ایرانیان جهان - عملکرد شاخص‌های بورسی در سال 1403 نشان از تفاوتی معنادار میان روند حرکتی شرکت‌های بزرگ و کوچک دارد. بررسی بازدهی بازار سرمایه تا 18 اسفند گواه آن است که شاخص کل توانسته رشدی معادل 26 درصد را تجربه کند، در حالی که شاخص هم‌وزن تنها 10 درصد افزایش داشته است. این اختلاف نشان‌دهنده استقبال بیشتر سرمایه‌گذاران از نمادهای بزرگ و شاخص‌ساز در مقایسه با شرکت‌های کوچک‌تر است.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
چرا در سال 1403 سهام‌های بزرگ‌تر محبوب شدند؟
تفاوت آشکار میان رشد شاخص کل و شاخص هم‌وزن، بر ترجیح سرمایه‌گذاران به سهام شرکت‌های بزرگ دلالت دارد. به‌ویژه در شرایطی که بورس تهران در سال جاری با مجموعه‌ای از عوامل ریسکی مواجه بوده، تمایل بازار به سمت سهامی سوق پیدا کرده است که نقدشوندگی بالاتری دارند. در واقع، نگرانی از نوسانات ناگهانی و عدم اطمینان نسبت به آینده، موجب شده سرمایه‌گذاران محافظه‌کارانه‌تر عمل کرده و سهام شرکت‌هایی را انتخاب کنند که در زمان نیاز، امکان نقدشوندگی سریع‌تری دارند.
سرمایه‌گذاران در مواجهه با ریسک‌های بازار، به سمت سهام نقدشونده‌ تر و شرکت‌های شاخص‌ساز متمایل میشوند
نقش متغیرهای کلان اقتصادی در ترجیح سهام بزرگ
عوامل اقتصادی همچون نرخ بهره، تورم، سیاست‌های پولی و مالی نیز تأثیر بسزایی در انتخاب سهام توسط سرمایه‌گذاران داشته است. در دوره‌هایی که سیاست‌های انقباضی توسط بانک مرکزی اجرا می‌شود، نقدینگی در بازار کاهش یافته و سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند دارایی‌های خود را در سهامی قرار دهند که ریسک کمتری دارند. به همین دلیل، شرکت‌های بزرگ که معمولاً دارای درآمدهای پایدار و بنیادی قوی‌تری هستند، جذاب‌تر می‌شوند. از سوی دیگر، در شرایطی که تورم بالا باشد، سرمایه‌گذاران برای حفظ ارزش دارایی‌های خود به دنبال سهامی خواهند بود که بتواند سودآوری خود را در شرایط تورمی حفظ کند.
ریسک‌ های سیستماتیک و اثرات آن بر سرمایه‌ گذاران
ریزش‌های سنگین بورس در سال‌های گذشته، مانند سقوط مرداد 99 و افت اردیبهشت 1402، همچنان در ذهن فعالان بازار باقی مانده و موجب شده که آن‌ها در سال جاری با احتیاط بیشتری دست به معامله بزنند. رویدادهای اقتصادی و سیاسی غیرمنتظره نیز به این فضای محتاطانه دامن زده‌اند و همین موضوع باعث شده که سرمایه‌گذاران، از سهم‌های پرریسک‌تر دوری کرده و به سمت نمادهای شاخص‌ساز و بنیادین‌تر گرایش پیدا کنند.
تأثیر سیاست‌ های دولتی و قوانین جدید بر روند معاملات
در سال 1403، برخی سیاست‌های جدید در حوزه بازار سرمایه اجرایی شدند که تأثیر مستقیمی بر نحوه رفتار سرمایه‌گذاران داشتند. تغییرات در مقررات مالیاتی، قوانین مربوط به افشای اطلاعات شرکت‌ها و سیاست‌های حمایتی از بازار سرمایه، همگی در افزایش یا کاهش جذابیت برخی گروه‌های بورسی نقش داشته‌اند. به عنوان مثال، افزایش شفافیت اطلاعاتی باعث شد که شرکت‌های بزرگ‌تر، که از نظر گزارش‌دهی عملکرد بهتری دارند، اعتماد بیشتری جلب کنند.
نقدشوندگی بالا، برگ برنده سهام بزرگ
در چنین فضایی، سهام شرکت‌های بزرگ به دلیل حجم بالای معاملات روزانه و امکان نقدشوندگی سریع‌تر، بیش از سایر گزینه‌ها موردتوجه قرار گرفته است. معامله‌گران بازار ترجیح می‌دهند در مواقع بحران، سهام خود را با سرعت و کمترین میزان زیان نقد کنند، امری که در سهام شرکت‌های کوچک‌تر با ارزش بازار پایین، به‌مراتب دشوارتر است.
عملکرد صنایع مختلف در سال 1403
از منظر عملکرد صنایع، برخی گروه‌ها مانند پتروشیمی، فلزات اساسی و بانک‌ها توانستند بیشترین رشد را تجربه کنند. دلیل این امر عمدتاً به ثبات نسبی این صنایع و همچنین تقاضای پایدار برای محصولات آن‌ها در بازارهای داخلی و جهانی بازمی‌گردد. علاوه بر این دخالت های جهت دار در بازار بورس هم نشان می دهد که جریان نقدینگی برای سهولت در حمایت از شاخص به ایت شرکت ها اقبال بیشتری دارد. در مقابل، برخی صنایع کوچک‌تر که وابستگی بالایی به سیاست‌های داخلی و نرخ ارز دارند، با نوسانات بیشتری مواجه بودند و همین امر موجب کاهش استقبال از سهام آن‌ها شد.
در سال 1403 تفاوت معنادار بازدهی در میان صنایع مختلف، توجه سرمایه‌گذاران را به شرکت‌های بنیادین و صادرات‌محور جلب کرده است
گزینه‌ های جایگزین برای سرمایه‌ گذاران محتاط
در همین راستا، سرمایه‌گذارانی که در انتخاب سهام مناسب با تردید مواجه هستند، می‌توانند به گزینه‌های کم‌ریسک‌تر مانند صندوق‌های شاخصی متمایل شوند. این صندوق‌ها که همبستگی نزدیکی با شاخص کل دارند، در سال‌های اخیر عملکرد بهتری نسبت به شاخص هم‌وزن داشته‌اند و می‌توانند برای سرمایه‌گذارانی که دیدگاه بلندمدت دارند، انتخابی مناسب باشند. همچنین، با توجه به عملکرد تاریخی بازار، این گزینه‌ها از نوسانات شدیدتر در امان مانده و قابلیت نقدشوندگی بالاتری دارند.

تفاوت بازدهی شاخص کل، شاخص هم وزن و صندوق های شاخصی حاضر در بازار سرمایه
بررسی فرصت‌ های سرمایه‌ گذاری در سال‌ های آینده
با توجه به روند فعلی و وضعیت اقتصادی کشور، انتظار می‌رود که در ماه‌های آتی نیز این روند ادامه داشته باشد، مگر آنکه سیاست‌های کلان اقتصادی یا شرایط بین‌المللی تغییری عمده ایجاد کنند. سرمایه‌گذاران باید همچنان به بررسی متغیرهای کلان، اخبار اقتصادی و روندهای جهانی توجه ویژه‌ای داشته باشند تا بتوانند تصمیمات آگاهانه‌تری در خصوص مدیریت سرمایه خود اتخاذ کنند.
همچنین، با توجه به تحولات تکنولوژیکی و نقش پررنگ‌تر اقتصاد دیجیتال، برخی شرکت‌های فناوری‌محور می‌توانند در سال‌های آینده به گزینه‌های جذاب‌تری برای سرمایه‌گذاری تبدیل شوند. از سوی دیگر، با افزایش توجه به توسعه پایدار و انرژی‌های تجدیدپذیر، احتمال دارد که برخی صنایع مرتبط با این حوزه، در سال‌های آینده مورد توجه بیشتری قرار گیرند.
مسیر پیش‌روی بورس تهران در مجموع، بورس تهران در سال 1403 تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله سیاست‌های کلان اقتصادی، شرایط بین‌المللی، ریسک‌های سیستماتیک و رفتار سرمایه‌گذاران قرار گرفت. در این میان، شرکت‌های بزرگ به دلیل نقدشوندگی بالا، ثبات نسبی و جلب اعتماد سرمایه‌گذاران، بیشترین اقبال را تجربه کردند. در عین حال، سرمایه‌گذارانی که به دنبال گزینه‌های کم‌ریسک‌تر بودند، با حرکت به سمت صندوق‌های شاخصی و سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت، سعی کردند از نوسانات شدید بازار در امان بمانند. آینده بازار سرمایه، همچنان به تصمیمات کلان اقتصادی، رویدادهای بین‌المللی و رفتار سرمایه‌گذاران وابسته خواهد بود و باید دید که آیا این روند در سال‌های آتی ادامه خواهد یافت یا تغییرات جدیدی در انتظار بازار خواهد بود.