ایرانیان جهان - به گزارش نماداقتصاد، طبق آخرین آمار منتشر شده از سوی بانک مرکزی، رشد اقتصادی ایران در نیمه اول سال 1403 روندی نزولی داشته و از 5.3 درصد در مدت مشابه سال گذشته به 2.9 درصد کاهش یافته است. این کاهش قابل‌توجه نشان‌دهنده فشارهای متعدد داخلی و خارجی بر ساختار اقتصادی کشور است که پیامدهای سنگینی برای معیشت مردم و آینده تولید به همراه دارشته است.
روند نزولی رشد اقتصادی ایران، علامتی روشن از بحرانی است که بخش‌های مختلف اقتصاد کشور را فراگرفته است. طبق گزارش بانک مرکزی، تولید ناخالص داخلی کشور در نیمه اول سال 1403 نه‌تنها از سرعت رشد بازمانده، بلکه در بخش‌هایی نظیر کشاورزی و صنعت با رکود مواجه شده است. این کاهش، بازتاب‌دهنده مشکلات ساختاری و سیاست‌گذاری‌های ناکارآمدی است که اقتصاد ایران را در دهه‌های اخیر گرفتار کرده است.

نفت؛ موتور کندشده اقتصاد بخش نفت، که همواره موتور محرک اقتصاد ایران بوده است، به‌وضوح از تحریم‌های خارجی و کاهش ظرفیت‌های تولیدی آسیب دیده است. در حالی که رشد این بخش در سال گذشته بیش از 20 درصد بود، اکنون به 9.3 درصد کاهش یافته است. این افت، نشانه‌ای از کاهش درآمدهای ارزی است که تأثیری مستقیم بر ذخایر ارزی و واردات کالاهای ضروری دارد.
صنایع و معادن؛ افت شدید تولید بخش صنایع و معادن نیز از کاهش رشد بی‌نصیب نمانده و از 4.5 درصد به 2.4 درصد کاهش یافته است. این بخش به دلیل مشکلات متعددی نظیر کمبود مواد اولیه، هزینه‌های بالای انرژی و ناپایداری سیاست‌های حمایتی از رشد بازمانده‌اند. تولیدکنندگان در این بخش با چالش‌های متعددی نظیر افت بهره‌وری و عدم دسترسی به فناوری‌های مدرن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این شرایط نه‌تنها توان صادراتی ایران را تضعیف کرده، بلکه فشار بیشتری بر بازار کار وارد کرده است.
خبر پیشنهادی: زمان تقدیم لایحه بودجه 1404 به مجلس اعلام شد کشاورزی؛ از رشد به رکود اما شاید بزرگ‌ترین شوک در بخش کشاورزی رخ داده باشد. رشد اقتصادی این بخش از 2.8 درصد در سال گذشته به منفی 0.9 درصد در سال جاری رسیده است. این بخش که زمانی منبع امنیت غذایی کشور بود، اکنون با رشد منفی مواجه شده است. بحران‌های زیست‌محیطی، کاهش بارندگی و مدیریت ناکارآمد منابع آبی، کشاورزی ایران را به ورطه نابودی کشانده است. کاهش تولید در این بخش، نه‌تنها درآمد روستاییان را کاهش داده، بلکه هزینه‌های مواد غذایی را نیز برای مصرف‌کنندگان شهری افزایش داده است.
خدمات؛ تنها نقطه امید؟ بخش خدمات، با وجود کاهش رشد، همچنان عملکرد بهتری نسبت به سایر بخش‌ها داشته، این بخش از 4.9 درصد در سال قبل به 3.2 درصد در نیمه نخست سال جاری کاهش یافته است، اما کاهش تقاضای مصرفی و فشارهای تورمی باعث شده است این بخش نیز از رونق فاصله بگیرد. خدمات، که معمولاً در زمان رکود اقتصادی می‌تواند پناهگاهی برای اشتغال باشد، اکنون در شرایطی شکننده قرار گرفته است.
این کاهش رشد اقتصادی در کنار تورم بالا و افت قدرت خرید مردم، چشم‌انداز روشنی برای آینده نزدیک اقتصاد ایران ترسیم نمی‌کند. این ارقام، نه‌تنها بازتاب‌دهنده وضعیت جاری هستند، بلکه نشان می‌دهند که در سال‌های اخیر فرصت‌های بسیاری برای اصلاح و تقویت اقتصاد از دست رفته است.
خبر پیشنهادی: سقف افزایش اجاره بها در تهران 25 درصد و در سایر شهرها 20 درصد مصوب شد چرا رشد اقتصادی نصف شد؟
شاید از مهمترین عوامل کاهش رشد اقتصادی ایران بتوان به تأثیر تحریم‌ها بر صادرات نفت و درآمدهای ارزی، تورم بالا که هزینه تولید را برای صنایع مختلف افزایش داده است، کاهش سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی به دلیل بی‌ثباتی اقتصادی و بحران‌های زیست‌محیطی که تولید کشاورزی را تحت تأثیر قرار داده است، اشاره کرد.
اگرچه برخی معتقدند که شرایط تحریمی و بحران‌های بین‌المللی عامل اصلی این کاهش است، اما بخش عمده‌ای ریشه مشکلات را درونی، ساختاری و مدیریتی می دانند. نبود اصلاحات ساختاری، اتکا به درآمدهای نفتی و ضعف در سیاست‌گذاری اقتصادی، اقتصاد ایران را به وضعیتی کشانده است که حتی رشد محدود نیز با دشواری همراه شده است.
راه بازگشت به رشد
اقتصاد ایران برای بازگشت به مسیر رشد نیازمند تحولاتی اساسی است. بدون اصلاحات جدی در ساختار تولید، بهبود شرایط سرمایه‌گذاری و مدیریت بحران‌های محیط‌زیستی، این روند نزولی ادامه خواهد یافت و فشار بیشتری بر زندگی مردم و آینده اقتصاد کشور وارد خواهد کرد.
انتهای پیام