بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - - مذاکرات ایران و آمریکا روز شنبه آغاز می‌شود و طبق گزارش‌ها، «استیو ویتکاف» دوست رئیس‌جمهور و توسعه‌دهنده املاک نیویورکی، هدایت تیم آمریکایی را بر عهده دارد. ویتکاف که هم‌اکنون نیز مذاکرات مربوط به غزه و اوکراین را مدیریت می‌کند، هیچ سابقه شناخته‌شده‌ای در فناوری پیچیده غنی‌سازی سوخت هسته‌ای یا مراحل متعدد ساخت بمب اتمی ندارد.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
اولین سوالی که با آن مواجه خواهد شد، محدوده مذاکرات است. توافق هسته‌ای دوره باراک اوباما، رئیس جمهور پیشین آمریکا فقط به برنامه هسته‌ای ایران پرداخته بود و برنامه موشکی ایران را شامل نمی‌شد.
«مایکل والتز»، مشاور امنیت ملی آمریکا، گفته است که هر توافق جدیدی با دولت ترامپ باید همه‌جانبه باشد و تاسیسات گسترده هسته‌ای ایران باید کاملاً برچیده شود — نه صرفاً مانند توافق 2015 در حالت تعلیق و با حداقل فعالیت باقی بماند. 
او در ماه مارس در برنامه «روبه‌رو با ملت» شبکه CBS گفت: «ایران باید برنامه خود را به گونه‌ای کنار بگذارد که تمام جهان بتواند آن را ببیند.» او از «برچیدن کامل» سخن گفت، سناریویی که ایران را عملاً بی‌دفاع می‌گذارد: بدون موشک، بدون نیرو‌های نیابتی و بدون راهی برای ساخت بمب. 
ترامپ روز دوشنبه گفت که مذاکرات با ایران «مستقیم» خواهد بود، به این معنی که مذاکره‌کنندگان آمریکایی مستقیماً با همتایان ایرانی خود تعامل خواهند داشت. اما تاکنون روایت ایرانی‌ها متفاوت است: «عباس عراقچی»، وزیر خارجه ایران، روز سه‌شنبه مقاله‌ای در واشنگتن‌پست منتشر کرد و نوشت که ایران گشایش ترامپ به سوی ایران را «به عنوان تلاشی واقعی برای روشن‌سازی مواضع و باز کردن پنجره‌ای به سوی دیپلماسی» می‌بیند. او با اشاره به تمایل مکرر ترامپ برای توقف «جنگ‌های بی‌پایان»، نوشت: «ما نمی‌توانیم تصور کنیم که رئیس‌جمهور ترامپ بخواهد به رئیس‌جمهور دیگری تبدیل شود که در یک جنگ فاجعه‌بار در خاورمیانه غرق شده است.» 
عراقچی از مذاکرات غیرمستقیم به عنوان نقطه شروع دفاع کرد و استدلال کرد: «ما مایلیم قصد صلح‌آمیز خود را روشن کنیم و اقدامات لازم را برای رفع هرگونه نگرانی احتمالی انجام دهیم. از سوی خود، ایالات متحده می‌تواند نشان دهد که در مورد دیپلماسی جدی است، به این صورت که به هر توافقی که می‌کند پایبند خواهد ماند. اگر به ما احترام گذاشته شود، ما هم متقابلاً احترام خواهیم گذاشت.» 
«جیم والش»، پژوهشگر ارشد برنامه مطالعات امنیتی MIT، گفت: «واضح است که آنها می‌گویند می‌خواهند گفت‌و‌گو کنند. اما بین مذاکره و تسلیم شدن تفاوت هست. آیا این لیست خواسته‌هاست یا اینکه اگر قبول نکنیم مورد حمله قرار می‌گیریم؟ این روش جواب نمی‌دهد.» 
شرایط مذاکره اکنون بسیار پرریسک‌تر از دوره اوباما است. برنامه هسته‌ای ایران از زمانی که ترامپ توافق قبلی را لغو کرد، پیشرفت کرده و اکنون اورانیوم را تا خلوص 60 درصد غنی‌سازی می‌کند. سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا ادعا کرده‌اند که ایران در حال بررسی روشی سریع‌تر (اگرچه ابتدایی‌تر) برای ساخت سلاح اتمی است که در صورت تصمیم رهبری برای تسریع، به جای یک یا دو سال، تنها چند ماه طول می‌کشد. 
عوامل دیگر در بازی
ایران می‌تواند از رابطه خود با روسیه در شرایطی که آمریکا سعی دارد حمله به اوکراین را پایان دهد، بهره ببرد. وزارت دادگستری آمریکا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را متهم کرده که سال گذشته قصد ترور ترامپ را داشته — سایه این اتهام بر مذاکرات سنگینی می‌کند. همچنین، آیا اسرائیل و جمهوری‌خواهان کنگره هر توافق هسته‌ای که منعقد شود را می‌پذیرند، حتی اگر ضعیف‌تر از توافق دوره اوباما باشد؟ 
«دنیس جت»، استاد امور بین‌الملل در دانشگاه پنسیلوانیا که کتابی درباره توافق هسته‌ای ایران نوشته، گفت بعید است ترامپ گزینه حمله نظامی را کاملاً از میز خارج کند، و این احتمال موفقیت مذاکرات را بسیار کم می‌کند. 
او گفت: «فکر می‌کنم این مذاکرات کوتاه‌مدت و بی‌ثمر خواهند بود.» و افزود که ویتکاف «یک املاکی نیویورکی است و به نظر می‌رسد فکر می‌کند دیپلماسی یعنی همان معامله کردن. شما چانه می‌زنید و در نهایت قرارداد را امضا می‌کنید. اما قضیه به این سادگی نیست.» 
«کریم سجادپور»، تحلیلگر ایرانی‌آمریکایی در بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی، گفت که خطر این وجود دارد که تیم مذاکره‌کننده ترامپ از حوزه تخصص خود خارج باشد. 
او گفت: «شما در حال مذاکره روی قیمت نهایی یا یک معامله بزرگ نیستید، بلکه مسائل بسیار فنی مانند سطوح غنی‌سازی اورانیوم، مشخصات سانتریفیوژ‌ها و رژیم‌های بازرسی را بررسی می‌کنید. بین گفتن اینکه ایران نمی‌تواند سلاح هسته‌ای داشته باشد و اینکه برنامه هسته‌ای ایران باید مانند لیبی «کاملاً برچیده شود»، تفاوت عظیمی وجود دارد. خطر اینجاست که طرف آمریکایی که در حال حاضر فاقد تخصص واضح و یک پایان‌بندی مشخص است، توسط طرف ایرانی که هر دو را دارد، شکست بخورد.» 
«سید حسین موسویان»، متخصص امنیت خاورمیانه و سیاست هسته‌ای در دانشگاه پرینستون، گفت که به نظر او احتمال موفقیت مذاکرات وجود دارد، به شرطی که هر دو طرف بتوانند نتیجه‌ای قابل‌دفاع برای مردم کشور‌های خود ارائه دهند — از جمله توافقی که ایران بازرسی‌های منظم را بپذیرد. 
او گفت: «تا جایی که من می‌فهمم، استیو ویتکاف واقعاً می‌خواهد به توافق برسد. او واقعاً جنگ را نمی‌خواهد و ذهنیتی مشابه ترامپ دارد. بنابراین، من این شانس را می‌بینم. اما واقعیت این است که ایران و آمریکا 45 سال خصومت را باید حل کنند و رسیدن به توافق بسیار پیچیده است.»
منبع: نیویورک تایمز