ایرانیان جهان - دوشنبه شب و در شرایطی که شاید کمتر کسی منتظر اظهارات تازه ترامپ درباره ایران بود، اما او ناگاه نه فقط بنیامین نتانیاهو که به نظر می‌رسد همه جهانیان و از جمله مقامات جمهوری اسلامی را شگفت زده کرد و بار دیگر نشان داد این برنامه ساز پیشین تلویزیونی و برگزار کننده مسابقات دختران شایسته، کارکرد رسانه و اطلاع رسانی را به خوبی می‌داند.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
ترامپ در شرایطی برای بار دوم با اطلاع رسانی بی پروا و به موقع خود را در موقعیت دست بالاتر در برابر طرف مذاکره کننده قرار داد که بار اول با دادن خبر ارسال نامه حتی پیش از رسیدنش به ایران نشان داده بود هم می‌داند چطور باید سوار بر موج گردش آزاد اطلاعات شود و هم در بار دوم او نشان داد هم چنان کنشگر اصلی است و طرف‌های مقابل را در تهران وادار به واکنش خواهد کرد.
این رئیس جمهور پرحاشیه مستقر در واشنگتن، اما در حاشیه دیدار با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در گفت‌و‌گو با خبرنگاران مدعی شد که مذاکرات مستقیم با ایران درحال برگزاری است. دونالد ترامپ گفت: «ما در حال انجام گفت‌و‌گو‌های مستقیم با ایران هستیم که برای روز شنبه برنامه‌ریزی شده است. خواهیم دید چه اتفاقی می‌افتد.»
او گفت که روز شنبه یک نشست بزرگ با ایرانی‌ها و دیدار مستقیم با آنها برگزار خواهد شد. ممکن است با ایران توافق شود و این عالی خواهد بود. به گفته ترامپ، مذاکرات مستقیم با ایران در بالاترین سطوح در حال انجام است.
البته ترامپ تاکید داشت که نمی‌توانم بگویم جلسه شنبه با ایران کجا برگزار خواهد شد؛ فقط می‌توانم بگویم که این دیدار بسیار محرمانه است و به‌صورت مستقیم با ایران انجام خواهد شد. ترامپ گفت: «همه موافقند که انجام یک توافق بهتر از انجام اقدام واضح (نظامی) است و اقدام واضح چیزی نیست که من بخواهم در آن دخالت داشته باشم. این به ایجاد منطقه‌ای بسیار خطرناک منجر می‌شود».
پیام‌های چند گانه ترامپ، از ایران تا اسرائیل به گزارش اقتصاد 24، ترامپ در شرایط این سخنان را بیان می‌کرد که تقریبا برای 15 دقیقه نتانیاهو را نیز در حیرت و سکوت فرو برده بود و نخست وزیر اسرائیل که این روز‌ها از همیشه در منظر جهانی منفورتر است شاید انتظار هر سخنانی را داشت و امیدوار بود بتواند ترامپ را در موضع تهدید نظامی نسبت به ایران قرار بدهد، اما در نهایت این رئیس جمهور آمریکا بود که به وضوح به نتانیاهو خبر داد در شرایط گفت‌و‌گو و مذاکره با ایران است و بهتر است او فعلا دست از پا خطا نکند.
اما صبح روز 19 فرودین و تنها چند ساعت پس از سخنان جنجالی ترامپ بود که وزیر خارجه ایران که تا همین چند روز پیش می‌گفت هنوز زمانی برای مذاکره با آمریکا در کار نیست، وارد گود شد و در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که مذاکرات غیرمستقیم آغاز شده و روز شنبه نیز او و ویتکاف از دو کشور در عمان برای مذاکره حاضر خواهند بود.
خبری که دیگر پس از جنجال‌های شب گذشته ترامپ چندان عجیب نبود و اساسا گزینه‌ای جز تایید نیز پیش روی ایرانیان باقی نمانده بود.
بیشتر بخوانید: ترامپ: توافق با ایران متفاوت از برجام خواهد بود
به گزارش اقتصاد 24 عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران صبح روز سه‌شنبه 19 فروردین (8 آوریل) در شبکه اکس (توییتر سابق) در پیامی کوتاه خبر داد که بین ایران و آمریکا روز شنبه 23 فروردین در عمان مذاکراتی غیرمستقیم در سطح بالا انجام خواهد گرفت. عراقچی همچنین گفته است: «این دیدار هم‌زمان یک فرصت و یک آزمون محسوب می‌شود. اکنون توپ در زمین ایالات متحده است». وزیر خارجه ایران در نوشته خود بار دیگر تاکید کرده است که این دیدار غیرمستقیم برگزار می‌شود در حالی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا صراحتا گفته است که این دیدار در سطحی بالا و مستقیم انجام خواهد گرفت. 
اظهارات عراقچی نخستین واکنش مقامات رسمی جمهوری اسلامی به خبر مذاکره ایران و آمریکا محسوب می‌شد، اما عجیب نبود که برخی شروع به تحلیل شرایط پیش رو کنند.
آیا ترامپ نتانیاهو را تحقیر کرد؟ در این بین، اما برخی معتقد بودند آن چه رخ داد تحقیر اسرائیل بود. انشل ففر، خبرنگار اسرائیلی اکونومیست نیز ساعتی پس از این دیدار و سخنان ترامپ در همین باره نوشت: ترامپ با نتانیاهو مانند زلنسکی در کاخ سفید رفتار نکرد، اما از جهات زیادی این ملاقات حتی تحقیرآمیزتر است. او از اسرائیل نمی‌خواهد که مانند یک ایالت دست‌نشانده آمریکا عمل کند، بلکه فرض کرده است که این کار را عملا می‌کند؛ و نتانیاهو فقط سرش را تکان می‌دهد؛ اوج تحقیر برای نتانیاهو!
از نظر این تحلیل گر نتانیاهو مجبور شده که علناً هر توافقی که ترامپ با ایران انجام دهد را بپذیرد، حتی اگر اسرائیل هیچ کاهش تعرفه‌ای دریافت نکند، هیچ راه‌حلی برای گروگان‌های غزه ارائه نشود و اردوغان، دوست خوب ترامپ، اکنون کنترل سوریه را در دست داشته باشد؛ و او حتی نتوانسته یک کلمه حرف یا شرطی در این میان بگوید.
این خبرنگار اکونومیست تاکید داشت که همان طور که یکی از مقامات اسرائیلی به من گفت: «نتانیاهو اولین نخست‌وزیر اسرائیل است که کنترل کامل سیاست خارجی خود را به آمریکا می‌دهد. سیاست خارجی اسرائیل اکنون هر چیزی است که ترامپ بگوید باید باشد.»
به نظر می‌رسد برخی تحلیل گران اسرائیلی اکنون معتقد هستند که ترامپ برای توافق از ایران حتی حاضر است از منافع اسرائیل بگذرد و این مساله را در نشست خود در اتاق بیضی کاخ سفید نشان داد.

تکرار «توهمات» نتانیاهو در این بین، اما بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در این دیدار و تنها چند دقیقه پیش از اظهارات رییس‌جمهوری آمریکا درباره مذاکره مستقیم با جمهوری اسلامی ایران، ضمن ابراز حمایتی محتاطانه از چنین مذاکراتی و با اشاره به اقدام سال 2003 معمر قذافی، رهبر پیشین لیبی، در تعطیلی کامل برنامه هسته‌ای این کشور گفت: «من و دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، هر دو در این هدف متحد هستیم که ایران به سلاح هسته‌ای دست نیابد. اگر این هدف از طریق دیپلماتیک و به‌طور کامل محقق شود، همان‌طور که در لیبی انجام شد، به نظر من اتفاق خوبی خواهد بود.»
نتانیاهو تلاش کرد به نوعی هم خود را موافق نشان دهد و هم شاید ایرانیان منتقد مذاکره را تحریک کند. او، اما با شیطنت سعی کرده ماجرا را شکست نشان دهد و گفته: «اگر بتوانیم توافقی با ایران داشته باشیم همانند لیبی، این یک توافق خوب خواهد بود.»
به گزارش اقتصاد 24، اما حتی تسنیم نیز در مقاله‌ای این اظهارات نتانیاهو را «تکرار توهمات» توصیف کرد.
بازی با ترکیب مدل لیبی یا تله‌ای سیاسی؟ موضوع شبیه سازی بی ربط نتانیاهو با لیبی و تلاش او برای تحریک تندرو‌ها در ایران، اما اولین نمونه از سوی تندرو‌های اسرائیلی و آمریکایی نبوده است و پیش از این نیز «تام کاتن» از سناتور‌های تندروی جمهوری خواه نیز در این باره سخن گفته بود. 
سخنان کاتن درباره تمایل دونالد ترامپ برای استفاده از «مدل لیبی» در مذاکرات با ایران، موجی از واکنش‌ها را در محافل سیاسی و امنیتی به‌دنبال داشت و بسیاری از تحلیلگران معتقد بودند که اشاره به این مدل، بیش از آن‌که راهکاری دیپلماتیک تلقی شود، به‌مثابه زنگ خطری تلقی شده که در حافظه تاریخی مسئولان جمهوری اسلامی به‌وضوح طنین‌انداز است.
مدل لیبی چیست؟ «مدل لیبی» به توافق سال 2003 بازمی‌گردد، زمانی که معمر قذافی، رهبر وقت لیبی، در برابر وعده‌های غرب از برنامه تسلیحات هسته‌ای خود عقب نشست. اما این معامله، نه به ثبات انجامید و نه به تضمین امنیت. تنها چند سال بعد و در پی ناآرامی‌های داخلی و حملات هوایی ناتو، قذافی از قدرت سرنگون شد و سرنوشت او به شکلی تراژیک در حافظه سیاست‌مداران منطقه حک شد. اکنون، مطرح شدن دوباره این مدل در قبال ایران به‌وضوح پیام اشتباهی ارسال می‌کندو باید توجه داشت که برای تهران، مدل لیبی نه نماد موفقیت دیپلماتیک، بلکه نماد «خلع سلاح در برابر سقوط» است؛ تجربه‌ای که جمهوری اسلامی بار‌ها تأکید کرده هرگز در آن گام نخواهد گذاشت.
در پی مطرح شدن اظهارات سناتور تام کاتن درباره استفاده از «مدل لیبی» به‌عنوان چارچوب پیشنهادی برای مذاکره با ایران، تحلیل‌گران برجسته هشدار داده‌اند که چنین مدلی نه تنها غیرواقع‌بینانه است، بلکه ممکن است عمداً برای شکست دیپلماسی طراحی شده باشد. «گریگوری برو»، تحلیل‌گر ارشد در گروه اوراسیا نیز به صراحت در این باره گفته بود که ایران هرگز حاضر به پذیرش مدلی نخواهد شد که مستلزم برچیدن کامل برنامه هسته‌ای‌اش باشد؛ برنامه‌ای که نه تنها نماد استقلال فناورانه، بلکه ابزار چانه‌زنی استراتژیک تهران در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی تلقی می‌شود.
به باور برو، اگر سناتور کاتن (و احتمالا حالا نتانیاهو) این واقعیت را درک کرده باشد، پس طرح مدل لیبی نه برای رسیدن به توافق، بلکه به‌عنوان ابزاری برای اعمال فشار شدیدتر و یا حتی توجیه اقدام نظامی مطرح شده است.
بیشتر بخوانید: توافق لیبی چیست؟ / نگاهی به تجربه خلع‌سلاح قذافی و نسبت آن با ایران امروز
به گزارش اقتصاد 24، هم چنین در همان زمان که کاتن این مساله را مطرح کرد، «مت داس»، مشاور سابق سیاست خارجی برنی سندرز، با لحنی قاطع تأکید می‌کند که ایران با درس‌هایی که از سرنوشت قذافی آموخته، هرگز زیر بار چنین مدل تحقیرآمیزی نخواهد رفت. به گفته او، «مدل لیبی» در واقع تله‌ای است برای نابودی دیپلماسی؛ چرا که هیچ کشور مستقلی، به‌ویژه در شرایط تهدید، داوطلبانه از اهرم‌های دفاعی‌اش صرف‌نظر نمی‌کند. داس همچنین با اشاره به سابقه جنگ‌طلبانه تام کاتن خاطرنشان می‌کند: این سناتور از ابتدا به‌دنبال برخورد نظامی با ایران بوده و اکنون با طرح مدلی ناممکن، عملاً به‌دنبال خنثی کردن هرگونه مسیر توافق است.
«دنیس سیترونوویچ»، از تحلیل‌گران برجسته سیاست امنیتی نیز هشدار داده است که در صورت تبدیل این گفتمان به موضع رسمی دولت آمریکا، احتمال رسیدن به توافق با ایران به نزدیک صفر خواهد رسید. 
او هم چنین تأکید می‌کند: «ایران تنها زمانی وارد مذاکره خواهد شد که چارچوب گفت‌و‌گو، حق ادامه برنامه هسته‌ای صلح‌آمیزش را به رسمیت بشناسد و تضمین‌هایی مشخص برای رفع تهدیدات ارائه دهد. اما اگر واشینگتن بر تعطیلی کامل این برنامه پافشاری کند، اساساً جایی برای گفت‌و‌گو باقی نخواهد ماند.»
چرا توافق با تهران شبیه توافق با لیبی نخواهد بود؟ نکته این جاست که باید توجه داشت هیچ توافقی میان ایران و آمریکا به لیبی شباهت نخواهد داشت. این پاسی بود که نتانیاهو در نشست با ترامپ به مخالفان داخلی داد تا هر نوع توافقی را از ریشه نابود کنند. 
به گزارش اقتصاد 24، لیبی از اساس اصلا تکنولوژی هسته‌ای نداشت. تنها تجهیزاتی را از شبکه عبدالقدیرخان خریده بود. بعد از تحویل آنها نیز هیچ چیز دیگری نداشت. اما شرایط ایران فرق می‌کند. رئیس جمهور اخیرا یک بار گفته بود: «هسته‌ای در مغز جوانان ماست. تو بزن. ما دوباره می‌سازیم.» این همان تفاوت میان ایران و لیبی در پرونده هسته‌ای است.
نتانیاهو، اما این را خوب می‌داند که مخالفان توافق در ایران روی لیبی مانور زیادی کردند و تحویل سلاح هسته‌ای را عامل سقوط قذافی معرفی کردند، اما لازم است این را بداند که پروژه هسته‌ای ایران و لیبی کاملا متفاوت است.
بیشتربخوانید: روحانی درباره مذاکره با آمریکا و پزشکیان چه گفت؟
اما چرا نتانیاهو این کار را کرد؟ او تفکرات پشت پرده ذهن افراطی‌های ایران را به خوبی می‌شناسد و روی آن سوار است. با همین جمله تفنگ آنها را علیه هر نوع توافقی پر کرد تا به راحتی شلیک کنند. نگاه کنید که از همین حالا این جمله را سر دست خواهند گرفت. 
حال نیز نباید اجازه داد نتانیاهو و افراطی‌های داخل پیروز شوند. تفاوت ایران و لیبی در این است که ایران چرخه سوخت را به صورت کامل امروز در اختیار دارد. اگر همه را هم تحویل دهد، باز می‌تواند به همین نقطه بازگردد.
همچنان که در برجام به زیر 5 درصد بازگشت و دوباره امروز 60 درصد غنی سازی می‌کند. لیبی، اما هیچ چیز نداشت. با تحویل تجیهزات خریداری شده، کاملا دستش خالی شد. آن‌ها که در گفتار از توافق ایران و ترامپ شباهت با لیبی می‌سازند، در حقیقت داخل زمینی بازی می‌کنند که اسرائیل آن را چیده است.