ایرانیان جهان - به گزارش جماران، به نقل از اندیشکده دیپلمات؛ در بحبوحه توجه ایالات متحده به فعالیت‌های چین در مکزیک و در سراسر منطقه و همچنین در مواجهه با تهدید تعرفه‌های ایالات متحده علیه محصولات مکزیکی، دولت مکزیک به رهبری؛ «کلودیا شینباوم» ظاهرا در تلاش است تا از فعالیت‌های برجسته با چین جلوگیری کند که به نظر آن می‌تواند با دولت ترامپ به مخاصمه تبدیل شود.
با این وجود، فراتر از تعداد کمی از پروژه‌های تکمیل شده یا به تعویق افتاده با چین مانند کارخانه خودروهای هیبریدی BYD و قطار توریستی «مایا» که مورد توجه ویژه ایالات متحده در سطح بالا قرار گرفته، روابط چین و مکزیک همچنان به رشد و تعمیق خود ادامه می‌دهد.

رییس‌جمهوری مکزیک؛ کلودیا شین‌باوم (سمت چپ) با رییس‌جمهوری چین؛ شی‌جین‌پینگ در حاشیه اجلاس G20 در ریودوژانیرو (برزیل) 18 نوامبر 2024
روابط سیاسی
به نظر می‌رسد احتیاط پرزیدنت شینباوم نسبت به چین توسط حزب کمونیست چین (ح.ک.پ) متقابل است. بیش از سه ماه است که ژانگ ران؛ سفیر سابق چین در مکزیک، در پایان سال 2024 به سمت وزارت امور خارجه رفت، اما دولت چین هنوز سفیر جدیدی را معرفی نکرده است. این امر به ویژه در تعامل حکومت چین با کشوری به بزرگی و اهمیت مکزیک غیرمعمول است.
اما فراتر از روابط دولت به دولت، مشارکت چین در مکزیک به قوه مقننه و دولت‌های محلی نیز گسترش یافته است. یک کمیته دوستی چین و یک کمیته آسیایی در مجلس قانونگذاری مکزیک وجود دارد که توسط پولونسکی؛ عضو چپگرای حزب کارگران (PT) رهبری می‌شود. همچنین، جرالدو فرناندز نورونا؛ رییس سنا، که او نیز از PT است و رادیکال‌تر از پولونسکی به حساب می‌آید، مدافع قدرتمندی برای تقویت روابط مکزیک با چین است و بنا بر گزارش‌ها روابط نزدیکی با سفارت چین دارد.
روابط نظامی و دفاعی
در طرفی، در امور نظامی، دولت فعلی و اخیر مکزیک تعاملی محدود با چین دارد. امسال، نه دانشکده جنگ ارتش مکزیک (CODENAL) و نه دانشکده جنگ نیروی دریایی (CESNAV) میزبان دانشجویان ارتش آزادیبخش خلق (PLA) نیستند، اگرچه ارتش قبلا این کار را انجام داده است. در سال 2024، دانشکده جنگ نیروی دریایی میزبان بازدید تعداد قابل توجهی از کالج جنگ برتر PLA بود. همچنین، در سپتامبر 2023، هیئتی متشکل از 16 عضو PLA و همچنین یک هیئت نظامی از روسیه، از رژه روز استقلال مکزیک بازدید و راهپیمایی کردند.
اگرچه چین، تجهیزات نظامی قابل توجهی به مکزیک نفروخته است، اما در یک سرمایه‌گذاری مشترک بی نتیجه برای مونتاژ کامیون‌های نظامی در مکزیک شرکت کرد. طبق گزارش‌ها، یک شرکت مستقر در چین یونیفرم‌های ارتش مکزیک را تامین می‌کند و شرکت شریک مکزیکی که با متحد آندرس مانوئل لوپز اوبرادور؛ رییس جمهوری سابق مکزیک و آدان آگوستو لوپز؛ وزیر کشور سابق مکزیک مرتبط است، از افزایش 300 درصدی هزینه‌های پرداخت شده به عمده فروشان چینی سود می‌برد. علاوه بر این، نیروی دریایی مکزیک سه قایق توریستی چینی را با قیمتی نزدیک به 27 میلیون دلار خریداری کرده‌است.
فراتر از فروش و معاملات تسلیحاتی، چین یک وابسته نظامی توانا به نام سرهنگ ارتش کوی یونگمائو را منصوب کرده است که به دنبال تقویت تعامل نظامی و پیگیری فرصت‌های فروش تسلیحات است. بر اساس گزارش‌ها، کوی زبان اسپانیایی بسیار خوبی دارد و به طور منظم از موسسات نظامی ارتش و نیروی دریایی مکزیک بازدید می‌کند.
شرکت‌های نظامی مستقر در چین به طور منظم در نمایشگاه سالانه نیروی هوایی مکزیک (FAMEX) حضور چشمگیری دارند که طبق گزارش‌ها از آن برای تقویت ارتش مکزیک و آژانس فضایی مکزیک (MSA) استفاده می‌کنند.
پکن مدت‌هاست که از MSA استقبال کرده است. طبق گزارش‌ها، دانشگاه ملی خودمختار مکزیک (UNAM) با دانشگاه فنی پکن موافقت نامه‌هایی را امضا کرده است تا دانشجویانی را برای آموزش در سطح فارغ التحصیلان در زمینه ماهواره و علوم فضایی به چین اعزام کنند.
از سوی دیگر اما ممکن است، برنامه MSA برای پرتاب ماهواره مکزیک در چین، برای جلوگیری از واکنش دولت ترامپ تغییر داده شد. به عبارتی، شرکت‌های امنیتی خصوصی چین (PSC) که در سازمان‌هایی مانند شورای امنیت خصوصی مکزیک و چین نمایندگی می‌کنند، به دنبال کار در بازار مکزیک بوده‌اند، اما تا به امروز حضور قابل توجهی نداشته‌اند.
اما طبق گزارش‌ها، پهپادهای شرکت چینی DJI و تجهیزات نظامی ساخت چین، از جمله زره‌های انفرادی که قرار بود برای ارتش استفاده شود، امروز برای سازمان‌های غیر قانونی (کارتل‌های مواد مخدر) در مکزیک در بازار سیاه به راحتی در دسترس هستند.
سرمایه‌گذاری چینی در مکزیک
سرمایه‌گذاری چین در مکزیک در سال‌های اخیر در تجارت به حدود 2 میلیارد دلار در سال افزایش یافته است. شرکت مشاوره تجاری معتبرRhodium Group حدود 13 میلیارد دلار سرمایه گذاری چینی در مکزیک را در حدود 700 تراکنش را طی یک دهه یعنی بین سال‌های 2013 و 2023 شناسایی کرده است.
در فضای دیجیتال، هوآوی ارائه‌دهنده زیرساخت پیشرو در مکزیک است و از تجهیزات تلفن تا سایر خدمات ارتباطی را در این کشور پوشش می‌دهد. تا سال 2024، هواوی حدود 1.3 میلیارد دلار تنها در زیرساخت‌های رایانش ابری مکزیک سرمایه‌گذاری کرده بود. طبق گزارش‌ها، این شرکت، عمدتا از طریق تلمکس، چنین خدمات و زیرساخت‌هایی را به دولت مکزیک، از جمله ریاست جمهوری، دبیرخانه ارتباطات و حمل و نقل (SCT) و تعدادی از وزارتخانه‌ها ارائه می دهد. همچنین شایعاتی مبنی بر پیشنهاد هواوی برای ارائه خدمات فناوری و داده به مراکز اطلاعات ملی این کشور وجود دارد.
علاوه بر هواوی، طیفی از شرکت‌های چینی در بخش تلفن مکزیک فعال هستند، از جمله اوپو، که طبق گزارش‌ها، سهم بازار مکزیک آن در سال‌های اخیر به سرعت افزایش یافته و همچنین شرکت‌های چینی Honor، Xiaomi و ZTE نیز در این کشور فعال هستند.
علاوه بر این، شرکت چینی هایک ویژن که از سال 2016 در مکزیک فعالیت می‌کند و از جمله یک مرکز تحقیقاتی در کوئرتارو به عنوان بازیگر مسلط در سیستم‌های امنیتی تجاری و خصوصی، تعدادی ابتکار عمل برای ارائه دوربین‌هایی برای امنیت عمومی برای شهرهای اطراف مکزیک، ارائه می‌دهد.
تولیدکننده رایانه و الکترونیک چینی یعنی «لنوو» مکزیک را به بزرگ‌ترین مرکز تولید و تحقیق و توسعه (R&D) خود در آمریکای لاتین تبدیل کرده است و تنها در سال 2023 فروش خود را به بازار مکزیک 25 درصد افزایش داده است. این در حالی است که طبق گزارش‌ها، لنوو سعی می‌کند از توجه عمومی در مکزیک دور مانده و در سایه به کار خود ادامه دهد.
در بخش خودرو، اگرچه طرح‌های کارخانه‌ای توسط سازنده خودروهای برقی BYD به حالت تعلیق درآمده است، اما شرکت خودروسازی غول‌پیکر که نمایندگی (FAW) و کارخانه خودروسازی JAC در هیدالگو، و همچنین شرکت خودروسازی شانگهای صنعتی (SAIC) و پکن (ABAIC) به حضور خود ادامه می‌دهند. در بازار مکزیک BAIC و Foton بازیگران اصلی در بازار اتوبوس هستند.
در ساخت و ساز نیز، اگرچه شرکت ساخت و ساز ارتباطات چین (CCCC)، اکثر کارهای مسیر قطار توریستی مایا را به پایان رسانده است، اما همچنان به نقش خود برای حضور در مکزیک ادامه می‌دهد. با اینکه ارتش مکزیک به روشی مشابه به ساخت ایستگاه‌های قطار و سایر تأسیسات برای عملیاتی کردن زیرساخت‌ها ادامه می‌دهد، راه‌آهن چین نیز، بیشتر پیشرفت‌های خود را در خط 1 مترو مکزیکوسیتی به پایان رسانده است، اما با قرارداد تعمیر و نگهداری طولانی‌مدت به حضور خود در این خط ادامه می‌دهد.
همچنین، شرکت‌های مستقر در چین علاقه‌مندی خود را برای سرمایه‌گذاری در انبارداری، لجستیک و سایر امکانات در کریدور «ترانس ایستموس» مکزیک ابراز کرده‌اند که توسعه آن برای دولت شینباوم اولویت دارد اما تا به امروز، هیچ پروژه مشخصی هنوز محقق نشده است.
در بخش لیتیوم، شرکت چینی Ganfeng به مالکیت میدان لیتیوم باکانورآ Bacanora ادامه می‌دهد، اما توانایی آن برای بهره‌برداری از آن، به دنبال ابتکار رییس جمهوری سابق؛ آندرس مانوئل لوپز اوبرادور در فوریه 2023 برای ملی کردن بخش لیتیوم مکزیک، همچنان فلج شده است.
فروشگاه‌های متخصص در کالاهای چینی نیز به‌طور چشمگیری در بخش خرده‌فروشی مکزیک گسترش یافته‌اند، نه تنها فروشگاه‌های غیررسمی در بازارهایی مانند تپیتو، بلکه شبکه‌هایی از فروشگاه‌های مصالح ساختمانی مانند China Market و Hogar China، نه تنها در مکزیکوسیتی بلکه در سراسر کشور در شهرهایی مانند هیدالگو، پوئبلا و کوئرتارو در حال گسترش هستند و فروش این محصولات چینی برای اولین بار در سال 2024 از 20 درصد کل واردات فراتر رفت.
در طرف دیگر، نگرانی هایی در مورد اینکه آیا چنین فروشگاه‌هایی کاملا مطابق با قوانین مالیاتی مکزیک و سایر قوانین کار می‌کنند وجود دارد. در ژوئیه 2024، دولت شینباوم به طور نمادین China Mart؛ یک فروشگاه خرده فروشی محصولات چینی را تعطیل کرد.
اما همکاری تجاری چین و مکزیک به طور کلی در شوراهای تجاری آن منعکس شده است. اتاق چین و مکزیک (MexCham)، عمدتا نماینده شرکت‌های مکزیکی شاغل در چین است، در حالی که اتاق بازرگانی و فناوری چین، بیشتر بر روی شبکه سازی شرکت‌های چینی و همتایان آنها در مکزیک متمرکز است.
مشارکت علمی و رسانه‌ای
تعامل علمی و فکری مکزیک با چین همچنان در حال گسترش است. ششمین مؤسسه کنفوسیوس مکزیک، که آموزش‌های مورد تایید پکن را در زبان و فرهنگ چینی ارائه می‌کند، اخیرا در دانشگاه «گوادالاخارا» راه اندازی شد. دانشگاه «وراکروز» در جالاپا یک مرکز غیردولتی برای مطالعات چین افتتاح کرد که مکملی در موسسات عمومی مکزیک، از جمله در دانشگاه خودمختار ملی مکزیک (UNAM)، کالج مکزیک (یکی از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های کشور)، دانشگاه خودمختار باخا کالیفرنیا در تیهوانا، دانشگاه گوادالاخارا، و مرکز آسیا و اقیانوسیه در دانشگاه کول‌آرام (AP) است.
طبق گزارش‌ها، دولت چین سالانه 10 تا 20 بورسیه تحصیلی برای مکزیکی‌ها برای تحصیل در چین، علاوه بر بورسیه‌های بی شماری برای دانشجویان مکزیکی که مستقیما از دانشگاه‌های چین می‌آیند، ارائه می‌دهد.