بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - به گزارش این ارز‌ها نه‌تنها نشان‌دهنده قدرت اقتصادی کشورهایشان هستند، بلکه داستان‌های جالبی از تاریخ، سیاست و اقتصاد پشت خود دارند.
چرا برخی ارز‌ها از دلار گران‌ترند؟
قبل از اینکه وارد لیست شویم، بیایید یک سوال اساسی را جواب دهیم: چرا بعضی ارز‌ها از دلار آمریکا ارزش بیشتری دارند؟ ارزش یک ارز به عوامل مختلفی بستگی دارد:
ثبات اقتصادی: کشور‌هایی با اقتصاد پایدار و تورم پایین معمولاً ارز‌های قوی‌تری دارند.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
منابع طبیعی: کشور‌هایی که منابع غنی مثل نفت دارند، می‌توانند ارزش پولشان را بالا نگه دارند.
سیاست‌های پولی: بانک‌های مرکزی با مدیریت عرضه پول و نرخ بهره، ارزش ارز را کنترل می‌کنند.
تقاضای جهانی: اگر ارزی در معاملات بین‌المللی پرطرفدار باشد، ارزشش افزایش می‌یابد.
اندازه اقتصاد: گاهی اقتصاد‌های کوچک‌تر به دلیل سیاست‌های خاص، ارز‌های قوی‌تری دارند.
حالا که این موضوع را فهمیدیم، بیایید به سراغ ارز‌هایی برویم که تاج ارزش را از دلار ربوده‌اند!
1. دینار کویت (KWD) - پادشاه ارز‌های جهان
ارزش تقریبی: 1 دینار کویت ≈ 3.26 دلار آمریکا
چرا دینار کویت اینقدر گران است؟
کویت، این کشور کوچک حاشیه خلیج فارس، صاحب باارزش‌ترین ارز جهان است. اما چرا؟ پاسخ ساده است: نفت! کویت یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان نفت دنیاست و اقتصادش به شدت به این طلای سیاه وابسته است. این کشور با جمعیت حدود 4.5 میلیون نفر، تولید ناخالص داخلی سرانه بسیار بالایی دارد (حدود 36,000 دلار در سال 2023). بانک مرکزی کویت هم سیاست‌های پولی سفت و سختی دارد که تورم را پایین نگه می‌دارد و ارزش دینار را تقویت می‌کند.
دینار کویت اولین بار در سال 1961، بعد از استقلال از بریتانیا، معرفی شد. در آن زمان، ارزشش به پوند انگلیس گره خورده بود، اما بعد‌ها به یک سبد ارزی (شامل دلار و چند ارز دیگر) متصل شد تا ثبات بیشتری داشته باشد.
جالب است بدانید که در زمان حمله صدام به کویت در 1990، ارزش دینار به شدت افت کرد، چون عراقی‌ها دینار کویتی را باطل کردند و پول خودشان را جایگزین آن نمودند. اما بعد از آزادسازی کویت، دینار دوباره به اوج برگشت و حالا مثل یک ستاره در دنیای ارز‌ها می‌درخشد! جالب است بدانید که در زمان حمله صدام به کویت در 1990، ارزش دینار به شدت افت کرد، چون عراقی‌ها دینار کویتی را باطل کردند و پول خودشان را جایگزین آن نمودند. اما بعد از آزادسازی کویت، دینار دوباره به اوج برگشت و حالا مثل یک ستاره در دنیای ارز‌ها می‌درخشد! کویت نه‌تنها منابع نفتی عظیمی دارد، بلکه دولتش مالیات بر درآمد شخصی نمی‌گیرد! این یعنی مردم کویت پول بیشتری برای خرج کردن دارند و اقتصاد داخلی قوی‌تر است. به علاوه، ذخایر ارزی کویت (حدود 800 میلیارد دلار در سال 2023) مثل یک سپر محافظ عمل می‌کند و اجازه نمی‌دهد دینار ضربه بخورد.
با اینکه دینار کویت گران‌ترین ارز دنیاست، در معاملات بین‌المللی زیاد استفاده نمی‌شود. بیشتر در خود کویت و کشور‌های اطراف برای تجارت محلی کاربرد دارد. اگر روزی به کویت سفر کردید، با یک دینار می‌توانید یک وعده غذای خوب بخرید، چون ارزشش واقعاً بالاست!
2. دینار بحرین (BHD) - نگین خلیج فارس
ارزش تقریبی: 1 دینار بحرین ≈ 2.65 دلار آمریکا؛ بحرین، این جزیره کوچک در قلب خلیج فارس، دومین ارز گران دنیا را دارد. مثل کویت، بحرین هم اقتصادش به نفت و گاز وابسته است، اما چیزی که دینار بحرین را خاص می‌کند، ثبات بی‌نظیرش است. ارزش دینار بحرین از سال 1980 به دلار آمریکا گره خورده (با نرخ ثابت 0.376 دینار = 1 دلار). این یعنی بانک مرکزی بحرین اجازه نمی‌دهد ارزش پولش نوسانات عجیب و غریب داشته باشد.
دینار بحرین در سال 1965 معرفی شد و جایگزین روپیه خلیج شد که قبلاً در منطقه رایج بود. بحرین با جمعیت حدود 1.5 میلیون نفر، اقتصاد متنوعی دارد که علاوه بر نفت، به بانکداری و گردشگری هم وابسته است. جزایر بحرین به‌عنوان یک بهشت مالیاتی شناخته می‌شوند و خیلی از شرکت‌های بین‌المللی دفترهایشان را اینجا راه‌اندازی کرده‌اند. این موضوع تقاضا برای دینار را بالا برده و ارزشش را تقویت کرده.
بحرین با مدیریت هوشمندانه منابعش توانسته تورم را کنترل کند. بانک مرکزی بحرین همیشه ذخایر ارزی کافی (حدود 4 میلیارد دلار در سال 2023) نگه می‌دارد تا اگر لازم شد، از دینار حمایت کند. به علاوه، بحرین روابط تجاری قوی با کشور‌های غربی و عربی دارد که باعث می‌شود دینارش همیشه پرتقاضا باشد.
اگر به بحرین سفر کنید، با یک دینار می‌توانید یک قهوه خوب در منامه (پایتخت) بخرید یا حتی بلیط یک موزه را تهیه کنید. دینار بحرین در کشور‌های همسایه مثل عربستان هم گاهی پذیرفته می‌شود، اما بیشتر در خود بحرین کاربرد دارد.
3. ریال عمان (OMR) - غرور شبه‌جزیره عربستان
ارزش تقریبی: 1 ریال عمان ≈ 2.60 دلار آمریکا
عمان، این کشور آرام و زیبا در جنوب شبه‌جزیره عربستان، صاحب سومین ارز گران دنیا است. مثل همسایه‌هایش، عمان هم به نفت وابسته است، اما چیزی که ریال عمان را متمایز می‌کند، سیاست‌های پولی محافظه‌کارانه بانک مرکزی این کشور است. ارزش ریال عمان به دلار آمریکا متصل است (با نرخ ثابت 0.385 ریال = 1 دلار)، و این باعث شده که نوسانات ارزی به حداقل برسد.
ریال عمان در سال 1973 معرفی شد و جایگزین «ریال سعیدی» شد که قبلاً در منطقه رایج بود. عمان با جمعیت حدود 5 میلیون نفر، اقتصادی دارد که علاوه بر نفت، به گردشگری، ماهیگیری و تجارت هم وابسته است. سلطان هیثم بن طارق، رهبر عمان، از زمان به قدرت رسیدن در 2020، اصلاحات اقتصادی زیادی انجام داده که باعث شده ارزش ریال حتی قوی‌تر شود.
عمان تورم بسیار پایینی دارد (حدود 2% در سال 2023). به علاوه، این کشور روابط دیپلماتیک قوی با دنیا دارد و به‌عنوان یک میانجی در منطقه شناخته می‌شود. این ثبات سیاسی به ارزش ریال کمک کرده. ذخایر ارزی عمان (حدود 18 میلیارد دلار در سال 2023) هم مثل یک بالشتک عمل می‌کند و جلوی افت ارزش پول را می‌گیرد.
عمان تورم بسیار پایینی دارد (حدود 2% در سال 2023). به علاوه، این کشور روابط دیپلماتیک قوی با دنیا دارد و به‌عنوان یک میانجی در منطقه شناخته می‌شود. این ثبات سیاسی به ارزش ریال کمک کرده. ذخایر ارزی عمان (حدود 18 میلیارد دلار در سال 2023) هم مثل یک بالشتک عمل می‌کند و جلوی افت ارزش پول را می‌گیرد. با یک ریال عمان می‌توانید در مسقط (پایتخت) یک وعده غذای سنتی مثل «شووا» (گوشت کبابی عمانی) بخرید. این ارز در عمان و گاهی در امارات و یمن هم کاربرد دارد، اما در معاملات جهانی زیاد دیده نمی‌شود.
4. دینار اردن (JOD) - الماس خاورمیانه
ارزش تقریبی: 1 دینار اردن ≈ 1.41 دلار آمریکا
اردن، کشوری که شاید از نظر منابع طبیعی مثل نفت غنی نباشد، اما با مدیریت اقتصادی هوشمندانه توانسته دینارش را به یکی از گران‌ترین ارز‌های دنیا تبدیل کند. دینار اردن به یک سبد ارزی (که دلار آمریکا نقش اصلی را دارد) متصل است، و این باعث شده ارزشش همیشه بالاتر از دلار باشد.
دینار اردن از سال 1950 واحد پول رسمی این کشور شد. اردن با جمعیت حدود 10 میلیون نفر، اقتصادی دارد که به گردشگری (مثل شهر باستانی پترا)، کمک‌های خارجی و صادرات فسفات وابسته است. چیزی که دینار اردن را قوی نگه داشته، اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی به اقتصاد این کشور است. اردن به‌عنوان یکی از باثبات‌ترین کشور‌های خاورمیانه شناخته می‌شود، حتی با وجود چالش‌های منطقه‌ای.
اردن تورم را خوب کنترل کرده (حدود 3% در سال 2023). بانک مرکزی اردن هم همیشه ذخایر ارزی کافی (حدود 17 میلیارد دلار در سال 2023) دارد تا از دینار حمایت کند. به علاوه، کمک‌های مالی از آمریکا و کشور‌های عربی به اردن کمک کرده که اقتصادش را سرپا نگه دارد.
با یک دینار اردن می‌توانید در امان (پایتخت) یک فالافل خوشمزه بخرید یا حتی بخشی از هزینه بازدید از پترا را پوشش دهید. دینار اردن در فلسطین و گاهی در سوریه هم گاهی پذیرفته می‌شود.
5. پوند انگلیس (GBP) - شیر پیر اروپا
ارزش تقریبی: 1 پوند انگلیس ≈ 1.32 دلار آمریکا
پوند انگلیس، یکی از قدیمی‌ترین ارز‌های دنیا، هنوز هم جزو گران‌ترین‌هاست. بریتانیا با اقتصادی قوی (پنجمین اقتصاد بزرگ دنیا در سال 2023) و تاریخچه‌ای طولانی در تجارت جهانی، توانسته پوند را به یک ارز پرقدرت تبدیل کند. پوند یک ارز شناور است، یعنی ارزشش بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، نه اتصال به ارز دیگر.
پوند یک ارز شناور است، یعنی ارزشش بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، نه اتصال به ارز دیگر.
پوند از قرن هشتم میلادی وجود داشته و نامش از کلمه لاتین «پوندوس» (به معنی وزن) می‌آید. در گذشته، یک پوند نقره معادل ارزشش بود! پوند در طول تاریخ فراز و نشیب‌های زیادی دیده، از جنگ‌های جهانی تا برکسیت، اما همیشه سرپا مانده. بانک انگلستان با سیاست‌های پولی محتاطانه، تورم را کنترل کرده و ارزش پوند را بالا نگه داشته. بریتانیا یکی از مراکز مالی دنیاست (لندن قلب بانکداری جهانی است). این موضوع تقاضا برای پوند را بالا نگه می‌دارد. به علاوه، بریتانیا تورم نسبتاً پایینی دارد (حدود 4% در سال 2023) و ذخایر ارزی‌اش (حدود 200 میلیارد دلار) به پوند کمک می‌کند که قوی بماند.
با یک پوند می‌توانید در لندن یک قهوه ساده بخرید یا بلیط مترو بگیرید. پوند در کل دنیا پذیرفته می‌شود و در معاملات بین‌المللی هم کاربرد زیادی دارد.
6. دلار جزایر کیمن (KYD) - گنج کارائیب
ارزش تقریبی: 1 دلار کیمن ≈ 1.20 دلار آمریکا
جزایر کیمن، این بهشت گرمسیری در کارائیب، نه‌تنها برای سواحلش معروف است، بلکه برای ارز قدرتمندش هم! دلار کیمن به دلار آمریکا متصل است (با نرخ ثابت 1.2 دلار کیمن = 1 دلار آمریکا). جزایر کیمن یک مرکز مالی جهانی و بهشت مالیاتی هستند، و این باعث شده ارزش پولشان بالا باشد.
دلار کیمن در سال 1972 معرفی شد. این جزایر با جمعیت فقط 70,000 نفر، میزبان صد‌ها بانک و صندوق سرمایه‌گذاری هستند. نبود مالیات بر درآمد و سود، شرکت‌های بزرگ را به اینجا کشانده و تقاضا برای دلار کیمن را بالا برده.
اقتصاد کیمن به بانکداری، گردشگری و املاک وابسته است. این جزایر تورم بسیار پایینی دارند و بانک مرکزی‌شان همیشه ذخایر کافی (حدود 1 میلیارد دلار) نگه می‌دارد. ثبات سیاسی و قوانین مالی انعطاف‌پذیر هم به ارزش دلار کیمن کمک کرده.
اقتصاد کیمن به بانکداری، گردشگری و املاک وابسته است. این جزایر تورم بسیار پایینی دارند و بانک مرکزی‌شان همیشه ذخایر کافی (حدود 1 میلیارد دلار) نگه می‌دارد. ثبات سیاسی و قوانین مالی انعطاف‌پذیر هم به ارزش دلار کیمن کمک کرده.
با یک دلار کیمن می‌توانید در جزایر یک نوشیدنی خنک بخرید یا بخشی از هزینه غواصی را پوشش دهید. این ارز بیشتر در خود جزایر کاربرد دارد.
7. یورو (EUR) - غول اروپایی
ارزش تقریبی: 1 یورو ≈ 1.07 دلار آمریکا
یورو، ارز رسمی 20 کشور اتحادیه اروپا، یکی از پرمعامله‌ترین ارز‌های دنیاست. اقتصاد منطقه یورو (با تولید ناخالص داخلی حدود 17 تریلیون دلار در سال 2023) یکی از قوی‌ترین‌های جهان است. یورو یک ارز شناور است و ارزشش به عرضه و تقاضا بستگی دارد.
یورو در سال 1999 به‌صورت الکترونیکی و در 2002 به‌صورت فیزیکی معرفی شد. این ارز برای متحد کردن اقتصاد اروپا طراحی شد و حالا دومین ارز ذخیره دنیا (بعد از دلار) است. یورو در برابر بحران‌هایی مثل بدهی یونان یا برکسیت مقاومت کرده و هنوز قدرتمند است.
بانک مرکزی اروپا (ECB) با سیاست‌های پولی دقیق، تورم را کنترل می‌کند (حدود 3% در سال 2023). اقتصاد‌های قوی مثل آلمان و فرانسه هم به ارزش یورو کمک می‌کنند. ذخایر ارزی منطقه یورو (حدود 1.2 تریلیون دلار) هم مثل یک دیوار دفاعی عمل می‌کند.
با یک یورو می‌توانید در پاریس یک کروسان بخرید یا در رم یک بستنی بخورید. یورو در کل دنیا پذیرفته می‌شود و در تجارت جهانی نقش بزرگی دارد
چرا این ارز‌ها مهم‌اند؟
این هفت ارز، از دینار کویت گرفته تا یورو، نه‌تنها ارزش مالی بالایی دارند، بلکه داستان‌های جذابی از اقتصاد، تاریخ و فرهنگ کشورهایشان روایت می‌کنند. هر کدامشان به دلیلی خاص (نفت، ثبات سیاسی، یا قدرت مالی) از دلار آمریکا پیشی گرفته‌اند. اما چیزی که همه آنها را متحد می‌کند، توانایی‌شان در جلب اعتماد سرمایه‌گذاران و مردم است. با توجه به تغییرات جهانی، مثل افزایش نفوذ یوان چین یا ظهور ارز‌های دیجیتال، ممکن است در آینده ارز‌های جدیدی به این لیست اضافه شوند. اما فعلاً، این هفت ارز پادشاهان دنیای پول هستند!
ارژنگ بوئینی
منابع:
اطلاعات ارزش ارز‌ها بر اساس نرخ‌های تقریبی سال 2023 و 2024 از منابع مالی بین‌المللی.
جزئیات تاریخی و اقتصادی از گزارش‌های بانک‌های مرکزی و وب‌سایت‌های معتبر مثل Forbes و IMF.