بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - در آستانه نخستین جلسه مذاکره ایران و آمریکا، حملات طیفی از اصولگرایان به عباس عراقچی؛ وزیر امور خارجه کشور که قرار است در راس هیئت مذاکره کنندگان قرار بگیرد، آغاز شده است. امروز درحالی تجمعاتی برای حمایت از مردم غزه برگزار شده بود که برخی از تجمع کنندگان اعتراض خود را به مذاکره با آمریکا از طریق پلاکارد‌هایی نشان دادند.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
شروع این حملات به عباس عراقچی و مذاکره با آمریکا از امیرحسین ثابتی، از چهره‌های نزدیک به طیف جلیلی شروع شد که در مجلس نطق تندی علیه برجام و عراقچی داشت و در توییتر نیز با ادبیات تندی نوشت: «مرگ بر آن مرز و معیاری که مرا به خاطر به دنیا آمدن در سرزمینی که در آن عراقچی و ظریف و روحانی و بنی‌صدر و ... به دنیا آمده‌اند «آشنا» با آنها میداند، اما شیرمردان فاطمیون را، چون چند کیلومتر آنطرف‌تر به دنیا آمده‌اند «غریبه» با من حساب می‌کند.» روزنامه کیهان نیز این روز‌ها به مخالفت با مذاکره با آمریکا مشغول است و طی اظهاراتی تحریک آمیز در آستانه مذاکرات روز شنبه نوشت: «همین روزهاست که به انتقام خون شهید سلیمانی چندتا گلوله توی کله پوک ترامپ شلیک بشه و «ریق لعنت» رو سر بکشه!» این درحالی است که قرار است شنبه عباس عراقچی نخستین دیدار خود را با استیون ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه داشته باشد. دوشنبه شب گذشته دونالد ترامپ در حاشیه سفر بنیامین نتانیاهو به واشنگتن خبر از آغاز مذاکرات ایران و آمریکا از شنبه آتی داد. این مذاکرات که قرار است در «سطح عالی» با حضور عباس عراقچی و استیون ویتکاف و هیئت همراه‌شان در شهر مسقط عمان برگزار شود، سرنوشت معادلات آتی روابط میان ایران و آمریکا را مشخص خواهد کرد.
تنها چند هفته پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا، حملات گسترده آمریکا به مواضع گروه انصارالله یمن موسوم به حوثی‌ها یمن آغاز شد و او با طرح ادعا‌هایی درباره حمایت ایران از انصارالله یمن دو راه پیش پای ایران گذاشت؛ «مذاکره تحت فشار حداکثری یا جنگ!»
ترامپ اواسط اسفند ماه 1403 در مصاحبه‌ای با شبکه خبری فاکس بیزینس این کشور اعلام کرد که نامه‌ای به رهبر انقلاب ارسال کرده و درخواست مذاکره داده است. واشنگتن رویکرد تهاجمی خود را با تمرکز بر برنامه هسته‌ای و موشکی ایران، به ویژه موشک‌های بالستیک قاره پیما و توقف حمایت ایران از محور مقاومت رونمایی کرد و دونالد ترامپ صراحتاً تهدید کرد که در صورت عدم پذیرش مذاکره با این شروط، حمله به ایران را آغاز خواهد کرد. این امر خود نشان‌دهنده حساسیت بالای دور جدید مذاکرات با آمریکا است که قرار است عراقچی در راس هیئت مذاکره کننده قرار بگیرد. آنهم در شرایطی که آمریکا علاوه بر فشار حداکثری در قبال ایران رویکردی تهاجمی را در پیش گرفته است. عباس عراقچی با وجود این مسئولیت مهم، از دو سو تحت فشار است؛ از یک سو موقعیت حساس این دور از مذاکرات و از سوی دیگر فشار تندرو‌ها که بر طبل مخالفت با مذاکره می‌کوبند. البته تاریخ نشان داده که هرکسی که در راس مذاکره کنندگان با آمریکا قرار بگیرد به سرنوشت چندان خوبی دچار نمی‌شود؛ سرنوشتی که عباس امیر انتظام و محمدجواد ظریف و... نیز به آن دچار شدند.
نخستین کسانی که طرد شدند عباس امیرانتظام، سخنگوی دولت موقت مهدی بازرگان کسی که اولین ضربه را از نخستین مذاکرات ایران و آمریکا در تاریخ جمهوری اسلامی خورد؛ در 28 آذر 1358به جاسوسی برای سیا متهم شد و بیش از 30 سال از عمر خود را در زندان گذراند.
بیشتر بخوانید:دوام موج نزولی قیمت دلار وابسته به کدام عامل است؟
پس از اشغال سفارت آمریکا، دانشجویان خط امام به اسناد زیادی از مکاتبات داخلی سفارت دسترسی پیدا کردند. بعضی از این اسناد شامل ارتباطات و گزارش‌هایی بود که در آنها از ملاقات‌های مقامات ایرانی از جمله عباس امیرانتظام با دیپلمات‌های آمریکایی یاد شده بود. در یکی از این اسناد، او به‌عنوان کسی معرفی شده بود که با آمریکایی‌ها در تماس بوده و اطلاعاتی را در اختیار آنها گذاشته است. هرچند این دیدار‌ها و مکاتبات به عنوان بخشی از وظایف دیپلماتیک و رایزنی‌های رسمی دولت موقت انجام شده بود، اما در فضای انقلابی آن روزها، این موارد از سوی نهاد‌های انقلابی به عنوان «جاسوسی» یاد شد. اگرچه عباس امیرانتظام همواره این اتهامات را رد کرد، اما نتوانست خود را از این اتهام مبرا کند. او بار‌ها گفته بود: «تنها گناهم این بود که دیپلمات بودم و وظایفم را انجام می‌دادم. نامه‌نگاری‌ها و دیدارها، در چهارچوب دیپلماسی رسمی دولت موقت بود.» در واقع رایزنی‌های پشت پرده برای دریافت اطلاعات از آمریکا درباره احتمال حمله صدام به ایران و از جمله تماس با جورج کیو، معاون رییس ایستگاه سازمان سیا در تهران بود که بعد از اشغال سفارت در 13 آبان 58، منجر به اتهام جاسوسی برای امیرانتظام شد
اما عباس امیرانتظام تنها کسی نبود که در سال‌های ابتدای انقلاب پس از مذاکرات با آمریکا موقعیتش را ازدست داد. در واقع در پی توافق ایران-کنترا نیز چهره‌هایی همچون ابراهیم یزدی و حسینعلی منتظری نیز تحت تاثیر قرار گرفتند. ابراهیم یزدی، وزیر خارجه و معاون نخست‌وزیر در دولت موقت انقلاب به فاصله یک روز پس از اشغال سفارت آمریکا توسط دانشجویان خط امام از عرصه قدرت کنار زده شد که گفته می‌شود به توافق ایران-کنترا و دیگر ارتباطات در چارچوب مسئولیت‌های دولت موقت مربوط بوده است. ضمناً توافق ایران کنترا یک رسوایی سیاسی در آمریکا بود که در دهه 1980 رخ داد و شامل فروش مخفیانه اسلحه به ایران بود که درآمد حاصل از آن برای حمایت از شورشیان کنترا در نیکاراگوئه استفاده شد.
جالب اینکه ابراهیم یزدی بعد‌ها در مصاحبه‌ای گفت «مذاکره او و عباس امیرانتظام با دو فرستاده دولت آمریکا در سال 1358 پنهانی نبوده و در آن اطلاعاتی از طرف ایران به آنها داده نشده و اطلاعات تازه‌ای هم در مورد تدارک عراق برای حمله به ایران از آنها گرفته نشده بود. اطلاعات ما از تدارک دولت عراق برای حمله به ایران [از اخباری که فرستادگان آمریکایی به ما دادند]به مراتب بیشتر بود و امام خمینی و اعضای شورای انقلاب هم از این اطلاعات آگاه بودند.»
حسینعلی منتظری نیز ششم فروردین سال 1368 از قائم مقامی رهبری عزل شد. علاوه بر همه آنچه درباره منتظری مطرح شده است، براساس آنچه در خاطرات منتظری آمده است، ماجرای ایران کنترا که برای نخستین بار در روزنامه الشراع لبنان فاش شد، از طریق سید مهدی هاشمی، مسئول نهاد نهضت‌‎های آزادی بخش سپاه و برادر داماد حسینعلی منتظری به روزنامه الشراع درز داده شده است. همچنین بعد‌ها اسنادی منتشر شد که منتظری در سال‌های ابتدای انقلاب با کارمند سیاسی سفارت و کارمند اعزامی وزارت خارجه دیداری داشته است. براساس بخشی از این سند که رجانیوز انشار داده؛ کارمند سفارت آمریکا ابراز امیدواری کرده است که «با صبر و تحمل فصل جدیدی در روابط ایران و آمریکا آغاز شود و این روابط بر بنیان‌های جدید و محکمی استوار گردد.» با این حال منتظری نیز عملاً در جریانات بعد از انقلاب مورد حملات شدیدی قرار گرفت.
اتهام جاسوسی علیه دو چهره نه چندان سرشناس عبدالرسول دری اصفهانی، نماینده بانک مرکزی و مسئول امور بانکی تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران با گروه 5+1 و دارای تابعیت کانادایی، یکی از کارکنان ستاد پیگیری برجام بود که مردادماه 1395 رسانه‌ها خبر دستگیری وی توسط اطلاعات سپاه پاسداران به اتهام جاسوسی را منتشر کردند. وی در جریان مذاکرات و برجام، به عنوان زیرمجموعه تیم حمید بعیدی نژاد، رئیس تیم ایرانی در مذاکرات کارشناسی، فعالیت می‌کرد و پس از مدتی متهم شد که برای طرف‌های دیگرِ مذاکره‌کننده جاسوسی کرده‌است و هنگام سفر به ترکیه، در داخل هواپیما بازداشت و به هشت سال زندان محکوم شد. ضمناً دری اصفهانی و دولت یازدهم، هیچگاه این اتهام را نپذیرفتند و او به قید وثیقه آزاد شد.
همچنین سیدحسین موسویان، دیپلمات سابق کشور در دولت دهم و یکی از دیپلمات‌های هسته‌ای سابق به جاسوسی متهم شد.
حکم بازداشت او که در اردیبهشت 86 صادر شد که البته خودش بعد‌ها توضیح داد که برایش قرار منع تعقیب صادر شده است. او در یک مصاحبه گفته بود: «بعد از آزادی من ده‌ها شخصیت و مسئول کشور از هر دو جناح از آقای حداد سوال کردند و ایشان به همه بدون استثنا صریحا گفتند که اتهام جاسوسی به موسویان که در رسانه‌ها و توسط برخی مقام‌های دولتی مطرح شده، بی‌اساس است.»
با این حال آن زمان این موضوع توسط رئیس جمهور وقت مورد گلایه قرار گرفت. بعد از این واکنش محمود احمدی نژاد مرتضوی دادستان وقت تهران، دستور صادر شده از سوی معاون امنیتی خود را نقض و مجددا دستور بررسی پرونده موسویان با همان اتهام جاسوسی را صادر کرد در نهایت پس از کش و قوس‌های فراوان 20 فروردین 1387 دادگاه انقلاب تهران موسویان را به اتهام «اخلال در امنیت ملی» و نه جاسوسی، مجرم شناخته شده و براساس ماده 507 قانون مجازات اسلامی، به دو سال حبس تعلیقی و پنج سال محرومیت از مشاغل دولتی محکوم کرد.
اتهام جاسوسی به محمدجواد ظریف محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشور در دولت‌های یازدهم و دوازدهم یکی از محبوب‌ترین چهره‌های کابینه بود و توانست برجام را به فرجام برساند که بزرگترین دستاورد دولت روحانی در عرصه سیاست خارجی نیز به شمار می‌آمد. او بلندپایه‌ترین مقام در جمهوری اسلامی بود که با یک وزیرخارجه وقت آمریکا، جان کری به مدت طولانی مستقیما مذاکره کرد، به قدم زدن در خیابان‌های یک شهراروپایی پرداخت و تصاویر منتشر شده از این همراهی ظاهرا صمیمانه بعد‌ها به بهانه‌ای برای حملات شدید‌اللحن علیه وی تبدیل شد.
بیشتر بخوانید:ایران و آمریکا و دوگانه‌های روی میز مذاکره/ توافق تهران و واشنگتن تا چه حد در دسترس است؟
با خروج آمریکا از برجام، کمپین اتها‌زنی به محمدجواد ظریف از سوی طیفی از اصولگرایان به کار گرفته شد؛ تا جایی که او را به جاسوسی متهم کردند. مخالفان داخلی ظریف را به تساهل با غرب و باج دادن به آنها متهم می‌کردند. علی خضریان، نماینده مجلس در جلسه علنی مجلس در نطقی با توهین به رئیس‌جمهوری و مقام‌های اجرایی کشور، به صراحت آنها را جاسوس توصیف کرده و طرح دوفوریتی هسته‌ای مجلس و خروج از پروتکل الحاقی را زمینه‌ساز تعیین سرنوشت انتخابات 1400 خواند تا مقام‌های دولت به زندان انداخته و بازجویی شوند.
کریمی قدوسی نماینده مشهد نیز در همین راستا در توئیتی نوشت: «جناب روحانی در زمان ریاست شما بر قوه مجریه و با اصرار دشمن و تاکید شخص جنابعالی دانشمند هسته‌ای کشورمان دکتر ‎محسن فخری زاده با آمانو ملاقات داده شد، قطعا روزی باید در محکمه عدالت پاسخگو باشید که این چنین راحت سرمایه‌های کشور را در دسترس جاسوسان و قاتلان موساد قرار دادید.» البته این ادعا از سوی سایت "رجانیوز" نزدیک به جبهه پایداری تکذیب شد. ظریف به این اتهامات واکنش نشان دهد و در مصاحبه‌ای گفت: «طرف به آسانی می‌گوید ظریف جاسوس است و در مدرسه جاسوسی تربیت شده؛ هیچ اتفاقی هم برایش نمی‌افتد.»
او از تهمت‌ها گله کرد و ادامه داد: «می‌گویند پدربزرگ ظریف عامل بهایی‌ها و عامل گلوبالیست‌ها بوده؛ مسجد اعظم قم و مسجد هامبورگ با پول ایشان ساخته شد.»
از جریان حمله به سفارت آمریکا تاکنون هرچه تاریخ را ورق بزنیم، روابط ایران و آمریکا پر از پیچیدگی‌ها و شائبه‌هایی است که حقیقت برخی از آنها هنوز روشن نشده است؛ فارغ از صدق و کذب اتهامات، به نظر می‌رسد کسانی که در صدر ارتباط گرفتن با آمریکایی‌ها قرار گرفته‌اند، همواره در موقعیت خطیری قرار داشتند و نیز برخی از آنان سیبل اتهام‌افکنی و حملات شدید بوده‌اند که احتمالاً ناروا بوده است.
منبع: رویداد24