رمزگشایی از راه ابریشم دیجیتال/ یارگیری چین و آمریکا در غرب آسیا؛ پای خلیج فارس به رقابتهای هوش مصنوعی باز شد
ایالات متحده آمریکا
بزرگنمايي:
ایرانیان جهان - به گزارش اقتصادنیوز، وبگاه The Cradle با انتشار یادداشتی مدعی شد، در دسامبر 2024، جینا ریموندو، وزیر سابق تجارت ایالات متحده، اعتراف کرد که "تلاش برای محدود کردن چین بیهوده است" . او در ادامه به دشواری محدود کردن پیشرفتهای شگرف چین در بسیاری از زمینههای فناوری اذعان کرد.چند ماه بعد، چین این نقطه نظر را با راهاندازی اپلیکیشن هوش مصنوعی (AI) به نام "دیپ سیک" تأکید کرد، تحولی که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده آن را "زنگ بیدارباشی" در رقابت جهانی هوش مصنوعی خواند.
این موضع گیری موجب در هم شکستن تصورات قبلی درباره سلطه ایالات متحده شد، از همین رو کارشناسان پیشنهاد کردند که چین نه تنها فاصله فناوری را پر کرده بلکه در حال توسعه مدلهای هوش مصنوعی است که با مدلهای غربی همتراز یا حتی فراتر از آنها رقابت دارد؛ در حالی که با منابع محاسباتی کمتری عمل میکند. پای خلیج فارس به رقابت های هوش مصنوعی کشیده شد این وبگاه در ادامه ادعا کرد، هوش مصنوعی دیگر تنها یک رقابت فناوری نیست؛ بلکه به میدان جنگی تبدیل شده که امنیت ملی و قدرت ژئوپلیتیکی را شکل میدهد. در این رقابت، آسیای غربی به یک بازیگر مهم تبدیل شده که از موقعیت استراتژیک و منابع عظیم مالی و انرژی خود بهرهبرداری میکند.کشورهای ثروتمند خلیج فارس، بهویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی، دیگر تنها مصرفکنندگان هوش مصنوعی نیستند، بلکه سرمایهگذاران تأثیرگذاری نیز به شمار می ایند. این گروه از کشور از طریق تعریف صندوقهای ثروت ملی در حال انجام سرمایهگذاریهای استراتژیک در شرکتهای هوش مصنوعی ایالات متحده و چین هستند، که به آنها قدرت چانهزنی در آینده فناوری جهانی میدهد. در ژوئیه 2022، ایالات متحده قانون تراشه وعلم را تصویب کرد که هدف آن احیای صنعت نیمهرسانا، تأمین زنجیرههای تأمین و ترویج تحقیق و توسعه در فناوریهای حیاتی مانند هوش مصنوعی و محاسبات کوانتومی بود. این بسته 52.7 میلیارد دلاری برای کاهش وابستگی ایالات متحده به تولیدکنندگان تراشههای شرق آسیا طراحی شد.
به ادعای این وبگاه، این قانون تنها یک اقدام دفاعی نبود، بلکه رویارویی مستقیم با پیشرفتهای رو به رشد چین در زمینه هوش مصنوعی قلمداد می شد. این قانون محدودیتهای گستردهای بر صادرات اعمال کرد که چین را از دسترسی به نیمهرساناهای پیشرفته ایالات متحده و سختافزارهای مرتبط با هوش مصنوعی محروم کرد، در حالی که تلاشهایی برای ایجاد اتحادهای جدید فناوری به منظور تأسیس یک زنجیره تأمین "بدون چین" انجام شد.در 13 ژانویه 2025، دولت بایدن چارچوب اجرایی هوش مصنوعی (AI Deployment Framework) را معرفی کرد که کنترل بر صادرات تراشههای هوش مصنوعی را افزایش داده و آنها را به ابزاری دیپلماتیک تبدیل کرد. این سیاست صادرات تراشههای هوش مصنوعی به اکثر کشورها را محدود کرد و دسترسی بدون محدودیت را به همپیمانان ایالات متحده اعطا کرد. با این حال، چین، روسیه، ایران و کره شمالی همچنان از اکوسیستم هوش مصنوعی آمریکایی کنار گذاشته شدند.ده روز بعد، پس از بازگشت ترامپ به کاخ سفید، او دستور اجرایی 14179 را امضا کرد که تحت عنوان "حذف موانع پیشروی رهبری ایالات متحده در هوش مصنوعی" صادر شد. این دستور، نقشه راه 180 روزهای برای تسریع در توسعه هوش مصنوعی، حذف موانع بوروکراتیک و بازنگری در سیاستهای قبلی هوش مصنوعی را تعیین کرد.

رقابت های امنیتی با اهرم هوش مصنوعی تا پایان همان ماه، اوپن آل، سافت بانک و اوراکل پروژهای به نام استارگیت را با ارزش 100 میلیارد دلار برای زیرساختهای هوش مصنوعی معرفی کردند که بزرگترین پروژه تاریخ ایالات متحده بود، و تعهدات سرمایهگذاری اش برای آینده تا 500 میلیارد دلار برآورد شد. ترامپ این ابتکار را یک تغییر بازی در حوزه امنیتو تسلط ایالات متحده بر هوش مصنوعی خواند.در واشنگتن، هوش مصنوعی دیگر فقط به عنوان ابزاری برای رشد اقتصادی دیده نمیشود، بلکه به عنوان یکی از ارکان امنیت ملی در نظر گرفته شده است. در سال 2018، پنتاگون مرکز هوش مصنوعی مشترک (Joint AI Center) را تأسیس کرد تا هوش مصنوعی را در عملیاتهای نظامی ادغام کرده و هوش اطلاعاتی میدان جنگ، نگهداری پیشبینیپذیر و آمادگی رزمی را تقویت کند. همزمان ایالات متحده، هوش مصنوعی را به عنوان یک سلاح استراتژیک در رقابت قدرتهای بزرگ خود، به ویژه با چین و روسیه میبیند.در این میان معرفی دیپ سیک توسط چین لرزههایی در صنعت فناوری بهوجود آورد. این اپلیکیشن بلافاصله بالاترین جایگاه در اپ استور ایالات متحده را به خود اختصاص داد و حتی از چت جی پی تی و Gemini پیشی گرفت، و این امر موجب کاهش ارزش شرکتهای فناوری آمریکایی مانند Nvidia به میزان 600 میلیارد دلار شد. این پیشرفت، نگرانیهای امنیتی واشنگتن را بیشتر کرده و مقامات هشدار دادند که پیشرفتهای هوش مصنوعی چین میتواند به پکن برتری نظامی بدهد و به ابزاری برای گسترش روایتهای دولتی تبدیل شود.

نقش آسیای غربی در میدان زورآزمایی ها رقابت جهانی هوش مصنوعی معمولاً در قاب رقابت بین ایالات متحده و چین تبیین میشود، اما آسیای غربی در حال تبدیل شدن به یک نیروی تعیینکننده است که میتواند تعادل را تغییر دهد. کشورهای خلیج فارس در حال ارزیابی دوباره همپیمانیهای خود در زمینه هوش مصنوعی هستند و به عامل مهمی در تلاشهای واشنگتن برای جذب سرمایهگذاری در این حوزه تبدیل شدهاند. عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر اکنون به عنوان "کشورهای نوسانساز" در ژئوپلتیک هوش مصنوعی شناخته میشوند. اهمیت آنها در انقلاب هوش مصنوعی بر سه رکن اصلی استوار است: انرژی، منابع مالی و جغرافیا.این منطقه همچنین به عنوان یک گذرگاه دیجیتال بین اروپا، آسیا و آفریقا عمل میکند، این امر خلیج فارس را به یک مرکز مهم برای پیادهسازی جهانی هوش مصنوعی تبدیل میکند. حال با شدت گرفتن رقابت ها در زمینه هوش مصنوعی، آسیای غربی دیگر فقط یک بازار نوظهور نیست، بلکه به یک میدان استراتژیک در جنگ فناوری بین واشنگتن و پکن تبدیل شده است. چین این منطقه را به عنوان بخشی از "راه ابریشم دیجیتال" خود میبیند و تلاش دارد تا اثرات فناوری خود را از طریق راهحلهای هوش مصنوعی مقرون به صرفه گسترش دهد.ایالات متحده، از سوی دیگر، در حال تقویت شراکتهای خود در زمینه هوش مصنوعی با کشورهای خلیج فارس است و تلاش میکند تا زیرساختهای هوش مصنوعی با استانداردهای غربی هماهنگ باشد. این نبرد در آسیای غربی فراتر از رقابت فناوری است؛ این یک رقابت برای سلطه اقتصادی و ژئوپلیتیکی است.
لینک کوتاه:
https://www.iranianejahan.ir/Fa/News/1390187/