بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - سفر دولتی الهام علی‌اف به چین و امضای قراردادهای کلان در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، نشان‌دهنده تعمیق مشارکت راهبردی میان باکو و پکن است؛ تحلیلگران، آذربایجان را بازیگری کلیدی در ابتکار کمربند و راه و موازنه‌های جدید منطقه‌ای ارزیابی می‌کنند. - اخبار بین الملل -
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، «الهام علی‌اف» رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان، به دعوت «شی جین پینگ» رئیس‌جمهور چین، از 22 تا 24 آوریل 2025 در سفری رسمی در پکن به سر می‌برد.
«گو جیاکون» سخنگوی وزارت امور خارجه چین، پیش از این سفر با تأکید بر اینکه چین و آذربایجان «شرکای راهبردی» هستند، خاطرنشان کرد که اعتماد متقابل سیاسی میان دو کشور در حال تقویت است، همکاری‌ها در چارچوب ابتکار «کمربند و راه» به نتایج مثمر ثمری رسیده و تعاملات بین‌المللی دو کشور مؤثر بوده است.
ارتقای روابط به سطح مشارکت جامع راهبردی
در ابتدای این مراسم، الهام علی‌اف و شی جین پینگ «اعلامیه مشترک برقراری مشارکت جامع راهبردی بین جمهوری آذربایجان و جمهوری خلق چین» را امضا کردند. این اعلامیه به منزله ارتقای سطح همکاری‌ها و روابط سیاسی میان دو کشور به بالاترین سطح تعریف شده در ادبیات دیپلماتیک چین تلقی می‌شود.
توافقات گسترده در حوزه‌های مختلف
علاوه بر اعلامیه مشارکت جامع راهبردی، مقامات و نمایندگان نهادهای ذیربط دو کشور نیز مجموعه‌ای گسترده از اسناد همکاری را در زمینه‌های مختلف به امضا رساندند که مهمترین آنها عبارتند از:
موافقتنامه بین دولتی در مورد لغو متقابل روادید برای شهروندان دارای گذرنامه‌های عادی.یادداشت تفاهم در مورد تقویت همکاری در زمینه مین‌زدایی بشردوستانه.معاهده معاضدت حقوقی متقابل در امور کیفری.موافقتنامه بین دولتی در مورد همکاری فنی-اقتصادی.یادداشت تفاهم در مورد همکاری در زمینه فعالیت‌های فضایی و استفاده صلح‌آمیز از فضای ماورای جو.یادداشت تفاهم میان صندوق دولتی نفت آذربایجان (SOFAZ) و شرکت سرمایه‌گذاری چین (CIC).برنامه همکاری بین دولت‌های آذربایجان و چین برای پیشبرد مشترک ابتکار «یک کمربند، یک راه» (BRI).موافقتنامه بین دولتی در مورد حمل و نقل بین‌المللی چندوجهی.یادداشت تفاهم در مورد تعمیق همکاری دوجانبه برای تجارت بدون مانع.نامه اعلام قصد برای برقراری روابط خواهرخواندگی بین شهر نخجوان (جمهوری خودمختار نخجوان آذربایجان) و شهر اورومچی (مرکز منطقه خودمختار سین‌کیانگ اویغور چین).اسناد متعدد دیگری که همکاری در زمینه‌های علوم و فناوری، فرهنگ، مالکیت معنوی، محیط زیست، صنعت، اطلاعات و اقتصاد دیجیتال را شامل می‌شوند. امضای این مجموعه گسترده از اسناد، نشان‌دهنده عزم جدی باکو و پکن برای توسعه همه‌جانبه مناسبات در دوران جدید و بهره‌برداری از ظرفیت‌های موجود در چارچوب مشارکت جامع راهبردی است.
توافقات گسترده در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر
در جریان این سفر، مجموعه‌ای از اسناد همکاری مهم میان وزارت انرژی جمهوری آذربایجان و شرکت‌های بزرگ چینی، با مشارکت شرکت «SOCAR Green» آذربایجان، به امضا رسید که نشان‌دهنده تمرکز ویژه بر توسعه انرژی‌های پاک در آذربایجان با سرمایه‌گذاری چین است.
این اسناد شامل قراردادهای سرمایه‌گذاری و اجرایی برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی (ثابت و شناور) و بادی (به‌ویژه پروژه بزرگ 2 گیگاواتی بادی در دریای خزر) و همچنین سیستم‌های ذخیره‌سازی انرژی و برنامه‌ریزی کلان در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر می‌شود. حجم و گستردگی این توافقات، از برنامه‌های بلندمدت و جدی دو کشور برای همکاری در این بخش راهبردی حکایت دارد.
تحلیل کارشناسان از آینده روابط چین و آذربایجان
«شرادیل باکتیگولوف» مدیر موسسه سیاست جهانی در تحلیل ابعاد و آینده روابط چین و آذربایجان، تأکید می‌کند که جذابیت آذربایجان تنها به چین محدود نمی‌شود و این کشور به دلیل موقعیت ژئوپلیتیکی منحصر به فرد، منابع طبیعی غنی و اعتبارش به عنوان یک شریک قابل اعتماد، مورد توجه قدرت‌های متعددی از جمله آمریکا، روسیه، فرانسه، اتحادیه اروپا، پاکستان و ایران قرار دارد.
او معتقد است علاقه خاص چین به آذربایجان بیش از همه با نقش کلیدی این کشور در کریدورهای حمل‌ونقلی مرتبط با ابتکار «کمربند و راه» (مانند راه‌آهن باکو-تفلیس-قارص، کریدور شمال-جنوب و کریدور میانی) و ظرفیت‌های بندر باکو در دریای خزر گره خورده است.
وی به سرمایه‌گذاری‌های پیشین چین در خطوط لوله و صنعت آذربایجان و فعالیت حدود 300 شرکت با سرمایه چینی در این کشور اشاره می‌کند.
به گفته باکتیگولوف، موفقیت روابط دو کشور بر سه پایه استوار است:
1) اراده سیاسی رهبران (که در اعلامیه مشارکت راهبردی متجلی است)
2) چارچوب نهادی همکاری (مانند کمربند و راه و توافقات دوجانبه)
3) اجرای عملی توافقات (که در روابط باکو و پکن برخلاف الگوی رایج گرمی در سیاست، سردی در اقتصاد، در هر دو عرصه گرم است).
او آذربایجان را از اولین حامیان «کمربند و راه» می‌داند که همکاری‌ها را وارد مرحله «توسعه مشترک» کرده است.
باکتیگولوف همچنین بر اهمیت مفهوم «مشارکت راهبردی» در دیپلماسی چین تأکید می‌کند که برخلاف «اتحادها»، مبتنی بر اعتماد و همکاری در حوزه‌های دارای منافع مشترک و هدف‌گراست و از نگرانی‌های مربوط به کشیده شدن به درگیری یا تنها ماندن در شرایط سخت جلوگیری می‌کند.
او توانایی آذربایجان در تعریف و پیشبرد پروژه‌های خود را ستایش می‌کند (مانند تأسیس خانه‌های تجاری و شراب در 7 کلان‌شهر چین) و به رشد چشمگیر تجارت دوجانبه (3.74 میلیارد دلار در 2024، چین چهارمین شریک تجاری و اولین مبدأ واردات آذربایجان) اشاره می‌کند.
واختانگ مایسایا چین‌شناس، این سفر را بسیار مهم و مرتبط با مفهوم جدید سیاست خارجی چین یعنی «مشارکت راهبردی با کشورهای محوری» می‌داند. 
او معتقد است که چین، آذربایجان و گرجستان را به عنوان چنین کشورهای محوری و ستون‌های استراتژیک برای پیشبرد اهداف ژئوپلیتیکی خود در منطقه می‌بیند.
این نگاه با شکل‌گیری ائتلاف ژئواکونومیکی جدید میان ترکیه، گرجستان، آذربایجان و قزاقستان و توسعه کریدور میانی همخوانی دارد.
این کارشناس با اشاره به حجم تجارت بیش از 3 میلیارد دلاری، بر علاقه چین به توسعه پروژه‌های انرژی، کریدورهای حمل‌ونقل و ارتباطات و بهره‌برداری از منابع دریای خزر تأکید می‌کند.
نکته مهم دیگر از دیدگاه مایسایا، پتانسیل چین برای ایفای نقش به عنوان «موازنه‌گر قدرت» در منطقه قفقاز جنوبی و خزر در برابر «تمایلات تهاجمی فدراسیون روسیه» (با اشاره به نمونه گرجستان) است.
او معتقد است پیشنهاد مشارکت راهبردی چین به اتحادیه اروپا، زمینه‌های مشترک بیشتری را نیز برای همکاری پکن و باکو ایجاد کرده است.
مایسایا نتیجه می‌گیرد که روابط دو کشور رو به توسعه است و چین، آذربایجان را به عنوان یک شریک و دوست راهبردی و یک «کشور محوری» برای منافع ژئوپلیتیکی خود تلقی می‌کند.
در واقع، سفر الهام علی‌اف به پکن و توافقات گسترده امضا شده، به‌ویژه در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، گامی مهم در جهت تعمیق روابط راهبردی میان جمهوری آذربایجان و چین محسوب می‌شود. 
این همکاری‌ها در چارچوب ابتکار کمربند و راه و توسعه کریدور میانی، جایگاه ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی آذربایجان را در منطقه و جهان بیش از پیش تقویت می‌کند و همزمان، چین نفوذ خود را به عنوان یک بازیگر کلیدی و بالقوه موازنه‌گر در قفقاز جنوبی و حوزه خزر افزایش می‌دهد.
انتهای پیام/