بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - روش‌های متنوع برای جذب سرمایه 55میلیاردیورویی
سرمایه‌گذاری در معادن از روش‌های متنوعی برای درآمدزایی برخوردار است که هریک براساس نوع معدن و شرایط بازار متفاوت است. یکی از مهم‌ترین روش‌ها، استخراج و فروش مستقیم مواد معدنی مانند طلا، نقره، مس، آهن و سنگ‌های ساختمانی است. این روش به‌ویژه در معادنی با ذخایر بالا و تقاضای ثابت جهانی، سودآوری قابل‌توجهی دارد.
سرمایه‌گذاران معمولا با تجهیز معدن به فناوری‌های پیشرفته مانند GIS، بهره‌وری را افزایش داده و هزینه‌های تولید را کاهش می‌دهند. فروش مواد معدنی به شرکت‌های بزرگ صنعتی و صادرات به بازارهای بین‌المللی از دیگر راهکارهای مستقیم درآمدزایی در این حوزه است.
از حدود 8هزار میلیارد دلار گردش مالی سالانه بخش صنعت دنیا، نزدیک به 30درصد آن مربوط به بخش معدن است. طبق تازه‌ترین گزارش مجله وال‌استریت، مواد معدنی در کنار منابع هیدروکربنی (نفت و گاز) مهم‌ترین شاخص ثروت یک کشور محسوب شده و بر این مبنا کشورهای روسیه، امریکا، عربستان، کانادا و ایران به‌ترتیب در رتبه‌های اول تا پنجم دنیا قرار می‌گیرند. ایران با دارا بودن 68 نوع ماده معدنی، 37میلیارد تن ذخایر معدنی قطعی، 18میلیارد تن ذخایر احتمالی و یک ‌درصد مساحت جهان، حدود 3درصد ذخایر مواد معدنی جهان را در اختیار داشته و به‌لحاظ تنوع ذخایر، جایگاه دهم جهانی و از نظر میزان ذخایر اکتشاف‌شده، رتبه چهاردهم را به‌خود اختصاص داده است.
تنوع و غنای ذخایر عظیم معدنی، ایران را یکی از کشورهای پرظرفیت جهان از نظر توانایی تامین مواد اولیه موردنیاز صنعت کرده است، به‌نحوی‌که 12معدن مهم جهان، 8درصد ذخایر روی و 3درصد ذخایر سرب دنیا در ایران جای گرفته و این کشور چهارمین تولیدکننده سنگ تزئینی در دنیاست. براساس برنامه‌ریزی‌های انجام‌گرفته برای صنایع‌معدنی در سند چشم‌انداز 1404، دورنمای تولید سالانه 55‌میلیون تن فولاد، 440هزار تن مس، 1.5میلیون تن آلومینیوم و 150میلیون تن دیگر محصولات معدنی طرح‌ریزی شده است. بررسی‌های انجام‌گرفته حاکی از آن است که تنها در صورت تحقق تولید 55میلیون تن فولاد، صادرات این محصول می‌تواند بیش از 60 درصد از درآمدهای نفتی کشور را پوشش دهد و این مهم، اهمیت حوزه معدن و صنایع‌معدنی را نشان می‌دهد. شایان ذکر است، تولید این میزان فولاد، نیازمند تامین سالانه 164میلیون تن سنگ‌آهن است، در حالی که باوجود ظرفیت معدنی بالای کشور، آمارها ظرفیت فعلی سالانه کشور در این بخش را حدود 80میلیون تن سنگ‌آهن نشان می‌دهند و از این میزان تنها 60 میلیون تن آن در صنایع فولاد و سیمان مصرف ‌شده است و 20 میلیون تن آن به‌صورت دانه‌بندی صادر می‌شود.
روش‌های تامین مالی معادن عطا بهرامی، کارشناس اقتصادی در ارتباط با موضوع تامین مالی معادن و نیاز 55میلیارد یورویی این حوزه بهصمت گفت: موضوع تامین مالی معادن، روش‌های متفاوتی دارد که می‌توان روی آنها تمرکز کرد. این تامین مالی می‌تواند از طریق بخش خصوصی، دولت، سرمایه داخلی و خارجی انجام گیرد. اما نکته اساسی اینجاست که باید دید آیا سرمایه‌گذاری بر معادن، صرفه اقتصادی خواهد داشت یا خیر؟
بهرامی ادامه داد: معادن مشکلات بسیاری دارند که از جمله آنها می‌توان به وجود انبوه قوانین، دخالت‌ها و مجوزهایی که باید دریافت کنند، اشاره کرد. این قوانین و موانع موجود سبب شده است تا صرفه اقتصادی معادن از بین برود و چندان جذابیتی برای سرمایه‌گذار نداشته باشد. سرمایه‌گذار به فکر بازکشت پول است و زمانی که بداند در بازگشت پول به مشکل بر می‌خورد، ریسک سرمایه‌گذاری را به جان نمی‌خرد.
وی گفت: افرادی که در حوزه معدن سرمایه‌گذاری کرده‌اند، اظهار می‌کنند، از اقدام خود پشیمان هستند و اگر سرمایه خود را در حوزه دیگری وارد می‌کردند، برای‌شان صرفه اقتصادی مثبت و موثرتری داشت. لازم است، ابتدا مشکلات معدن برطرف شود تا صرفه اقتصادی داشته باشد و معدن نیز در میان موارد سرمایه‌گذاری، پیش‌روی آنها قرار گیرد. در حال ‌حاضر، پیشنهاد سرمایه‌گذاری بر معادن از روی میز برداشته شده و آن‌طورکه طی سالیان گذشته مشاهده شد، معادن با رشد منفی مواجه بوده‌اند. باوجود چنین وضعیتی، بخش خصوصی چنین اجازه‌ای به خود نمی‌دهد که با ریسک بالا، در معادن سرمایه‌گذاری کند. لازم به ذکر است که موضوع حقوق دولتی نیز باید در معادن دیده شود تا این موضوع سبب کاهش سرمایه‌گذاری نشود.
آسیب معادن به محیط‌زیست وی افزود: معادن به محیط‌زیست آسیب‌های بسیاری وارد می‌کنند و سازمان محیط‌زیست در ایران، تکلیف مشخصی برای استخراج معادن ندارد. سازمان حفاظت از محیط‌زیست اعلام می‌کند که معادن باید بدون آسیب به محیط‌زیست، فعالیت داشته باشند که چنین امری امکان‌پذیر نخواهد بود.
در حال ‌حاضر، باوجود موانع بسیاری که پیش‌روی معادن است، اراده‌ای برای حرکت رو به جلوی معادن وجود ندارد و در حال ‌حاضر، همه‌چیز متوقف شده است. زمانی که این چالش‌ها برطرف نشود، نمی‌توان بر تامین مالی تمرکز کرد و چنین موضوعی امکان‌پذیر نخواهد بود.
بهرامی در ادامه خاطرنشان کرد: موضوع اکتشاف در ایران، بسیار ضعیف حرکت می‌کند و باید اشاره کرد، تنها 10درصد اکتشاف جدی در کشور انجام گرفته است. اگر این اکتشاف به‌‎صورت‌دقیق انجام شود، متوجه خواهیم شد که توان کشور، بسیار بیشتر از آن چیزی که مشاهده می‌شود، خواهد بود. مقدمه سرمایه‌گذاری بر معادن را باید میزان صرفه اقتصادی برای سرمایه‌گذار دانست که این امر با برطرف کردن چالش‌های پیش‌روی معادن، امکان‌پذیر خواهد بود.
وی افزود: بازگشت سرمایه برای بخش خصوصی از اهمیت بسیاری برخوردار است و این بخش با در نظر گرفتن صرفه اقتصادی، تصمیم خواهد گرفت که در چه حوزه‌ای سرمایه‌گذاری کند. برای مثال، حوزه طلا، برای بخش خصوصی، اهمیت بسیار دارد و باتوجه به بازگشت زودهنگام پول، ترجیح می‌دهد به‌جای آنکه بر معادن سرمایه‌گذاری کند، طلا را برگزیند.
معادن باید به‌سمت‌و‌سویی بروند که به‌عنوان انتخاب اول برای سرمایه‌گذاری مطرح باشند و ذهن سرمایه‌گذار به‌طرف دیگری معطوف نشود. بخش خصوصی زمانی دست به کار خواهد شد و به حوزه‌ای ورود خواهد کرد که برایش منفعت داشته باشد. در حال ‌حاضر، تمرکز بر صنعت مس از اهمیت بالایی برخوردار است و دولت باید هرچه زودتر برای این صنعت تدبیری بیندیشد.
نقش مهم اعتمادپذیری در سرمایه‌گذاری سهراب دل‌انگیزان، کارشناس اقتصاد در ارتباط با موضوع کاهش سرمایه‌گذاری در حوزه معدن بهصمت گفت: سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، نشان از اعتمادپذیری اقتصاد دارد. زمانی که یک اقتصاد، اعتمادپذیر می‌شود، سرمایه‌گذار داخلی و خارجی را به خود جلب خواهد کرد. این سرمایه‌گذاری می‌تواند در حوزه‌ای مانند معادن، اثربخشی بالایی داشته باشد و در نهایت منجر به رشد اقتصادی شود. البته حوزه‌هایی مانند انرژی و مسکن نیز ازجمله بخش‌هایی هستند که به سرمایه‌گذار نیاز دارند. معادن نیز، نیاز به سرمایه دارند تا بتوانند راندمان خود را بالا برده و موضوع اکتشاف و استخراج با سهولت انجام گیرد. باتوجه به چنین امری، جذب سرمایه برای خرید ماشین‌آلات معدنی، امری مهم و ضروری خواهد بود.
دل‌انگیزان ادامه داد: اعتماد به اقتصاد موضوعی است که در راستای جذب سرمایه‌گذار، اهمیت دارد. هر زمان اقتصاد بتواند اعتمادسازی کند، امکان سرمایه‌گذاری را به‌میزان قابل‌توجهی افزایش خواهد داد. این امر در حوزه معادن مشاهده می‌شود. کشور ما با داشتن منابع بسیار غنی معدنی و همچنین وجود معادن بسیار، نتوانسته است در بخش اعتمادسازی درخشان ظاهر شود و آن‌طور که دیده می‌شود، بخش خصوصی تمایل چندانی به سرمایه‌گذاری در این حوزه ندارد.
اقتصاد معادن باید اعتمادپذیر باشد وی گفت: اعتماد اقتصادی به آن معنا است که اگر شخصی در کشور، قصد سرمایه‌گذاری داشته باشد، بداند که در آینده می‌تواند از آن بهره‌برداری کند و نگران بازگشت سرمایه خود نباشد. بی‌اعتمادی اقتصادی نیز، عکس چنین موضوعی است. در واقع نخستین امری که در یک اقتصاد برای جذب سرمایه اهمیت دارد، اعتمادپذیر کردن اقتصاد است. معادن کشور، حوزه اقتصادی بسیار وسیعی هستند و توجه به آنها ضروری است. باتوجه به صحبت‌های بسیاری که از جایگزینی معدن به‌جای نفت می‌شود، نیاز است تا امر اعتمادسازی در حوزه معدن انجام گیرد تا جذب سرمایه‌گذار را به‌همراه داشته باشد. اگر این موضوع،خلاف جریان اعتمادسازی حرکت کند، شاهد فرار سرمایه از کشور خواهیم بود که این امر در سایر حوزه‌ها مشاهده شده است و فرار سرمایه را دیده‌ایم.
وی افزود: اعتمادپذیری در حوزه‌های اقتصادی بزرگ مانند معادن نیازمند چند مولفه است که باید مدنظر قرار گیرند. نخستین موضوع را باید ارتباط بین‌الملل دانست که در جذب سرمایه‌گذار و واردات ماشین‌آلات موردنیاز صنایع و معدن کمک بزرگی به اقتصاد کشور خواهد کرد. نیاز است تا شرایط اعتماد به اقتصاد را در مبادلات بین‌الملل تقویت کرد.
دل‌انگیزان خاطرنشان کرد: اگر قرار بر این باشد که سرمایه‌گذاری، توسط دولت و بخش دولتی انجام گیرد و در انحصار دولت باشد، نیازی نخواهد بود که در جلسات، صحبت از سرمایه‌گذاری شود و تکلیف مشخص خواهد بود. سرمایه‌گذاری در حوزه معدن به این معنا خواهد بود که مردمی که در دل جامعه هستند، این امکان را داشته باشند که در معادن، سرمایه‌گذاری کنند. نیاز است تا فرصت کار در معدن را برای تمام افراد جامعه که دلسوز معدن هستند، فراهم کنیم و از انحصاری شدن آن بپرهیزیم. متاسفانه، چیزی که در حال‌ حاضر و در زمینه سرمایه‌گذاری معادن مشاهده می‌شود، انحصار دولت است و خبری از سایر سرمایه‌گذاران نیست. نیاز است تا به سرمایه‌‎گذارانی که دارای علم نو و تکنیک‌های جدید هستند، فرصت داده شود.
سخن پایانی آن‌طور که در این مطلب خواندید، معادن کشور، نیاز اساسی به جذب سرمایه دارند و اگر این امر انجام نپذیرد، شاهد تعطیلی بسیاری از معادن خواهیم بود. موانع و چالش‌های بسیاری پیش‌روی سرمایه‌گذاران وجود دارد و این چالش‌ها به‌دست دولت برطرف خواهد شد. نیاز است تا دولت، با تصمیم‌های موثر و کنار گذاشتن قوانین چالش‌آفرین، کمک بزرگی به رشد معادن کشور کند.