بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - جلال چراغی، کارشناس مسائل سیاسی منطقه با اشاره به آغاز مذاکرات محرمانه ترکیه و اسرائیل درباره سوریه در گفت‌وگو با ایلنا اظهار کرد: در تحلیل تنش میان اسرائیل و سوریه، باید گفت که تقابل با اسرائیل در خاک سوریه، امری اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد. اگرچه ممکن است با میانجی‌گری آمریکا گفت‌وگوهایی پشت پرده برای حل مقطعی مشکلات صورت گیرد، اما هرگونه راه‌حل باید به گونه‌ای باشد که به اهداف توسعه‌طلبانه اسرائیل آسیبی وارد نکند؛ چراکه اسرائیل از افقی که برای خود در سوریه ترسیم کرده، عقب‌نشینی نخواهد کرد.
از سوی دیگر، ترکیه نیز چشم‌اندازی مشخص برای خود در سوریه تعریف کرده است. این چشم‌انداز مبتنی بر این تعریف است که کردهای شمال و شمال شرق سوریه (واقع در جنوب مرزهای ترکیه) تروریست هستند و آنکارا از این تعریف عقب‌نشینی نخواهد کرد. این در حالی است که اسرائیل همین کردها را، اگر نه متحد، دست‌کم دوست خود قلمداد کرده و با آن‌ها مانند متحد رفتار می‌کند و کمک می‌رساند. این وضعیت آشکارا با منافع ترکیه در تضاد است؛ به گونه‌ای که حدود 70 درصد از منابع نفت سوریه در مناطق شمالی و شرقی تحت تسلط کردها قرار دارد. وی ادامه داد: این موضوع قطعاً برای حاکمان کنونی بخش‌هایی از سوریه و همچنین دولت مرکزی دمشق، مشکل‌ساز خواهد بود. اگر این تضاد منافع حل نشود، احتمال درگیری‌های داخلی میان جناح‌های مختلف حاکم بر مناطق تحت کنترل مخالفان و حتی احتمال کودتای نظامی افزایش خواهد یافت. به همین علت، واشنگتن به دنبال آن است که ترکیه اولاً در رویکرد خود نسبت به کردها تغییر ایجاد کند و ثانیاً حضور آتی ترک‌ها در خاک سوریه را به رسمیت بشناسد. بر این اساس ترکیه اساساً در برابر دو گزینه قرار دارد که یا تسلیم خواسته‌های آمریکا و اسرائیل شده یا وارد جنگ و برخورد با اسرائیل ودکه توافق به معنای تسلیم خواهد بود و به نظر نمی‌رسد گزینه سومی وجود داشته باشد. این در حالیست که جولانی اکنون با بحران مواجه است. او انتظار داشت پس از سرنگونی احتمالی بشار اسد، ترکیه به شدت از او حمایت کند و کشورهای عربی برای بازسازی سوریه و سرمایه‌گذاری وارد عمل شوند، اما این اتفاق رخ نداد. پیش از این، ترکیه در استان ادلب که تحت تسلط هیئت تحریرالشام بود، اقداماتی برای توسعه انجام داده و کمک‌هایی کرده بود. 
این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: این امر باعث ایجاد تصوری در میان دولت موقت سوریه و بخشی از مردم این کشور شده بود که در صورت سقوط اسد، کل سوریه وضعیتی مشابه ادلب پیدا خواهد کرد. اما این تصور محقق نشد، زیرا هزینه چنین اقدامی برای ترکیه بسیار سنگین است؛ کشوری که خود با تورم بالا دست و پنجه نرم می‌کند. در واقع، ترکیه با اقدامات خود در سوریه، در باتلاقی گرفتار شده که نه توان خروج کامل از آن را دارد و نه توان ادامه وضعیت فعلی با هزینه‌های گزاف آن. از سوی دیگر، اسرائیل به دنبال طمع‌ورزی بیشتر در خاک سوریه و ایجاد «کریدور داوود» است. هدف از احداث این کریدور، اتصال منطقه شرق سوریه (نزدیک مرزهای عراق) به اسرائیل است. پیش از این، کردهای شمال و شرق سوریه، نفت را از طریق خاک ترکیه به دریای مدیترانه منتقل می‌کردند و ترکیه از این مسیر درآمد کسب می‌کرد، اما اسرائیل قصد دارد این مسیر را قطع کرده و نفت را از طریق کریدور خودش، که از جنوب سوریه به سمت اسرائیل و سپس به دریای مدیترانه می‌رود، منتقل کند.
وی افزود: به همین دلیل، اسرائیل اکنون بر استان‌های جنوبی سوریه متمرکز شده و در حال اشغال بخش‌هایی از آن برای ایجاد این کریدور است. این کریدور پس از ایجاد، خطری برای عراق نیز محسوب خواهد شد، زیرا اسرائیل عملاً در مرز عراق مستقر شده و این کشور را نیز تهدید خواهد کرد. در چنین شرایطی، ترکیه یا باید تسلیم شود، آن هم تسلیمی که می‌تواند ذلیلانه تلقی شود، یا باید وارد برخورد نظامی شود و به نظر نمی‌رسد ترکیه توان برخورد نظامی مؤثر را داشته باشد. آمریکا ممکن است تا حدی از ترکیه حمایت کند، اما در صورت تشدید درگیری، جانب اسرائیل و کردها را خواهد گرفت. در آن صورت، ترکیه باید کاملاً پای خود را از سوریه بیرون بکشد و آن را به اسرائیل و کردها بسپارد و سرنوشت حکومت جولانی نیز توسط آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها تعیین خواهد شد. بنابراین، گفت‌وگوهای پشت پرده فعلی، احتمالاً تنها به راه‌حل‌های کوتاه‌مدت، موقت و سطحی منجر خواهد شد و قادر به حل ریشه‌ای موضوع نخواهد بود. تحولات اخیر ترکیه و اعتراض‌های صورت گرفته نیز می‌تواند نشان‌دهنده دخالت اسرائیل باشد؛ هشداری از سوی اسرائیل و شاید آمریکا به اردوغان که اگر همکاری نکند، ممکن است سرنگون شود. این رخدادها اتفاقی به نظر نمی‌رسند. 
چراغی در پایان خاطرنشان کرد: بر این اساس، پیش‌بینی می‌شود که ترکیه در نهایت عقب‌نشینی خواهد کرد، زیرا توان ادامه برخورد را ندارد دلایل این امر عبارتند از: اول، حمایت شدید آمریکا و اسرائیل از کردها؛ دوم، شرایط شکننده سیاسی و اقتصادی داخلی ترکیه. بنابراین، اردوغان راه گریزی جز عقب‌نشینی ندارد. این وضعیت پیچیده تا حد زیادی ناشی از اشتباه راهبردی اردوغان در قبال بشار اسد بود. در نهایت، حل و فصل مسئله میان ترکیه و اسرائیل در سوریه از دو گزینه فراتر نمی‌رود: یا تسلیم ترکیه، یا برخورد نظامی که در آن نیز به احتمال زیاد ترکیه بازنده خواهد بود. حمله مجدد ترکیه به مواضع کردها در سوریه در حین مذاکرات یا پس از آن، اگرچه محتمل است، اما تغییری در معادله کلی ایجاد نخواهد کرد و صرفاً می‌تواند تنش‌ها را افزایش دهد، بدون آنکه توان غلبه بر چالش اصلی (یعنی تقابل با خواسته‌های اسرائیل و آمریکا و مسئله کردها) را به ترکیه بدهد.
انتهای پیام/