بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - به گزارش آفتاب نو، دکتر محمود جامساز ، اقتصاددان ابتدا در پاسخ به این سوال که چه چشم اندازی برای ایران با بازگشت ترامپ به قدرت متصور هستید؟ گفت: تمرکز ترامپ بر توقف برنامه هسته ای جمهوری اسلامی است و در این راستا قطعا در پی مذاکره است. او تنها رئیس جمهور آمریکا است که به کره شمالی سفر کرد و با کیم جون اول دست داد.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
لذا از مذاکره با جمهوری اسلامی ابایی ندارد. او توپ را به زمین جمهوری اسلامی فرستاده است.
چشم انداز روشنی در باب مذاکره با آمریکا وجود ندارد جامساز ادامه داد: لاریجانی مشاور عالی رهبری چندی پیش اعلام کرد، اگر آمریکا با موضوع هسته‌ای ایران صرفا با سلاح هسته‌ ای مخالف‌ است، این موضوع قابل مذاکره است اما باید در ازای این امر شروط ایران را بپذیرد و امتیاز لازم از جمله ‎جبران خسارات ایران و نظایر آن را قبول کند. بدیهی است چنین پیشنهادی در عرف دیپلماسی پذیرفته نیست. چگونه یک طرف شروط طرف مقابل را که موضوع مذاکره است پیشاپیش بپذیرد، آنگاه مذاکره را آغاز کند! از آنجایی که آقای لاریجانی بدون نظر رهبری قادر به چنین اظهار نظری نیست، لذا این اظهارات گرچه رسما از سوی دولت مستقر ابراز نشده اما باید آن را موضع نظام دانست که تلویحا هر مذاکره ای را بلاموضوع می کند.
وی ادامه داد: ضمنا گرچه موضع اصولگرایان بر عدم مذاکره است اما زمزمه مذاکره از سوی برخی از مسئولین هم البته با قید احتیاط ابراز شده و حتی توصیه به مذاکره در تیتر یک چند روز پیش روزنامه ستاره صبح هم دیده شده است اما آنچه استنباط می شود، این است که این مواضع با نظرات رهبری زاویه دارد. از این رو‌ چنین به نظر می رسد که چشم انداز روشنی در باب مذاکره با آمریکا وجود ندارد، لذا از هم اکنون باید خود را برای مقابله با تحریم های شدیدتر ترامپ و احتمال اقداماتی فراتر آماده کرد اما این اقدامات بیش از آنکه نظام را در فشار گذارد مردم را از تبعات مخرب خود بی نصیب نخواهد گذاشت.
با خروج ترامپ از برجام قیمت دلار 8 برابر شد و صادرات نفت از روزی 3 میلیون به زیر 400 هزار بشکه رسید این اقتصاددان در پاسخ به این سوال که به نظر شما رویکرد ایران در مقابل دولت ترامپ چه باید باشد؟ گفت: تهران بهتر است در مواضع دیپلماتیک خود تجدید نظر و آن را با در نظر گرفتن واقعیات ارزیابی کند. با توهم زمستان سخت برای اروپا در سال گذشته، ایران مذاکره را رد کرد اما اروپا این چالش را به خوبی مدیریت نمود. از سال 2018 که تحریم های شدید ترامپ مخصوصا در زمینه صادرات نفت بر کشور اعمال شد، گرچه ایران توانسته اغلب نفت خود را با دور زدن تحریم ها و اعطای تخفیف های گزاف از ثروت ملی به تنها مشتری خود چین صادر کند اما سازوکار بازار جهانی نفت به شیوه ای عمل کرده که با نبود نفت ایران خود را سازگار نموده است. ضمن آنکه اوپک از ظرفیت فوری افزایش صادرات نفت به میزان دو برابر صادرات نفت ایران برخوردار است. لذا اهرم نفت ایران فاقد کارایی در مذاکرات است.
وی ادامه داد: یادمان باشد که صادرات نفت جمهوری اسلامی ایران پس از خروج ترامپ از برجام در سال 2018 از حدود روزی 3 میلیون بشکه به زیر 400 هزار بشکه سقوط کرد. گرچه برخی از مسئولین تحریم های ترامپ را بر اقتصاد کشور با خودفریبی یا بی خردی علیرغم 8 برابر شدن قیمت دلار از سال 2018 تاکنون، بی اثر توصیف می کنند اما نمی توان با چشم بستن بر واقعیات حقایق را انکار و بر اساس تصورات وهم آلود اقتصاد کشور را اداره کرد.
جنگ اوکراین تجاوز آشکار روسیه به یک کشور همسایه است جامساز در پاسخ به اتهاماتی که کشورهای غربی به ایران در رابطه با جنگ اوکراین وارد کردند، گفت: جنگ اوکراین تجاوز آشکار روسیه به یک کشور همسایه است که در تعارض با قوانین بین المللی و نقض تمامیت ارضی اوکراین است. بلافاصله 141 کشور در مجمع عمومی سازمان ملل آن را محکوم نمودند. پوتین با اشتباه محاسبه در مورد اشغال اوکراین با حمله به این کشور در باتلاقی که خود حفر کرده بود، فرورفت. اکنون نزدیک به 3 سال از شروع تجاوز گذشته و روسیه به سد دفاعی محکم اوکراین برخورد کرده و با تحمل تلفات بسیار و نابودی تجهیزات نظامی زمین گیر شده است.
وی ادامه داد: جمهوری اسلامی که از ابتدا سیاست نه شرقی نه غربی را شعار می داد با پنداره نابودی اسرائیل و گسترش حکومت اسلامی در منطقه و غرب ستیزی با محدودیت ها و تحریم های سیاسی و اقتصادی جهانی روبرو شد و ناچار به سمت استقرار روابط و مشارکت استراتژیک با شرق متمایل شد اما با وجودی که جمهوری اسلامی روابط خود با روسیه را اتحاد استراتژیک توصیف می کند، با تاسف روسیه بیانیه کشورهای عربی در مورد ادعای موهوم مالکیت امارات بر جزای سه گانه را مهر تائید می زند که نقض حاکمیت ارضی ایران است. درحالی که در پیمان های استراتژیک کمک به حفظ و صیانت از تمامیت ارضی از تعهدات طرفین پیمان است اما روسیه از ایفای آن عدول نموده است. حال آنکه جمهوری اسلامی با بروز جنگ اوکراین در ارسال کمک های نظامی به روسیه کوتاهی نکرده است.
وی ادامه داد: در شرایط امروز جهان و حاکمیت قوانین بین المللی، تجاوز و نقض تمامیت ارضی کشورها که از سوی سازمان ملل به رسمیت شناخته شده اند، پذیرفتنی نیست و اجماع بین المللی بر محکومیت متجاوز را در پی دارد. تجاوز روسیه به خاک اوکراین و محکومیت این اقدام توسط 141 کشور جهان و وضع تحریم های آمریکا و اتحادیه اروپا بر علیه این کشور و حمایت های مالی و تسلیحاتی از اوکراین، ناظر بر همین موضوع است.
ادامه شرایط موجود، تروییکای اروپا را به سمت فعال سازی مکانیسم ماشه سوق می دهد نابودی اسراییل یکی از اهداف اصلی انقلاب اسلامی است ترامپ واردات نفت ایران به چین را متوقف می کند این اقتصاددان در پاسخ به این سوال که قطعنامه اخیر شورای حکام بر علیه ایران چه عواقبی خواهد داشت؟ گفت: قطعنامه ای که فقط 5 کشور به آن رأی مخالف دادند، جمهوری اسلامی را بیشتر تحت فشارهای بین المللی در رابطه با تعدیل برنامه هسته ای قرار می دهد. ادامه شرایط موجود، تروییکای اروپا را به سمت فعال سازی مکانیسم ماشه بدون نیاز به توافق چین و روسیه در شورای امنیت سازمان ملل، سوق می دهد که جمهوری اسلامی را وارد عرصه جدیدی از تخاصمات خواهد کرد.
وی در پاسخ به این سوال که تنش بین ایران و اسراییل تا کجا ادامه پیدا خواهد کرد؟ گفت: دکترین جمهوری اسلامی محو اسراییل و مبارزه با استکبار جهانی به سرکردگی آمریکا و گسترش اسلام انقلابی در منطقه بوده است. دکترین از ایدئولوژی زاده می شود و بر این اساس نابودی اسراییل یکی از اهداف اصلی ایدئولوژی انقلاب اسلامی است.
لذا بر این اساس هر گونه مذاکره ای در جهت مصالحه با نیروهای متخاصم در تخالف با این اهداف و محکوم به رد است. از این رو در شرایط کنونی گرچه ممکن است رویارویی نظامی احتمالا به سطح رجزخوانی های متقابل تقلیل یابد اما به هر حال مانع از ابرام (اصرار و پافشاری) جمهوری اسلامی در راستای تحقق اهداف خود نخواهد شد و تنها رویارویی نظامی را به عقب خواهد انداخت.
وی درخصوص وضعیت صادرات نفت ایران با بازگشت ترامپ، گفت: امکان مذاکره جمهوری اسلامی و آمریکا در مورد توقف پروژه هسته ای ایران به ویژه پس از سقوط اسد بسیار ضعیف است. لذا به نظر می رسد که تحریم های آمریکا تشدید شود و راه های دور زدن تحریم های جمهوری اسلامی مسدود گردد. قطعا ترامپ با تحت فشار قراردادن جی شی پینگ، واردات نفت ایران توسط چین را متوقف خواهد کرد. به نظر می رسد که چین هم تمکین می کند. زیرا پیشاپیش پس از قطعیت ریاست جمهوری ترامپ، واردات نفت ایران را کاهش داده است.
کمبود انرژی در کشور محصول سالها کم کاری، سهل انگاری و سوء مدیریت دولت ها بوده است به نظر نمی رسد دولت چهاردهم از اقتدار لازم در سامان بخشی اقتصاد برخوردار باشد جامساز درخصوص ناترازی انرژی در کشور و قطعی برق و کمبود گاز در کشور گفت: کمبود انرژی در کشور محصول سالها کم کاری، سهل انگاری و سوء مدیریت دولت ها در تخصیص بهینه منابع به زیرساخت ها و زیربناهای اقتصادی کشور بوده است. متأسفانه حجم هزینه های برون مرزی و تحمیل مصارف نهادهای فرادولتی بر بودجه های سالیانه و همچنین فربهی نامتناسب دیوانسالاری، تمام منابع بودجه و فرابودجه را بلعیده و هزاران طرح عمرانی را ابتر ساخته است.
وی افزود: ظرف 20 سال گذشته سرمایه گذاری های زیر ساختی انجام نشده، از جمله در ساخت پتروپالایشگاه ها و بازسازی پالایشگاه های فرسوده و نیروگاه ها با علم به روند افزایشی مصرف انرژی، اقدامی صورت نگرفته است. همواره منافع ملی وجه المصالحه اهداف پر هزینه غیر اقتصادی قرار داشته است. محصول این ناکارآمدی ها، قطعی متناوب برق بخش های مولد اقتصادی و خانوارها، ناترازی گاز، بنزین، مازوت سوزی و آلودگی گسترده و شدید هوا که مرگ خاموش ‌و تدریجی شهروندان را رقم می زند و وارد آمدن خسارات مادی و معنوی جبران ناپذیر بر اقتصاد کشور و جامعه است.
وی با بیان اینکه رفع ناترازی ها نیازمند عزم و اراده مسئولین در ترجیح منافع ملی بر اهداف حاکمیتی و جذب میلیاردها سرمایه های داخلی و خارجی است، گفت: از آنجایی که کشور در تنگناهای ارزی قرار دارد، قطعا با استمرار سیاست خارجی در امتداد سیاست های گذشته، مفری برای ورود ارز یا سرمایه های مستقیم خارجی متصور نیست. سرمایه های داخلی نیز به لحاظ کمی فاقد پتانسیل لازم در جهت اقدامات تأسیسی زیر بنایی است. افزایش بهای انرژی و سایر خدمات دولتی نیز بنا بر علم و تجربه نه تنها کاهش مصرف را در پی ندارد بلکه اسباب انباشته تر شدن نارضایتی ها خواهد شد و چالش های موجود را تشدید خواهد کرد.
وی گفت: یک دولت مقتدر توسعه گرا با سوق دادن منابع از مصارف غیر اقتصادی به سمت تأسیسات زیر ساخت ها و همچنین اختصاص بخشی از منابع به واردات انرژی در کوتاه مدت به جای واردات خودرو و بسیاری از کالاهای غیر اساسی، می تواند با مشاوره کارشناسان و متخصصین، ناترازی ها را موقتا مرتفع سازد تا اقدامات میان مدت و بلند مدت به نتیجه برسد اما به نظر نمی رسد دولت چهاردهم از اقتدار لازم در سامان بخشی اقتصاد برخوردار باشد.
واکنش جامعه به مشکلات و مسائل اجتماعی و سیاسی جامساز درخصوص واکنش جامعه به مشکلات و مسائل اجتماعی و سیاسی در آینده مثل تجمعات خیابانی، گفت: دور از تصور نیست زیرا نه تنها به مطالبات تلنبار شده اقشار جامعه باوجود اعتراضات مستمر پاسخی داده نشده بلکه با پدیداری و استمرار ناترازی های اخیر و تبعات زیانبار آن بر تولید ناخالص داخلی و تعدیل احتمالی نیروی کار و سخت تر شدن زندگی خانوارها، نارضایتی ها تشدید خواهد شد.
+