بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - انصاف نیوز /متن پیش رو در انصاف نیوز منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
مجید تفرشی، سندپژوه و تاریخ‌دان، در واکنش به مباحث جاری درباره زبان‌های ملی و محلی، تاکید بر آموزش به زبان مادری را اقدامی ضدملی و شکست‌خورده خواند که به تقویت گفتمان تجزیه‌طلبی می‌انجامد.
تفرشی به خبرنگار انصاف نیوز گفت: موضوع زبان ملی و محلی و بحث آموزش آن از موضوعاتی بوده که در 15 سال اخیر روی آن متمرکز شده و درباره‌اش مطالعه و پژوهش کرده‌ام. این بحثی است که شاید خیلی ساده و پیش‌پا افتاده به نظر برسد اما پیچیدگی‌ها و ظرایف خاص خود را دارد و باید به این پیچیدگی‌ها دقت کرد.
او ادامه داد: دو بحث آموزش زبان مادری و آموزش به زبان مادری را داریم که خیلی به هم شباهت دارند و برخی حتی این دو را معادل هم می‌گیرند اما این دو مقوله کاملا از هم مجزا هستند و به لحاظ مفهومی فرسنگ‌ها با هم فاصله دارند.
تفرشی سکونت خود و فرزندانش در خارج از کشور را سبب جلب توجه‌اش به این موضوع خواند و ادامه داد: طبیعتا نوع مواجهه جامعه میزبان با مهاجران و به ویژه کودکان برای من بیش‌تر و پیش‌تر از سایر پژوهشگران و ناظران موضوعیت داشته است و از آن‌جا که فرزندانم از یک‌سالگی در این جامعه می‌زیسته‌اند، با مقوله آموزش زبان مادری هم مواجه بوده‌ام.
این تاریخ‌دان گفت: به نظرم خیلی روشن است که آموزش زبان مادری یک حق طبیعی و بدیهی و قانونی و ضرروی است. هر کسی در هر جامعه‌ای زندگی می‌کند، فارغ از این‌که اکثریت باشد یا اقلیت، چه عضو جامعه میزبان باشد و چه عضو جامعه مهاجر، باید زبان مادری‌اش را یاد بگیرد.
تفرشی به چند تجربه شکست‌خورده بین‌المللی اشاره کرد و گفت: تقریبا همه طرح‌هایی که قصد ممنوع یا محدودکردن آموزش زبان مادری را داشته‌اند به شکست انجامیده‌اند و یا اگر هم موفق شده، زیان‌های بسیار بزرگ‌تری را متوجه جامعه کرده است. در کشورهایی که تلاش می‌شده کودکان تک‌زبانه بزرگ شوند و زبان مادری به خانه و خانواده محدود شود، کشورهایی مانند آلمان و فرانسه و بلژیک، تجارب بسیار تلخی را پشت سر گذاشته‌اند. در این جوامع کودکان معمولا روند اجتماعی‌شدن را درست طی نکرده‌اند، حس تعلق و وفاداری پیدا نمی‌کرده‌اند و همواره خشمی از حکومت و جامعه در دل‌شان داشته‌اند. این کشورها معمولا خطرات امنیتی و چالش‌های راهبردی را هم تجربه کرده‌اند.
تفرشی به دسته دیگری از کشورها اشاره کرد که تجربه موفق در جذب جامعه مهاجر داشته‌اند: کشورهایی که از آموزش زبان مادری ممانعت نکردند، معمولا خیلی راحت‌تر فرایند جذب مهاجر در جامعه خود را طی کرده‌اند.
بنابراین هم تجربه شخصی من و هم تجارب مختلف در جهان نشان می‌دهد آموزش زبان مادری هم حق طبیعی افراد است و هم ضرورت اجتماعی و فرهنگی.
این پژوهشگر گفت: محل بحث و اختلاف، که شبهه‌ناک و دردسرآفرین است، آموزش به زبان مادری است؛ این یعنی شما دروس مدرسه را به زبانی غیر از زبان ملی بیاموزید. آموزش به زبان مادری یک تجربه ناقص، تلخ و شکست‌خورده است.
او افزود: در همین انگلستان، در ولز، آموزش به زبانی غیر از زبان انگلیسی انجام شد و نتیجه فاجعه‌بار بود: دانش‌آموزان ولزی ضعیف‌ترین دانش‌آموزان کشور هستند، در هیچ رقابت برابری نمی‌توانند رتبه قابل قبولی کسب کنند، اغلب ناامید هستند و خانواده‌های‌شان این تجربه را کاملا شکست‌خورده و ناموفق ارزیابی می‌کنند.
دکتر تفرشی، آموزش به زبان مادری را «کلیدواژه تجزیه» خواند و افزود: کسانی که منادی آموزش به زبان مادری هستند، هیچ تعلقی به حاکمیت ملی ندارند و به‌خصوص درباره ایران، این نکته روشن‌تر هم هست.
او به سخنان تعدادی از کارگزاران دولت چهاردهم درباره زبان‌های ملی و محلی اشاره کرد و به خبرنگار انصاف نیوز گفت: من امیدوارم این غفلت و بی‌توجهی به تفاوت‌های بنیادین آموزش زبان مادری و آموزش به زبان مادری، ناشی از جهل و ناآگاهی باشد و نه از سر غرض‌ورزی و کمبود میهن‌دوستی.
تفرشی حمایت از آموزش زبان مادری را از وظایف دولت دانست و ادامه داد: در کشورهای توسعه‌یافته، آموزش با زبان ملی انجام می‌شود و گرچه دانشگاه‌هایی وجود دارند که تدریس را به زبانی غیر از زبان رسمی کشور میزبان انجام می‌دهند اما شالوده آموزش و بنیان نظام آموزشی، زبان ملی و رسمی آن کشور است. این هم هیچ منافاتی با آموختن زبان مادری یا هر زبان دیگری ندارد.
او گفت: درک نکردن این تفاوت و بی‌دقتی در این امر مهم و حساس، می‌تواند ما را در دام‌چاله ایران‌ستیزان و تجزیه‌طلبان بیاندازد.
تفرشی به موقعیت خاص دولت چهاردهم اشاره کرد و افزود: دولت آقای پزشکیان از ابتدا در مضان اتهاماتی بود و کسانی مانند من، به شدت این اتهامات را رد می‌کردند و بنابراین اعضای هیات دولت و مدیران دولت چهاردهم باید مراقب باشند و این تصور را ایجاد نکنند که این دولت نسبت به منافع و مصالح راهبردی ملی بی‌اعتناست.
او تاکید کرد آموزش زبان مادری در دنیا یک امر کاملا بدیهی و ملی است اما آموزش به زبان مادری یک امر ضدملی، شکست‌خورده و زمینه‌ساز تجزیه است.
این سندپژوه، آئین تشیع و زبان فارسی را دو رکن وحدت ملی ایران خواند و گفت: چه زبان اصلی ما فارسی باشد و چه نباشد، باید به این مهم توجه کنیم که فرهنگ و هویت و ملیت ایرانی وابسته به آئین تشیع و زبان فارسی است. بنابراین تاکید می‌کنم آموزش زبان مادری وظیفه دولت است اما تسری دادن آن و تاکید بر آموزش به زبان مادری، خیانت‌بار و ضدملی و ناکارآمد است.
تفرشی با تجلیل از کسانی چون محمدعلی موحد و ژاله آموزگار که زبان مادری‌شان فارسی نبوده اما سرآمدان زبان فارسی بوده‌اند، آموزش زبان مادری و محلی را اقدامی توسعه‌ای خواند و افزود: یکی از آرزوهای پژوهشی من این بوده که بتوانم منابع عربی، بلوچی یا ترکی را مطالعه کنم. هر شهروندی حق دارد زبان مادری و زبان‌های مورد علاقه‌اش را یاد بگیرد و به نظر من این آموزش به انسجام ملی کمک می‌کند.
او پس از اشاره به چند چالش ایجاد شده به دلیل اظهار نظر مسئولان، بار دیگر کارگزاران دولت چهاردهم را خطاب قرار داد و گفت: این دولت به اندازه کافی بحران و چالش و گرفتاری دارد و بنابراین نیازی به بحران‌سازی و خودزنی و خودسوزی ندارد. طرح مباحثی مانند انتقال پایتخت، آموزش به زبان مادری و… از آن دست مسائلی است که بهانه به دست دشمنان به اندازه کافی زیاد این دولت می‌دهد و بنابراین توصیه می‌کنم دولتمردان از ورود به این مقولات چالش‌برانگیز خودداری کنند.
بازار
علی نیلی