بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - ضعف در شبکه‌های حمل‌ونقل، مشکلات تأمین انرژی و کمبود امکانات ارتباطی، بهره‌وری اقتصادی مناطق آزاد ایران را تحت تأثیر قرار داده است. - اخبار اقتصادی -
خبرگزاری تسنیم-مناطق آزاد تجاری در ایران با هدف جذب سرمایه‌گذاری، افزایش صادرات و اشتغال‌زایی ایجاد شده‌اند، اما در عمل با چالش‌های متعددی مواجه بوده و نتوانسته‌اند نقش مؤثری در اقتصاد ملی ایفا کنند.
نبود استراتژی جامع و هماهنگ در سیاست‌گذاری و تغییرات مداوم در قوانین، یکی از موانع اساسی در مسیر توسعه این مناطق به شمار می‌آید. عدم هماهنگی میان نهادهای دولتی و تصمیم‌گیری‌های ناپایدار، فضای نامطمئنی را برای سرمایه‌گذاران ایجاد کرده که نتیجه آن کاهش انگیزه برای سرمایه‌گذاری‌های پایدار است.
علاوه بر سیاست‌های ناهماهنگ، ساختار قانونی این مناطق نیز با چالش‌هایی همراه است. در حالی که انتظار می‌رود مناطق آزاد از قوانین منعطف‌تری نسبت به سرزمین اصلی برخوردار باشند، اجرای مقررات محدودکننده و بروکراسی پیچیده، مزایای رقابتی این مناطق را کاهش داده است. اعمال برخی تعرفه‌های گمرکی، مالیات‌های مضاعف و موانع اداری، باعث شده که سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی این مناطق را به‌عنوان گزینه‌ای جذاب برای سرمایه‌گذاری در نظر نگیرند.
یکی دیگر از موانع جدی، کمبود زیرساخت‌های مناسب است. ضعف در شبکه‌های حمل‌ونقل، مشکلات تأمین انرژی و کمبود امکانات ارتباطی، بهره‌وری اقتصادی این مناطق را تحت تأثیر قرار داده است. نبود مسیرهای حمل‌ونقل کارآمد و هزینه‌های بالای لجستیک، موجب افزایش هزینه‌های تولید و تجارت شده و در نهایت توان رقابتی این مناطق را کاهش داده است.
سرمایه‌گذاران خارجی نیز به دلیل تحریم‌های اقتصادی، نوسانات ارزی و نبود تضمین‌های کافی برای حفظ سرمایه، تمایلی به فعالیت در این مناطق نشان نمی‌دهند. عدم ثبات در فضای اقتصادی و نبود سیاست‌های حمایتی شفاف، باعث افزایش ریسک سرمایه‌گذاری شده و سرمایه‌های خارجی را از این مناطق دور نگه داشته است.
از دیگر چالش‌های اصلی، فقدان پیوند مناسب میان مناطق آزاد و اقتصاد ملی و جهانی است. این مناطق به‌جای ایفای نقش به‌عنوان مراکز تولید و صادرات، بیشتر به پایگاهی برای واردات تبدیل شده‌اند. نبود صنایع صادرات‌محور و عدم بهره‌گیری از ظرفیت‌های تجاری بین‌المللی، موجب شده که این مناطق در مسیر توسعه پایدار قرار نگیرند و نتوانند سهم قابل‌توجهی در رشد اقتصادی کشور داشته باشند.
ضعف در توسعه منابع انسانی نیز یکی از موانع مهم محسوب می‌شود. کمبود نیروی کار متخصص و عدم تطابق مهارت‌های موجود با نیازهای سرمایه‌گذاران، موجب کاهش بهره‌وری و عدم توسعه صنایع پیشرفته شده است. نبود برنامه‌های آموزشی و پژوهشی متناسب با نیازهای اقتصادی مناطق آزاد، چالش دیگری است که بر عملکرد این مناطق تأثیر منفی گذاشته است.
دانشگاه‌های مناطق آزاد؛ سکوی پرتاب توسعه و نوآوری علاوه بر این، محدودیت‌های ناشی از عدم تعاملات بین‌المللی و دیپلماسی اقتصادی ناکارآمد، فرصت‌های تجاری این مناطق را محدود کرده است. عدم حضور فعال در پیمان‌های تجاری جهانی و موانع ناشی از تحریم‌ها، باعث شده که این مناطق نتوانند نقش مؤثری در زنجیره تأمین بین‌المللی ایفا کنند و مزیت‌های بالقوه خود را از دست بدهند.
مجموع این عوامل نشان می‌دهد مناطق آزاد تجاری در ایران برای دستیابی به اهداف اولیه خود نیازمند اصلاحات اساسی در سیاست‌گذاری، بهبود زیرساخت‌ها، کاهش موانع قانونی و تقویت تعاملات بین‌المللی هستند.
بدون ایجاد شرایط مناسب برای سرمایه‌گذاری، توسعه فعالیت‌های تولیدی و صادراتی و اصلاح ساختارهای مدیریتی، این مناطق همچنان با چالش‌های توسعه‌نیافتگی مواجه خواهند بود و از ظرفیت‌های واقعی خود فاصله خواهند گرفت.
کمال ابراهیمی کاوری، کارشناس مناطق آزاد تجاری
انتهای پیام/