بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
با توجه به استیضاح وزیر اقتصاد و همچنین استعفای معاون راهبردی رئیس‌جمهور، آیا آقای پزشکیان باید در رویکردهای مدیریتی خود تغییراتی ایجاد کنند؟
 حمیدرضا جلائی‌پور: اگر منظور شما از رویکرد، رویکرد وفاق باشد، به نظر من این رویکرد پزشکیان نباید تغییر کند. بلکه این رویکرد در عمل جدی‌تر باید پیگیری شود. توجه کنید تا حالا بخش تندرو اصول‌گرا که اهل وفاق نبوده است. وفاق در سطح حکومت یعنی تعامل نیرو‌ها در دولت، در حاکمیت و در مجلس برای اینکه کارهای لازم برای کشور، بهتر پیش برود، بوده است. تندروها تا حالا همراهی نداشتند. تنها مانع آن‌ها این بوده که کمی از تهدیدات راست افراطی (نتانیاهو-ترامپ) نگران بودند و هستند. کمی هم از سایه بروز اعتراضات مردمی در درون جامعه می‌ترسیدند و می‌ترسند.
با این همه، این نیرو تندرو حتی در رای اعتماد به وزرا هم کوتاه نیامد. اصول‌گراهای عملگرا هم مذبذب‌اند و در هنگام رای اعتماد به کابینه پزشکیان کمی همکاری کردند اما همین اصول‌گراها موضوع وضع اقتصادی کشور را به سطح فرد وزیر تقلیل دادند و همتی را زدند. شما توجه داشته باشید کاسبان استصواب، تحریم و بحران خارجی جمهوری‌اسلامی، نیروی قوی در کشور هستند. اقدامات همتی کمی این کسب و کار آن‌ها را کساد می‌کرد. این کاسبان به راحتی این ضربات را تحمل نمی‌کنند.
لذا در چنین شرایطی دولت پزشکیان شایسته است رویکرد وفاقی‌اش را سامان‌یافته‌تر و شفاف‌تر پیگیری کند. بدین معنا که: دولت پزشکیان نباید مسئولیت پیامدهای تندروی‌های رادیکال‌ها را به‌عهده بگیرد؛ حلقه مدیریت در ساختمان ریاست‌جمهوری (پاستور) را منسجم‌تر و کاراتر بکند. معاونت اجرایی رئیس‌جمهور سابقه کار در امور کلان کشور را ندارد یا افراد کاربلد مثل طیب‌نیا رانده می‌شوند. معاون حقوقی رئیس‌جمهور در قصه استیضاح کجا بود؟ رئیس‌جمهور نباید سخنان تکراری و موعظه‌ای داشته باشد بلکه صحبت‌های مشخص (درباره مسائل مشخص و راه‌های مشخص و کارشناسی) را به‌صورت کوتاه و از روی متن بخواند. متاسفانه پزشکیان همچنان مثل دوره نمایندگی مجلس با مردم حرف می‌زند.
پزشکیان از افرادی مثل دکتر ظریف و همتی در جاهای مهمتر استفاده کند. چون این تندروها حد یقف ندارند. دوباره به مدیران دولت ضربه می‌زنند. پزشکیان اهل دعوا نیست ولی تندروها بیشتر در دعوا و ایجاد بحران مهارت دارند. اگر این تندروها مهارت موثری برای اداره کشور داشتند که تندرو نمی‌شدند. لذا پزشکیان افراد برجسته‌ای مثل ظریف را در جاهای مهمتر به کار بگیرد.
چه کسی مثل ظریف در شرایطی که غرب دارد بر طبل ایران‌هراسی و جمهوری‌اسلامی‌هراسی می‌دمد، در دیپلماسی علنی می‌تواند از جمهوری اسلامی دفاع کند؟ اگر پزشکیان چنین کند تندروها متوجه می‌شوند این سنگ‌پرانی‌های آن‌ها فایده ندارد. بعید نیست وزیر خارجه روسیه در سفر اخیرش به ایران به این تندروها روحیه داده باشد.
بازار
آیا این وضعیت در دولت در مسیر فاصله‌گیری از شعارهایی است که در انتخابات ازسوی پزشکیان برای تغییر و اصلاح مطرح شده است؟
 حمیدرضا جلائی‌پور: نه. اتفاقاً پزشکیان فرد صادقی است اهل دروغ و تبلیغات نیست. مشکل دولت پزشکیان دو چیز است؛ یکی تندروهای مخالف دولت در مخالفت‌شان از امکانات حاکمیت برخوردارند و امکانات صدا‌سیما را در اختیار دارند. (اخیراً دیدم نهادهای مرتبط با تندرو‌ها در دانشگاه برنامه افطاری ترتیب می‌دادند. دیدم کاغذ دعوت آن‌ها کاغذ گران‌قیمت گلاسه بود! این مخارج که از جیب شخصی نیست؛ متاسفانه این‌ها از امکانات حاکمیت است). مشکل دوم دولت پزشکیان را در بالا اشاره کردم که در داخل سازماندهی ساختمان پاستور هست. خود پزشکیان روزی ١٨ ساعت فعالیت می‌کند در صورتی که این کافی نیست. سازمان ریاست‌جمهوری شایسته است با مدیران قوی، قوی عمل کند. وگرنه فردا تندروها می‌آیند جلوتر و نیروهای کاربلد دیگر را دولت پزشکیان را می‌زنند.
شرایط دولت را در ماه‌های آینده چطور پیش‌بینی می‌کنید؟ آیا تعاملات دولت با جریان‌های سیاسی تغییرخواه و اصلاح‌طلب همچون دولت دوم روحانی حداقلی خواهد شد؟
 حمیدرضا جلائی‌پور: دولت در ماه‌های آینده همچنان در مهار نرخ ارز، در تامین برق، گاز و آب برای شهروندان مشکل دارد. تندروها ککشان هم برای این امور نمی‌گزد. تندروها از تخریب دولت دست برنمی‌دارند، چون تداوم کار دولت منافع هویتی و مادی آن‌ها را تهدید می‌کند. تندروها ضمناً نگران فرایند «توسعه» ایران نیستند و حتی آن‌ها نگران «بقای» جمهوری اسلامی هم نیستند. این تندروها عمدتاً نگران منابع هویت‌ساز خود (مثل شعار محو اسرائیل و ضدیت با آمریکا) و منافع مادی خود هستند.
در شرایط رفع تحریم، کاسبی آن‌ها به هم می‌خورد. (این تندروها وقتی حاکمیت از «واقعیت جامعه» یک سیلی می‌خورد، برای مدت کوتاهی فقط سکوت می‌کنند تا دوباره شروع کنند). حامیان دولت پزشکیان هم سه دسته‌اند. یک دسته کسانی هستند که به پزشکیان رای ندادند ولی از رای آوردن او خوشحال شدند؛ به امید اینکه وضع معیشتی آن‌ها بهتر بشود. این دسته وقتی می‌بینند تندروهای تحریم‌ساز دارند به دولت پزشکیان هم (که وفاقی بود) ضربه می‌زنند، ناامیدی‌شان نه‌فقط از دولت بلکه از ناکارآمدی حاکمیت بیشتر می‌شود.
دسته دوم اصلاح‌جویانی هستند که همه‌جوره در انتخابات فعال بودند و رویکرد وفاق را، راه عبور کشور از بحران می‌دانستند و می‌دانند. این نیروی حامی (وقتی پزشکیان ناکارآمد عمل می‌کند و یا از سوی تندروها ضربه می‌خورد) زیر فشار تبلیغات دو جریان (یکی رسانه‌های تندرو وطنی و یکی رسانه‌های سرنگونی‌طلبان) قرار می‌گیرند.
دسته سوم اصلاح‌جویان ناامید از تغییر هستند که در انتخابات اخیر هم با اکراه شرکت کردند. وقتی این ضربات از سوی تندروها با سکوت حاکمیت به دولت پزشکیان وارد می‌شود، این نیرو منفعل‌تر می‌شود، و به جمعیت مأیوسان افزوده می‌شود.
به نظر می‌رسد وفاق رئیس‌جمهور با رادیکال‌ها به نتیجه‌ای نرسیده و از این به بعد هم نخواهد رسید. پزشکیان باید چه رویکردی در پیش بگیرد؟ تعامل بیشتر یا حذف فرصت‌هایی که فراهم کرده بود؟
 حمیدرضا جلائی‌پور: به یک نکته حتماً باید توجه کنیم. شما نگاه به تبلیغات و توهمات و اقدامات ایران‌سوز تندروها در مجلس نکنید. گفتم این‌ها نگران توسعه ایران نیستند. این‌ها حتی نگران بقای جمهوری اسلامی هم نیستند. نکته من این است که ایران یعنی جامعه و کل حکومت ایران اولاً در شرایط «شبه‌جنگی» قرار دارد (یعنی ایران هنوز از پیچ تهدیدات نتانیاهو-ترامپ خارج نشده) و ایران در وضعیت «تشدید تحریم‌ها» قرار دارد (یعنی اقتصاد ایران و معیشت مردم همچنان دارد ضعیف می‌شود و به مردم مردمِ ناراضی می‌افزاید). در چنین شرایطی و برای عبور از بحران‌ها ایران نیازمند همکاری دولت با حاکمیت برای حل مشکلات مردم است.
دولت پزشکیان نباید رویکرد وفاق را ترک کند و تقابل راه‌حل نیست، بلکه راه‌حل این است که دولت پزشکیان اولاً سازماندهی پاستور و اداره جمهور را منسجم‌تر و محکم‌تر کند و به تندروها نباید باج داد. ثانیاً دولت پزشکیان مسائل کشور را شفاف‌تر با حاکمیت مطرح کند. ثالثاً پزشکیان در صحبت‌هایش با مردم به‌جای تکرار حرف‌ها و نصایح، با مردم درباره مشکلات‌شان روشن صحبت کند و همکاری مردم را طلب کند؛ مثل تقاضا از مردم در صرفه‌جویی در دو درجه حرارت، که بخشی از مردم هم همراهی کردند. کار رئیس‌جمهور، ذکر سخنان تکراری نیست بلکه ذکر سخنان مشخص و راهگشا در حل مشکلات مردم هست.