بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - به تازگی افغانستان به کانون توجه سرمایه‌گذاران معدنی ایران تبدیل شده است.از ایجاد منطقه ویژه اقتصادی مشترک تا شکل‌گیری کنسرسیوم‌های بزرگ معدنی، همکاری دو کشور وارد فاز عملیاتی شده است. ذخایر غنی آهن، مس و طلای افغانستان همراه با نیاز ایران به مواد اولیه صنعت فولاد، بستری برای همکاری ایجاد کرده است.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، افغانستان، کشوری با ذخایر معدنی غنی و دست‌نخورده، همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری در منطقه برای ایران مطرح بوده است.
با توجه به نیاز فزاینده ایران به مواد اولیه صنایع معدنی و فولادی و هم‌جواری جغرافیایی دو کشور، همکاری‌های معدنی بین ایران و افغانستان در سال‌های اخیر شتاب چشمگیری گرفته است. از ایجاد منطقه ویژه اقتصادی مشترک تا تشکیل کنسرسیوم‌های بزرگ معدنی، این همکاری‌ها نه تنها به تقویت اقتصاد دو کشور کمک می‌کند، بلکه می‌تواند نقش مهمی در توسعه زیرساخت‌ها و ایجاد اشتغال در افغانستان ایفا کند. بر اساس توافق اخیر مقامات دو کشور، منطقه ویژه اقتصادی معدنی در مرز ایران و افغانستان با تمرکز بر معادن آهن در حال طراحی است که این طرح با استقبال شرکت‌های فولادی ایرانی روبه‌رو شده است. این منطقه به عنوان هسته اولیه همکاری‌های مشترک، امکان استخراج، فراوری و صادرات مواد معدنی را با استفاده از زیرساخت‌های لجستیک ایران فراهم می‌کند ضمن اینکه وزارت صنعت افغانستان متعهد به ارائه تسهیلات ویژه برای سرمایه‌گذاران ایرانی شده است.
بررسی ذخایر معدنی افغانستان نشان می‌دهد این کشور دارای بیش از 1٫4 میلیارد تن سنگ آهن، 27٫5 میلیون تن مس و 2٬700 کیلوگرم طلای کشف‌شده است که این ارقام، افغانستان را به یکی از غنی‌ترین کشورهای منطقه از نظر منابع زیرزمینی تبدیل کرده است. نکته حائز اهمیت، هم‌جواری معادن سنگان ایران با ذخایر آهن افغانستان است که امکان ایجاد زنجیره تولید یکپارچه فولاد را فراهم می‌آورد.
تشکیل کنسرسیوم‌های بزرگ معدنی چندین شرکت برجسته ایرانی شامل مجموعه‌های فعال در حوزه استخراج، فرآوری و تولید فولاد، کنسرسیومی برای سرمایه‌گذاری مشترک در معادن افغانستان تشکیل داده‌اند. بر اساس اعلام اتاق بازرگانی ایران، این کنسرسیوم قصد دارد در فاز اول بر استخراج معادن آهن هرات و غور تمرکز کند که ذخایر آن بالغ بر 1٫8 میلیارد تن برآورد می‌شود. شرکت فولاد مبارکه به عنوان بازیگر اصلی این پروژه، برنامه‌ریزی برای احداث کارخانه فرآوری سنگ آهن در نزدیکی معادن افغانستان را در دست اجرا دارد.
اگرچه افغانستان تسهیلات قانونی برای سرمایه‌گذاران خارجی ایجاد کرده است، اما نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران به دو مانع اصلی اشاره می‌کند: نخست ریسک‌های امنیتی ناشی از ثبات سیاسی و دوم محدودیت‌های مالی شرکت‌های ایرانی در مقایسه با رقبای چینی و ترکی. همچنین مشکلات نقل و انتقال مالی به دلیل تحریم‌های بین‌المللی، چالش مضاعفی برای فعالان اقتصادی ایرانی محسوب می‌شود.
طبق آخرین آمار وزارت معادن افغانستان، سرمایه‌گذاری‌های ایرانی در بخش معادن این کشور به 2٫3 میلیارد دلار رسیده که 45 درصد آن در بخش معادن آهن، 30 درصد در حوزه مس و 25 درصد در بخش طلا متمرکز است. یکی از پروژه‌های شاخص، مشارکت ایران در اکتشاف و استخراج معدن مس عینک است که با ذخیره 11٫3 میلیون تن مس، بزرگترین ذخیره کشف نشده منطقه محسوب می‌شود.
ایران علاوه بر سرمایه‌گذاری مستقیم معدنی، در توسعه شبکه حمل و نقل افغانستان نیز مشارکت دارد که از جمله می‌توان به پروژه احداث خط آهن هرات-مشهد اشاره کرد که هزینه آن بالغ بر 800 میلیون دلار برآورد شده است 1. این خط ریلی ظرفیت انتقال سالانه 5 میلیون تن مواد معدنی به ایران را دارد و زمان حمل را از 48 ساعت به 8 ساعت کاهش می‌دهد.
تأثیرات اقتصادی بر دو کشور بر اساس تحلیل‌های اقتصادی، این همکاری‌ها می‌تواند سالانه 1٫2 میلیارد دلار برای ایران و 750 میلیون دلار برای افغانستان ارزش افزوده ایجاد کند. از طرفی سهم ایران از تولید فولاد منطقه با دسترسی به مواد اولیه ارزان‌قیمت افغانستانی تا 20 درصد افزایش خواهد یافت ضمن اینکه افغانستان نیز از انتقال فناوری و ایجاد اشتغال برای 12٬000 نیروی کار مستقیم بهره‌مند می‌شود.
چشم‌انداز آینده
کارشناسان معتقدند با توجه به نیاز فزاینده ایران به مواد معدنی و تمایل افغانستان برای جذب سرمایه‌گذار، حجم مبادلات معدنی دو کشور تا سال 1410 به 5 میلیارد دلار خواهد رسید. توسعه همکاری‌ها در حوزه انرژی خورشیدی با ظرفیت نصب 300 مگاوات و پروژه‌های مشترک پتروشیمی از دیگر محورهای مورد توافق طرفین است که می‌تواند همکاری دوجانبه را به سطح استراتژیک ارتقا دهد.
بر اساس توافق اخیر مقامات دو کشور، منطقه ویژه اقتصادی معدنی در مرز ایران و افغانستان با تمرکز بر معادن آهن در حال طراحی است که این طرح با استقبال شرکت‌های فولادی ایرانی مانند فولاد مبارکه مواجه شده است. این منطقه به عنوان هسته اولیه همکاری‌های مشترک، امکان استخراج، فرآوری و صادرات مواد معدنی را با استفاده از زیرساخت‌های logistic ایران فراهم می‌کند ضمن اینکه وزارت صنعت افغانستان متعهد به ارائه تسهیلات ویژه برای سرمایه‌گذاران ایرانی شده است
پتانسیل‌های معدنی افغانستان
بررسی ذخایر معدنی افغانستان نشان می‌دهد این کشور دارای بیش از 1٫4 میلیارد تن سنگ آهن، 27٫5 میلیون تن مس و 2٬700 کیلوگرم طلای کشف‌شده است 6 که این ارقام، افغانستان را به یکی از غنی‌ترین کشورهای منطقه از نظر منابع زیرزمینی تبدیل کرده است. نکته حائز اهمیت، هم‌جواری معادن سنگان ایران با ذخایر آهن افغانستان است که امکان ایجاد زنجیره تولید یکپارچه فولاد را فراهم می‌آورد.
تشکیل کنسرسیوم‌های بزرگ معدنی چندین شرکت برجسته ایرانی شامل مجموعه‌های فعال در حوزه استخراج، فرآوری و تولید فولاد، کنسرسیومی برای سرمایه‌گذاری مشترک در معادن افغانستان تشکیل داده‌اند 2. بر اساس اعلام اتاق بازرگانی ایران، این کنسرسیوم قصد دارد در فاز اول بر استخراج معادن آهن هرات و غور تمرکز کند که ذخایر آن بالغ بر 1٫8 میلیارد تن برآورد می‌شود 2 6. شرکت فولاد مبارکه به عنوان بازیگر اصلی این پروژه، برنامه‌ریزی برای احداث کارخانه فرآوری سنگ آهن در نزدیکی معادن افغانستان را در دست اجرا دارد 1.
چالش‌های پیش‌رو
اگرچه افغانستان تسهیلات قانونی برای سرمایه‌گذاران خارجی ایجاد کرده است، اما نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران به دو مانع اصلی اشاره می‌کند: نخست ریسک‌های امنیتی ناشی از ثبات سیاسی و دوم محدودیت‌های مالی شرکت‌های ایرانی در مقایسه با رقبای چینی و ترکی 2. همچنین مشکلات نقل و انتقال مالی به دلیل تحریم‌های بین‌المللی، چالش مضاعفی برای فعالان اقتصادی ایرانی محسوب می‌شود 2.
پروژه‌های کلان در دست اجرا طبق آخرین آمار وزارت معادن افغانستان، سرمایه‌گذاری‌های ایرانی در بخش معادن این کشور به 2٫3 میلیارد دلار رسیده که 45 درصد آن در بخش معادن آهن، 30 درصد در حوزه مس و 25 درصد در بخش طلا متمرکز است 3 4. یکی از پروژه‌های شاخص، مشارکت ایران در اکتشاف و استخراج معدن مس عینک است که با ذخیره 11٫3 میلیون تن مس، بزرگترین ذخیره ناشکفته منطقه محسوب می‌شود 6.
همکاری‌های زیرساختی
ایران علاوه بر سرمایه‌گذاری مستقیم معدنی، در توسعه شبکه حمل و نقل افغانستان نیز مشارکت دارد که از جمله می‌توان به پروژه احداث خط آهن هرات-مشهد اشاره کرد که هزینه آن بالغ بر 800 میلیون دلار برآورد شده است 1. این خط ریلی ظرفیت انتقال سالانه 5 میلیون تن مواد معدنی به ایران را دارد و زمان حمل را از 48 ساعت به 8 ساعت کاهش می‌دهد 5.
تأثیرات اقتصادی بر دو کشور بر اساس تحلیل‌های اقتصادی، این همکاری‌ها می‌تواند سالانه 1٫2 میلیارد دلار برای ایران و 750 میلیون دلار برای افغانستان ارزش افزوده ایجاد کند 3 5. از طرفی سهم ایران از تولید فولاد منطقه با دسترسی به مواد اولیه ارزان‌قیمت افغانستانی تا 20 درصد افزایش خواهد یافت ضمن اینکه افغانستان نیز از انتقال فناوری و ایجاد اشتغال برای 12٬000 نیروی کار مستقیم بهره‌مند می‌شود 5 6.
چشم‌انداز آینده
کارشناسان معتقدند با توجه به نیاز فزاینده ایران به مواد معدنی و تمایل افغانستان برای جذب سرمایه‌گذار، حجم مبادلات معدنی دو کشور تا سال 1410 به 5 میلیارد دلار خواهد رسید 4. توسعه همکاری‌ها در حوزه انرژی خورشیدی با ظرفیت نصب 300 مگاوات و پروژه‌های مشترک پتروشیمی از دیگر محورهای مورد توافق طرفین است که می‌تواند همکاری دوجانبه را به سطح استراتژیک ارتقا دهد 1 3
کد خبر 852736