بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - لقمان حسن، سیاستمدار کُردعراقی، در مصاحبه با شبکه تلویزیونی «العهد» عراق، با اشاره به اینکه توافق‌نامه امنیتی امضا شده میان بغداد و آنکارا دارای بندهای مبهمی است و در آن هیچ‌گونه محدودیت زمانی برای خروج نیروهای ترکیه از خاک عراق، وجود ندارد، افزود: هدف از امضای این توافق‌نامه مشروعیت بخشیدن به اشغال خاک عراق توسط ترکیه است.
جالب آنجاست که حزب میهنی کردستان وجود هرگونه رابطه میان حزب خود و حزب کارگران کردستان را تکذیب کرده اما ترکیه در دو سال اخیر حملات هوایی پهپادی در اقلیم کردستان، به بهانه مقابله با پ. ک. ک در استان سلیمانیه تحت کنترل اتحادیه میهنی داشته است.
چارچوب هماهنگی شیعه (الاطار التنسیقی) در بیانیه‌ای منتشر شده در نشست نخست‌وزیر عراق و رئیس الحشدالشعبی با انتقاد از «امضای توافق‌نامه امنیتی» میان عراق و ترکیه، خواستار تعیین جدول زمانی برای خروج نیروهای نظامی ترکیه از خاک عراق شد.
آنچه مشهود است این است که در کنار توافق‌نامه امنیتی، پروژه «جاده توسعه» و تلاش برای اتصال بندر فاو عراق به مدیترانه از طریق ترکیه و بندر مرسین، یکی از مهم‌ترین امتیازاتی است که در این توافق‌نامه در اختیار ترکیه قرار گرفته است.
در همین راستااندیشکده استیمسون نیز در مطلبی با اشاره به سفر دکتر پزشکیان به عراق به واکاوی توافق‌نامه امنیتی آنکارا-بغداد و تأثیر آن بر نفوذ ایران، تیتر مهمی را انتخاب می‌کند: آیا توافق امنیتی ترکیه و عراق از تسلط ایران بر عراق می‌کاهد؟
دو کشور همسایه عراق از لحاظ تاریخی برای نفوذ در این کشور با هم رقابت کرده‌اند، سفر رئیس جمهور ایران به عراق و یادداشت تفاهم ترکیه با عراق در زمینه همکاری نظامی، امنیتی و مبارزه با تروریسم نشان دهنده این رقابت است.
این مرکز آمریکایی ادامه می‌دهد: این تفاهم‌نامه که پس از سفر تاریخی رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به عراق در ماه‌آوریل انجام شد، مانور مهمی برای تقویت نفوذ ترکیه در عراق است. ترکیه با نامشروع خواندن حزب کارگران کردستان یا پ. ک. ک به عنوان «سازمان ممنوعه» به دنبال مشروعیت بخشیدن به عملیات فرامرزی خود و تقویت جایگاه خود در سیاست و امنیت عراق است.
مرکز استیمسون ادامه می‌دهد: گروه‌های شبه نظامی عراقی طرفدار ایران از این تفاهم‌نامه انتقاد کرده‌اند. به نظر می‌رسد توافق جدید در کنار «توافق‌نامه استراتژیک آب» میان عراق و ترکیه انجام شده است، این توافق‌نامه امنیتی همچنین در کنار یک قرارداد اقتصادی تاریخی 17 میلیارد دلاری با عراق قرار دارد که هدف آن ایجاد یک کریدور محوری بین آسیا و اروپا از طریق ترکیه به نام جاده توسعه است.
نویسنده این مقاله معتقد است: پایگاه صنعتی قوی ترکیه در خاورمیانه، این کشور را در مسیر گسترش سهم بازار، افزایش تولید و افزایش سود قرار می‌دهد. از نظر استراتژیک برای اردوغان، پروژه جاده توسعه ممکن است به ترکیه و بغداد کمک کند خودمختاری کردها را از بین ببرند و مقاومت پ ک ک را تضعیف کنند.
«بینار اف کی» کارشناس مسائل خاورمیانه ادامه می‌دهد: نفوذ ترکیه در عراق زمان دیکتاتوری صدام‌حسین با سرمایه‌گذاری‌های پرشمار و تجارت قابل توجه، بسیار قوی بود. با این حال، از زمان مداخله ایالات متحده در سال 2003 و سرنگونی رژیم صدام، ایران با حمایت از بیش از 12 حزب سیاسی و تأمین مالی و آموزش گروه‌های شبه نظامی همسو با آن‌ها، خود را در سیاست عراق تثبیت کرده است.
نیروی بسیج مردمی( PMF) همسو با ایران به عنوان قدرت سیاسی و نهادی مسلط در عراق ظاهر شده است. شبه‌نظامیانی که بخشی از پی‌ام‌اف هستند، مدت‌هاست ادامه حضور نظامی ایالات متحده در عراق را سرزنش کرده‌اند و قصد دارند ایالات متحده را از عراق بیرون کنند. شبه نظامیان مورد حمایت ایران از زمان افزایش تنش‌های منطقه‌ای پس از حمله حماس به اسرائیل در 7 اکتبر گذشته و جنگ متعاقب اسرائیل در غزه، حداقل 160 حمله به نیروهای آمریکایی در عراق و سوریه انجام داده‌اند.
وی ادامه می‌دهد: گروه‌هایی مانند حزب‌الله عراق نیز پروژه جاده توسعه را به شدت مورد انتقاد قرار داده و آن را «منبع مداوم نگرانی» خوانده‌اند. نماینده‌ای از پارلمان عراق به نمایندگی از شبه نظامیان عصائب اهل الحق مورد حمایت ایران، این پروژه را «لکه‌ای در تاریخ سیاستمداران عراقی» توصیف کرد و افزود: «این پروژه هزینه دیگری است که مردم عراق متحمل می‌شوند».
در پایان، ‌اندیشکده مرکز استیمسون اظهار می‌کند: ترکیه به طور سنتی نفوذ گسترده‌ای در شمال عراق داشته است و با ایران رقابت می‌کند. هر کدام هم یکی از احزاب سیاسی کرد را حمایت می‌کنند. ترکیه از حزب دمکرات کردستان (کی‌دی‌پی)حمایت می‌کند و ایران از اتحادیه میهنی کردستان (پی‌یوکا)حمایت می‌کند. از نظر جغرافیایی، حزب دموکرات کردستان کنترل مناطق نزدیک به مرز ترکیه را در دست دارد، در حالی که میهنی کردستان کنترل مناطق نزدیک به ایران را در دست دارد.
از سوی دیگر سنجار، خانه اقلیت ایزدی عراق، به مرکز درگیری تبدیل شده است. این مکان به عنوان یک میدان جنگ استراتژیک برای کشورهای مختلف، جناح‌های مسلح و جاسوسانی عمل می‌کند که به دنبال تقویت نفوذ حامیان مختلف خود هستند. ترکیه و ایران به‌عنوان قدرت‌های غالب در سنجار ظاهر شده‌اند، در حالی که ترکیه بر موصل، کرکوک و دهوک نیز متمرکز شده است که غنی از نفت هستند.
ترجمه اصغریان