بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - اظهارات اخیر درباره‌ی بازتعریف سیاست خارجی ایران با محوریت مذاکره‌ی رو در رو با آمریکا، بار دیگر بحث بر سر اولویت‌های دیپلماسی کشور را داغ کرده است. آیا گره زدن مسائل کلان کشور به مذاکراتی که پیش‌تر ناکامی آن اثبات شده، می‌تواند راه‌حل مشکلات باشد یا صرفاً تکرار اشتباهات گذشته است؟
پریسا فتح‌الله‌پور، دبیر واحد بین‌الملل اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان، در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو در پاسخ به اینکه اخیراً بحث‌هایی درباره‌ی بازتعریفبا محوریت مذاکره‌ی مستقیم با آمریکا مطرح شده است.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
نظر شما در این خصوص چیست؟ گفت: این مسئله نشان‌دهنده‌ی نوعی ساده‌انگاری در تحلیل مناسبات بین‌المللی است. تجربه‌ی ما در سال‌های گذشته، به‌ویژه در جریان برجام، به‌وضوح نشان داد که تقلیل منافع ملی به مذاکره با آمریکا و امید بستن به تغییر رفتار این کشور، اشتباهی راهبردی است. آمریکا همچنان از موضع هژمونی و نگاه تک‌قطبی به مسائل جهانی می‌نگرد و با توجه به شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی، نمی‌توان انتظار داشت که مذاکره‌ی مستقیم بتواند مسائل کلان کشور را حل کند.
به نظر شما، اصرار بر این رویکرد از چه عواملی ناشی می‌شود؟
وی گفت: بخشی از این رویکرد ناشی از نگاه‌های سطحی به سیاست خارجی و تصور اشتباه از ماهیت تعاملات بین‌المللی است. برخی افراد گمان می‌کنند که بازگشت به مذاکره‌ی مستقیم با آمریکا، همانند یک کلید جادویی می‌تواند مشکلات را حل کند. این در حالی است که تجربه‌ی خروج آمریکا از برجام و بدعهدی اروپا در اینستکس به‌وضوح نشان داد که حتی توافق‌های رسمی نیز ضمانت اجرایی ندارند، چه رسد به مذاکراتی که پایه‌های آن صرفاً بر وعده و وعید استوار است.
برخی معتقدند که سیاست خارجی ایران باید تغییر کند و به سمت تعامل بیشتر با غرب برود. نظر شما چیست؟
فتح‌الله‌پور گفت: تغییر در سیاست خارجی نباید به معنای عدول از اصول اساسی باشد. سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر سه محور عزت، حکمت و مصلحت استوار است. تعامل با جهان ضرورت دارد، اما نه به بهای از دست دادن عزت ملی یا اعتماد بی‌جا به طرف‌های غیرقابل‌اعتماد. تجربه‌ی تعامل با غرب در دهه‌ی گذشته به‌خوبی نشان داد که بسیاری از کشورهای غربی در پی بهره‌برداری یک‌جانبه از تعاملات هستند و در مواقع حساس، منافع خود را بر تعهداتشان ترجیح می‌دهند.
در این شرایط، ایران باید چه استراتژی‌ای را دنبال کند؟
فتح‌الله‌پور گفت: ایران باید به سمت تقویت روابط خود با کشورهای مستقل و قدرت‌های نوظهور جهانی مانند چین و روسیه حرکت کند. از سوی دیگر، توسعه‌ی روابط با کشورهای همسایه و منطقه می‌تواند بخش مهمی از سیاست خارجی ما باشد. ما باید از ظرفیت‌های منطقه‌ای و جهانی برای ایجاد یک سیاست خارجی متوازن استفاده کنیم و به‌جای تمرکز بر مذاکرات بی‌نتیجه با غرب، به دنبال تعریف سناریوهای مستقل و راهبردی باشیم که منافع ملی را تأمین کند.
برخی تحلیلگران معتقدند که گره زدن مشکلات اقتصادی به سیاست خارجی، اشتباه است. دیدگاه شما در این باره چیست؟
وی گفت: کاملاً درست است. سیاست خارجی می‌تواند نقش مؤثری در رفع برخی موانع اقتصادی داشته باشد، اما مشکلات اقتصادی ایران ریشه‌های داخلی دارد و رفع آن نیازمند اصلاح ساختارها و مدیریت کارآمد است. وابستگی بیش‌ازحد به سیاست خارجی، تجربه‌ی تلخی است که در دوران دولت آقای روحانی شاهد آن بودیم. نتیجه‌ی این رویکرد، از بین رفتن امید ملت و اتلاف سرمایه‌های اقتصادی و اجتماعی بود.
بازگشت به تجربیات شکست‌خورده‌ی گذشته، نمی‌تواند راه‌حل مشکلات کنونی باشد. سیاست خارجی باید با تکیه بر اصول و منافع ملی، تقویت روابط منطقه‌ای و بهره‌برداری از ظرفیت‌های داخلی تعریف شود. جامعه‌ی دانشجویی نیز همواره خواستار سیاست‌هایی است که عزت، حکمت و مصلحت کشور را حفظ کند و آینده‌ای روشن برای ملت رقم بزند.