیته مرکزی- که اولویت سیاست داخلی و تصمیمات مهم در آن گرفته می‎‌شود زیر نظر اوست و دولت و ارتش باید مطیع این تصمیمات باشند. دبیرکل بر دستگاه حزبی متشکل از حدود 96 میلیون عضو و از طریق آن بر پرجمعیت‎‌ترین کشور جهان (با یک میلیارد و چهارصد میلیون نفر) کنترل دارد. بزرگ‌ترین نیروی مسلح جهان (تقریباً 2 میلیون نفر) و اقتصادی که قرار است به بزرگ‌ترین اقتصاد جهان تبدیل شود زیر نظر اوست. علاوه بر این، حزب کنترل مطلق قوای مقننه و قضایی، رسانه‌ها، افکار عمومی و آموزش و پرورش را دارد. ایالات‌متحده برحسب سرانه تولید ناخالص داخلی هنوز از نظر نظامی قوی‌‎تر و بسیار ثروتمندتر از چین است اما مدل تفکیک قوا در ایالات‌متحده منجر به آن می‌شود که قدرت دفتر رئیس‌جمهور در مقایسه با دبیرکل حزب کمونیست چین بسیار محدود باشد.