بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - : دکتر فرشاد مومنی، اقتصاددان، با بیان اینکه 25 درصد کل جمعیت کشور، حاشیه نشین هستند، به رابطه حاشیه نشینی با آسیبهای اجتماعی اشاره کرد و گفت: نمی توانید از یک سو بگویید که دل مشغولی ارزشها دارید و از سوی دیگر فقر و حاشیه نشینی را گسترش دهید. روندهای وابستگی ذلت آور، به دنیای خارج برای هر یک واحد خلق ارزش افزوده را ببینید! آیا سازمان برنامه ما این شرافت حرفه ای را دارد که این موضوع را در قالب یک گزارش منتشر می کند تا ببینیم کارنامه عملی ما که این میزان شعار استقلال و نه شرقی و نه غربی می دهیم، چه می گوید!
وی همچنین یادآورشد: در 250 ساله گذشته، در هنگامه منازعه های هژمونیک میان قدرتهای بزرگ، بدون استثناء طرفین آن منازعه بر سر اینکه ایران نتواند سر بلند کند، تفاهم داشته اند.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
آن سازوکارها روشن است و اکنون ما چه برنامه ای داریم که آن شرایط تکرار نشود!؟
راه نجات کشور را صداقت، حریت و دانایی محوری می دانم دکتر فرشاد مومنی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی که در نشست بررسی «اقتصاد سیاسی توسعه دریامحور» در شورای برنامه ریزی استان هرمزگان که با شرکت استاندار و مسئولان استان برگزار شد، سخن می گفت، با تاکید بر اینکه قویا بر این باور هستم که اگر جامعه ای بخواهد رشد کند و نجات یابد باید گستاخی روبرو شدن با واقعیتها را داشته باشد و راه نجات کشور را صداقت، حریت و دانایی محوری می دانم، تصریح کرد: ما در میان کشورهای مطرح در حال توسعه، ما جزء پیشگامان امر برنامه ریزی توسعه محسوب می شویم، اما در عین حال در زمره ناکام ترین کشورهای دنیا در زمینه بهره مندی از دستاوردهای برنامه ریزی توسعه هستیم. این وضعیت نیازمند آسیب شناسی بسیار جدی است.
فرق میان هدفگذاری و بیان آمال و آرزوها را به خوبی نمی دانیم وی با بیان اینکه ما هنوز فرق میان هدفگذاری و بیان آمال و آرزوها را به خوبی نمی دانیم و به جای اینکه هدفگذاری، داشته باشیم، آمال و آرزو می کنیم، «شتاب زدگی در تصمیم گیری ها« و «اعتنای اندک به ملاحظه های کارشناسی در فرایندهای تصمیم گیری و تخصیص منابع« را از دیگر مسائل و گرفتاری هایی برشمرد که به دلیل مناسبات رانتی حاکم بر ایران ایجاد شده است و گفت: در نتیجه این شرایط، ما نسبت به کشورهای پیشرفته صنعتی با دو فرایند متعارض روبرو هستیم. در کشورهای پیشرفته صنعتی گفته می شود فرایندهای تصمیم گیری، فرایندهای به غایت کند، سخت گیرانه، ریزبینانه و همراه با توجه به کوچکترین جزئیات است اما وقتی نوبت به اجرا می رسد، اجرا بسیار سریع ، کارآمد و کم هزینه رخ می دهد. ما در این زمینه برعکس هستیم و شاید بزرگترین هدیه من به این جمع این باشد که به سهم خود تلاش کنید، چه در دستگاه هایی که مسئولیت دارید و چه در تصمیم گیرهای مشاعی که قرار است برای منطقه گرفته شود، مسیر کارشناسی طی شود.
ظاهرسازانه، ادا در می آوریم این اقتصاددان توضیح داد: حسن نیت یکی از شروط لازم برای موفقیت است و مطلقا شرط کافی نیست. کفایت با پایبندی به موازین علمی و کارشناسی است. متاسفانه در یک اقتصاد رانتی، برنامه ریزی تبدیل به یک سری مناسک می شود و ما به جای اینکه به لوازم آن تن در دهیم، ظاهرسازانه، ادا در می آوریم. یکی از گرفتاریهای بزرگ ساختار قدرت در ایران این است که عزیزان همزمان همه چیزهای خوب را می خواهند، اما آمادگی تن در دادن به هیچ کدام از لوازمش را ندارند.
توسعه دریا محور برای کشور بسیار حیاتی است، اما ... مومنی گفت: یک باره به موضوع توسعه دریا محور بند کرده ایم، اما اگر از نظر کارشناسی بپرسید که توسعه دریا محور می تواند در ایران موضوعیت داشته باشد، پاسخ این است که آری، توسعه دریا محور برای کشور بسیار حیاتی است و یکی از شگفتیهای بزرگ این است که چرا تاکنون به آن توجه بایسته داده نشده است. اما نکته این است که توسعه دریامحور، یعنی حرکت به سمت توسعه چند منطقه ای. اکنون پرسش اینجا است که آیا ما در توسعه منطقه ای موفق بودیم که اکنون می خواهیم برای حرکت بعدی، وزنه چند برابری مطالبه کنیم!؟
باید ارزیابی آسیب شناختی درباره تجربه توسعه منطقه ای مان داشته باشیم وی به وجود 16 استان مرزی در ایران و مجاورت دریایی 40درصد مرزهای ما و همچنین سکونت 50درصد جمعیت ایران در مناطق مرزی اشاره کرد و اظهارداشت: حدود 25 درصد کل مساحت ایران هم در امتداد نوارهای ساحلی است، اما زمانی توسعه دریامحور می تواند جدی شود که ما ارزیابی آسیب شناختی درباره تجربه توسعه منطقه ای مان داشته باشیم. اگر ما برای آن آسیبها فکری نکرده باشیم، در تجربه بزرگتر، روشن است که شکست می خوریم و موج جدیدی از بدنام کردن ایده های خوب ایجاد می کند. بیم آن می رود که اگر ما آن لوازم معرفتی و نهادی توسعه دریامحور را رعایت نکنیم بر ما آن رود که تاکنون رفته است.
در تعداد قابل توجهی از استانهای ما، تراکم جمعیت زیر 10 نفر است مومنی توضیح داد: ببینید چقدر همایش و جلسه و کتاب و مجله و مقاله درباره اعتدال برگزار و منتشر شد! اکنون هم تراز آن درباره وفاق هم رخ می دهد، اما همچنان هم دریغ از اعتدال و وفاق! هر کدام از اینها حساب و کتابهایی دارد. تا زمانی که نتوانیم پاسخ دهیم که چگونه کشور را اداره می کنیم که در حالی که میانگین کشوری تراکم جمعیت 46 نفر در هر کیلومتر مربع است این رقم در تهران به 890 نفر می رسد. وقتی ابعاد عدم توازن را بررسی می کنیم، بسیار تکان دهنده است . شرایطی را تجربه می کنیم که در تعداد قابل توجهی از استانهای ما، تراکم جمعیت زیر 10 نفر است. در بعضی از مناطق استان هرمزگان هم تراکم استان زیر 5 است. معنای این شرایط این است که درک ما، درک درستی نیست.
55 درصد کل سپرده های بانکی کشور فقط در یک شهر است بیش از 50درصد امکانات فرهنگی ایران، در یک شهر مستقر شده استاد برنامه ریزی و توسعه اقتصادی دانشگاه علامه طباطبایی به عملکرد سیستم بانکی کشور اشاره کرد و با بیان اینکه باید پول و کالا همزاد و متناسب با هم باشند تا اقتصاد بتواند گردش منطقی داشته باشد، تاکید کرد: 55 درصد کل سپرده های بانکی کشور فقط در یک شهر است و رتبه دوم این سهم که اصفهان است به 6 درصد می رسد. مشابه این شکاف، در حیطه فرهنگی هم وجود دارد و بیش از 50درصد امکانات فرهنگی ایران، در یک شهر مستقر شده است. اینها همه نشان دهنده آشوب‌ناکی در اندیشه است که خود را در فرایند تخصیص منابع هم متجلی می کند. از درون این عدم توازن، فقر، فلاکت و عقب ماندگی بیرون می آید که هزینه گزافی است. با کمال تاسف، تحت عنوان منحط سیاه نمایی، باب مواجهه صادقانه و عالمانه با واقعیت هم بسته می شود.
با این فقرگستری، کفر گستری را رواج می دهند مومنی ادامه داد: هر یک لحظه که در اصلاح رویه های تصمیم گیری و تخصیص منابع در ایران، تاخیر شود، باید مرتب هزینه های گزاف تری بپردازیم. داده های رسمی می گوید قبل از شوک حاملهای انرژی در سال 1389، اندازه کل جمعیت فقیر ایران 10 میلیون نفر بوده است، تا سال 1395 این اندازه از 13 میلیون عبور کرد و از سال 1400 هم به بالای 25 میلیون و 600 هزار نفر رسیده است. آنها که می گویند به ارزشها اهمیت می دهند مگر نمی دانند که با این فقرگستری، کفر گستری را رواج می دهند. باید بپذیرید که باید خودتان را اصلاح کنید.
25 درصد کل جمعیت کشور، حاشیه نشین هستند وی با بیان اینکه 25 درصد کل جمعیت کشور، حاشیه نشین هستند، به رابطه حاشیه نشینی با آسیبهای اجتماعی اشاره کرد و افزود: نمی توانید از یک سو بگویید که دل مشغولی ارزشها دارید و از سوی دیگر فقر و حاشیه نشینی را گسترش دهید. روندهای وابستگی ذلت آور، به دنیای خارج برای هر یک واحد خلق ارزش افزوده را ببینید! آیا سازمان برنامه ما این شرافت حرفه ای را دارد که این موضوع را در قالب یک گزارش منتشر می کند تا ببینیم کارنامه عملی ما که این میزان شعار استقلال و نه شرقی و نه غربی می دهیم، چه می گوید!
مساله وابستگی ذلت آور به خارج، مساله حاد و خطیر امروز ایران است رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد توضیح داد: مساله وابستگی ذلت آور به دنیای خارج، مساله حاد و خطیر امروز ایران است. در قانون برنامه چهارم توسعه ایران، پیش بینی شده بود که رشد سالانه 8 درصد داشته باشیم. بهای ارزی این هدف، بر اساس این برنامه چهارم، سالی 16.5 میلیارد دلار بوده است. یعنی در سال 1384، اجماع کل قوه عاقله کشورمان این بوده که اگر سالی 16.5 میلیارد دلار داشته باشیم، می توانیم رشد 8 درصدی محقق کنیم. ما از 84 به بعد چه کردیم که اکنون که درباره رشد 8 درصدی به رئیس سازمان برنامه می گوییم، می گوید باید سالی 200 میلیارد بدهید! یعنی ما با ژستهای ناسیونالیستی و استقلال طلبانه، مرتب به خارجی ها پاس گل داده ایم. اگر وارد جزئیاتش شوید هم مساله بسیار تکان دهنده تر می شود. یعنی کشوری که با این همه گرفتاری، بالاترین میزان اهتمام را در تربیت نیروی انسانی با کیفیت و تحصیل کرده از خود نشان می دهد و بعد چون قادر نیست که برای آنها فرصت شغلی مناسب ایجاد کند، آنها را دچار شرایطی می کند که یا دچار افسردگی و خودکشی شوند و یا با مهاجرت، ایران را رها کنند. یعنی ما آنها را دو دستی تقدیم به کسانی می کنیم که در تبلیغات رسمی به آنها استکبار جهانی می گوییم.
نیازمند بازنگریهای بنیادی در شیوه اداره کشور هستیم بر سر اقتضائات اداره عالمانه کشور توافق کنیم مومنی با تاکید بر اینکه نیازمند بازنگریهای بنیادی در شیوه اداره کشور هستیم و کارمان با رفوکاری، ظاهرسازی و تعارف هم دیگر جلو نمی رود، اضافه کرد: باید بر سر اقتضائات اداره عالمانه کشور توافق کنیم و هر چه بود به آن تن دهیم. اگر غیر از این باشد، ما بسیار لطمه خواهیم دید.
توسعه مبتنی بر خام فروشی و شبه خام فروشی، ضد توسعه است این استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی ارزیابی آسیب شناختی الگوی توسعه استان هرمزگان را یکی از خدمات مهم سازمان برنامه استان عنوان کرد و گفت: توسعه مبتنی بر خام فروشی و شبه خام فروشی، اصلا توسعه نیست و ضد توسعه است. از توسعه ای که در آن مشارکت شهروندان لحاظ نشده باشد و از بالا نکاتی دیکته می شود و اجازه اظهار وجود و اظهار نظر و تامین زیرساختها و هماهنگی های لازم هم داده نمی شود، این وضعیت فعلی بیرون می آید. روند سه سال گذشته سهم عایدات مالیاتی از شرکتهای رانت محور را ببینید! آنها در آینده وبال شما خواهند شد. ما به یک ارزیابی آسیب شناختی بسیار جدی نیاز داریم.
نگاه امنیتی – نظامی به مناطق مرزی، کارکرد ضدتوسعه ای داشته مومنی با بیان اینکه تجربه کل استانهای ایران نشان دهنده این است که نگاه امنیتی – نظامی به مناطق مرزی، کارکرد ضدتوسعه ای داشته. این نگاه باید بر محور خلق امنیت بر اساس توسعه متحول شود، ادامه داد: اگر توسعه دریا محور به گونه ای باشد که مثلا بومی های این چند استان نادیده گرفته شوند، به یقین محکوم به شکست است.
این اقتصاددان با انتقاد از برخی اظهارات درباره اقتصاد دریامحور که باعث می شود در این مناطق علاوه بر رانت خام فروشی، مسابقه رانت جویی مستغلات هم ایجاد شود، گفت: باید بر سر اینکه تشخص منطقه ای این مناطق چه باید باشد و می خواهند به چه چیزی متشخص شوند به جمعبندی برسید که نیازمند گفت و گوهای جدی و چند لایه ملی است. علاوه بر آن «ادغام ملی» و «مشارکت بین المللی» را هم در نظر داشت.
گردشگری جزء سرمایه برترین رشته فعالیتها است مومنی ضمن انتقاد از اینکه عده ای می گویند ابتدا باید تکلیف گردشگری روشن شود، اضافه کرد: شما نمی توانید با مصرفهای سوپرمدرن روز ، با درآمد گردشگری کشور را اداره کنید. گردشگری اگر به صورت سیستمی دیده شود، جزء سرمایه بر ترین رشته فعالیتها است. صد گونه زیرساخت لازم دارد. اگر بنیه تولید کشاورزی و صنعتی را بالا نبرده باشید، با واردات می خواهید از گردشگران پذیرایی کنید!؟ نکنید بهتر است! ما روزمره اینها را تجربه می کنیم. همین اکنون هزینه ارزی صرف تولید شده برای 90 درصد محصولاتی که به اسم کشاورزی و صنعت، صادر می کنیم بسیار بیشتر از عایدات ارزی آن است. ما دل خودمان را خوش می کنیم، کلاه سر خودمان می گذاریم و اسمش را صادرات غیرنفتی می گذاریم! شما نمی خواهید با واقعیت روبرو شوید و دوست دارید با ظاهرسازی و ادا درآوردن امورات را بگذرانید.
استاد برنامه ریزی و توسعه اقتصادی دانشگاه علامه طباطبایی، در تشریح لوازم توسعه دریا محور در منطقه گفت: باید منطقه خود را خوب بشناسید و اولویت های آن را بدانید و وفاق اجمالی بر تشخص منطقه ای و مسلمات لوازم توسعه منطقه داشته باشید. علاوه بر آن باید بده بستانهای میان منطقه و نظام ملی مشخص شود. یک جریان توسعه خواه، جریان افزایش دهنده پیوندها است. اگر مرتب به اسم منطقه آزاد و منطقه ویژه، و یا توسعه منطقه ای، پیوندها را با نظام ملی کمتر کنید، در چنین منطقه پرآشوبی پیامدها خواهد داشت. از همه مهمتر، همان اندازه که در کادر تقسیم کار ملی تعیین تکلیف کرده و حسابها را روشن کرده باشید، باید در تقسیم کار منطقه ای و بین المللی هم تکلیف را روشن کرده باشید. می خواهید چه چیزی عرضه کنید که به ازای آن بتوانید این دهانهای افراطی باز شده برای مصرف کالاهای خارجی را تامین مالی کنید. اگر هم نمی توانید تاریخ 250 سال گذشته را بررسی کنید تا بدانید که وقتی نمی توانید این شکاف را به شکل طبیعی پر کنید، باید تمام نوامیستان را به خارجی ها تقدیم کنید.
مومنی با یادآوری اینکه ما در دوره هایی حتی امتیاز انحصاری انتشار اسکناس را که گفته می شود بزرگترین ناموس یک اقتصاد ملی است را هم به خارجی ها واگذار کرده ایم ، تصریح کرد: در 250 ساله گذشته، در هنگامه منازعه های هژمونیک میان قدرتهای بزرگ، بدون استثناء طرفین آن منازعه بر سر اینکه ایران نتواند سر بلند کند، تفاهم داشته اند. آن سازوکارها روشن است و ما چه برنامه ای داریم که آن شرایط تکرار نشود!؟
محال است بتوانیم بدون بنیه تولیدی فناورانه بقا داشته باشیم هر بنگاه تولیدی که اهتمام بیشتری به تولید داخل دارد، فلاکت زده تر است وی با تاکید بر اینکه محال است که ما بتوانیم بدون بنیه تولیدی فناورانه بقا داشته باشیم، یادآورشد: اکنون ذیل عنوان توسعه دریامحور بحث می کنند که ما مزیتهای خام فروشانه داریم، باید به آنها گفت که شما صد سال است که این مزیت را داشته اید، چه آبی از آن برایت گرم شده که فکر کرده اید می توانید به آن در سطح منطقه هم عمق ببخشید!؟ خطر بسیار بزرگی که دقیقا این کارکرد خام فروشی دارد این است که ژست صنعتی بگیرید اما تماما مونتاژکاری کنید. شما به این که ادبیات آسیب شناختی خام فروشی و مونتاژکاریهای مشکوک را با دقت زیر ذره بین بگذارید. برای اینکه ببینید تا همین امروز از طریق این آدرسهای غلط، چه کلاه گشادی بر سر ما رفته است به سایت بورس نگاهی بیندازید! هر بنگاه تولیدی که اهتمام بیشتری به تولید داخل دارد، فلاکت زده تر است اما هر میزان که ضریب مونتاژش بالاتر باشد و سهم خلق ارزش و ساخت داخلش کمتر باشد، سودآوری اش بالاتر است. پس ما ساختار نهادی کژکارکرد داریم و باید آن را اصلاح کنیم و تا زمانی که آن را اصلاح نکرده ایم محال است که بتوانیم توسعه دریا محور داشته باشیم.
مومنی افزود: باید تمام جابجایی های مالکیت اراضی که در این چند سال صورت گرفته را به وضع قبلی درآورد به این دلیل که آنها که حرفه ای هستند می دانند که بحث توسعه دریا محور در ظاهر مطرح می شود اما عملا میدان برای سوداگری زمین و مستغلات است و پیشاپیش رفته اند با مقیاسهای بسیار بزرگ برای خود زمین خریده اند. حتی با ظاهر خیریه هم این کارها را دنبال می کنند. در حالی که باید گفت اگر می خواهید کار خیر کنید، در مناطق حاشیه ای شهر که 25 درصد جمعیت آنجا است کار خیر کنید. در جایی که سکنه ندارد کار خیر برای که می خواهید بکنید!؟
با بحران حاد هماهنگی روبرو هستیم می گویند کار فلانی را راه بینداز تا صلاحیت بهمانی را تائید کنم! وی تمهید سازوکارهای هماهنگی و تصمیم گیری نهایی را بسیار ضروری عنوان کرد و با بیان اینکه ما با بحران حادهماهنگی روبرو هستیم، ادامه داد: به آقای پزشکیان می گویند شما فرد شماره دو کشور هستید، بعد هر کسی را که می خواهد انتخاب کند می گویند باید از سازوکار چند لایه ای که افراد دیگری تعیین آنها را بر عهده دارند عبور کند. این که نمی شود! کشور را معطل نگه می دارند و خدا می داند از هر چه که شفاف نباشد، چقدر فساد بیرون می آید. وقتی شما برنامه پیش گیرنده از فساد تعریف نکردید، تمهید نکردید، تمام اینها کانون فساد است. می گویند کار فلانی را راه بینداز تا صلاحیت بهمانی را تائید کنم! این گونه که نمی شود کشور را اداره کرد.
آنجا که باید حساس باشند، رویشان را بر می گردانند این اقتصاددان با بیان اینکه ما اکنون با بحران تصمیم گیری روبرو هستیم و عزیزان آنجا که باید حساس باشند، رویشان را بر می گردانند، گفت: یک عمر می گفتند کشور جلو نمی رود چون ما استراتژی توسعه صنعتی نداریم، بعد یک باره در عرض 11 سال ، چهار سند استراتژی توسعه صنعتی بیرون آورند. آنچه که هر دو تا سه سال تغییر کند که دیگر اسمش استراتژی نیست. بعد وقتی داخل آن را می بینیم، روشن می شود که به اسم استراتژی توسعه صنعتی چه چیزهایی گنجانده اند. در یکی که می گوید ما اصلا نباید رشته فعالیت توسعه صنعتی را انتخاب کنیم. بعد اسم آن استراتژی شده است! بعد آنها هم که انتخاب کردند همه تماما صنایع رانتی – معدنی را انتخاب کردند! اگر قرار بود که این صنایع انتخاب شوند که ما دیگر سند لازم نداشتیم، اکنون هم این گونه است.
این استاد دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: و قتی مناطق آزاد را می خواستند ایجاد کنند در پاسخ به این پرسش که این چه اهدافی دارد!؟ می گفتند این سکوی صادرات است! در حالی که قبل از اینکه برنامه ارتقای بنیه تولید ملی را ارائه کنید، رشته فعالیتهایی که اولویت دارید و می توانید در دنیا جایگاه داشته باشید را روشن کنید، سکوی صادرات درست می کنید! حالا ببینید از آن چه چیزی بیرون آمد! ظواهر برخی بندرها بهبود پیدا کرد اما ببینید بهای آن برای نظام ملی چه بود!
تکلیف ما با توسعه روشن نیست مومنی ضمن تاکید بر اینکه ما برای توسعه صورت بندی نظری نداریم، توضیح داد: تکلیف ما با توسعه روشن نیست و با کمال تاسف، در دوره برنامه های پنجم، ششم و هفتم با شیب وحشتناکی در این زمینه رو به قهقرا هستیم. چه کسی باورش می شود که در ربع اول قرن بیست و یکم، سندی منتشر شده که اسمش برنامه هفتم است و برای اولین بار در تاریخ برنامه ریزی ایران و بلکه جهان، در آن جدول منابع و مصارف ارزی و ریالی در آن وجود ندارد. بعد اسم آن را برنامه گذاشته اند. مضحکه است. به نیت افراد جسارت نمی کنیم، افراد با حسن نیت هستند اما وقتی افراد غیرحرفه ای برای این کار گذاشته می شوند، چنین کارنامه هایی رقم می خورد. اسم این سند برنامه توسعه نیست.
ایران جز با تکیه بر یک برنامه باکیفیت، راه نجات ندارد رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد با بیان اینکه ایران در سطح ملی و منطقه ای، جز با تکیه بر یک برنامه باکیفیت، راه نجات ندارد و نمی توان مسائل را مورد به مورد و تک مساله ای حل کرد، خاطرنشان کرد: با کیفیت ترین نیروهایتان را جمع کنید و یک برنامه با کیفیت برای توسعه منطقه ای بنویسید. اگر این کار را کردید می توانید مشارکت فعال و اعتلابخش در توسعه دریا محور هم داشته باشید. این نیاز به کارهای سنگین دارد و فکر می برد. باید زحمت کشید و انگیزه ایجاد کرد. نباید شایستگان را ببرانید باید به لوازم مشارکت نخبگان برای نوشتن برنامه باکیفیت تن دهید.
هر که صادق تر و صریح تر است، اسمش را تندرو گذاشته اند! این استاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: هر که صادق تر و صریح تر است، اسمش را تندرو گذاشته اند و اسم آنها که عربده می کشند و با حمله به سفارتخانه ها، برای مملکت هزینه درست می کنند، ارزشها شده است. این گونه نمی شود که مملکت را اداره کرد. شما باید به دانایانتان امنیت بدهید. اجازه داشته باشد حرف برند. این گونه نمی شود کشور را آبرومند و عالمانه اداره کرد.
مومنی با بیان اینکه ما باید الزامات حفظ استقلال و حفظ تمامیت ارضی کشور و اتخاذ رویه های توسعه گرا در شرایط منازعه هژمونیک را به گفت و گوی ملی بگذاریم، کار بسیار سنگینی است ، اظهارداشت: آمریکا و متحدانش برای اینکه چین هژمون اصلی نشود، 40 هزار میلیارد دلار منابع گذاشته اند و می گویند رحمت خداوند بر آن کس که حد خود را بداند. محال است که ما بتوانیم از طریق آویزان شدن به این قدرت و آن قدرت بتوانیم از منازعه هژمونیک جان سالم به در ببریم. یک راه دارد و آن هم ارتقای بنیه تولید فناورانه است. باید به تمام لوازم آن تن دهیم. باید کل نظام حیات جمعی درگیر تولید فناورانه شود. تولید قبل از اینکه امری اقتصادی باشد، امری سیاسی است.
مکران، به شرط اینکه منافع رانتی را حذف کنند، انتخابی خوب است مومنی با تاکید بر ضرورت آموزش همکاری و مشارکت همکارانه حتی از سطوح دبستان، گفت: مکران به صورت بالقوه، به شرط اینکه منافع رانتی را حذف کنند، انتخابی خوب است. از نظر دیگری هم به شرطی که برنامه ارتقای تولید فناورانه داشته باشیم به صورت استراتژیک خوب است و آن اینکه دسترسی به آسیای میانه را برای ما تسهیل می کند. بنابراین از این دو نظر انتخاب خوبی است ، اما همانطور که ما نمی توانیم به آثار باستانی به تنهایی نمی توانیم گردشگر جذب کنیم، در اینجا هم باید استراتژی را بر سه محور تشخص منطقه ای، ادغام ملی و مشارکت بین الملیی و مبتنی بر تولید فناورانه روشن کرده باشیم .
تصمیم سخت این نیست که با شوک درمانی مردم را فقیر و مفلوک کنید این استاد دانشگاه به فرایند انتخاب اولین سفر ترامپ به عربستان در دوره اول ریاست جمهوری اش، اشاره کرد و افزود: ما برای تعریف چشم انداز بین المللی، باید برنامه آینده میان مدت و دور مدت کشورهای همسایه و منطقه خود را بررسی کنیم و به برنامه با کیفیت نیاز داریم. برنامه با کیفیت برنامه ای است که به فلسفه های برنامه ریزی پایبندی عملی داشته باشد. حیاتی ترین مساله و تصمیم، در سطح منطقه و ملی، تصمیم درباره متوقف کردن روندهای مخرب است. ت صمیم سخت این نیست که با شوک درمانی مردم را فقیر و مفلوک کنید، بلکه تصمیم سخت این است که روندهای فسادزا، نابرابرساز و بحران آفرین را متوقف کنید. ما به اینکه اولین گام اصلاح متوقف کردن روندهای مخرب است نیاز داریم. کار سختی است چرا که این روندهای مخرب به منافع منحوس اما متاسفانه قدرتمند پیوند دارد. این گونه نیست که با یک فوت، متوقف شود، کار می برد اما چون شدنی است، امید بخش است.