بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - ز همان دی ماه سال نود و هشت و شهادت سردار سلیمانی در عراق، بلند شدن پلاکاردی با عنوان «بعد از سلیمانی هر کسی حرف از مذاکره بزند دهان او را پر از خون می‌کنیم» مُد بود. سر و صدا‌هایی که در طول دوران دولت سیزدهم ساکت شده بود، حالا با فعال شدن جناح دیپلماسی جمهوری اسلامی یک بار دیگر از گوشه و کنار شنیده می‌شود.
مخالفان مذاکره می‌گویند، چون دست آمریکا به خون آلوده است کسی حق ندارد از مذاکره صحبت کند. البته برای بعد از این استراتژی جنگ جنگ تا پیروزی مسیر و هدف و مقصدی مشخص نمی‌کنند. با این وجود صدایشان بلند، زورشان زیاد، و هرج و مرجی که ایجاد می‌کنند قابل ملاحظه است. اما خوب است کمی استدلال گروهی که می‌گویند «چون آمریکا سردار سلیمانی را ترور کرده پس نباید با آن مذاکره کنیم» را با مروری بر تاریخ جمهوری اسلامی محک بزنیم.
قول مشهوری وجود دارد که امام (ره) به غیر از دو کشور اسرائیل و رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی ارتباط کشور با هیچ رژیم و دولت و قدرت دیگری را منع نکرده‌اند.
رژیم بعث و کشتار نیم میلیون ایرانی تخمین زده می‌شود که در طول جنگ هشت ساله ایران و عراق تا یک میلیون نفر نظامی و غیر نظامی از دو طرف کشته شدند. 500 هزار نفر از این کشته شدگان از طرف ایرانی بودند هر چند برخی از کارشناسان تعداد تلفات انسانی طرف ایرانی را بیش از این‌ها می‌دانند. بین 123 تا 160 هزار نفر از کشته‌های طرف ایرانی در طول عملیات‌های نظامی کشته شدند، حدود 60 هزار نفر از نظامیان ایران در عملیات‌های نظامی این جنگ مفقود الاثر شدند. بین 320 تا 500 هزار نفر در نتیجه این جنگ از طرف ایرانی زخمی و مجروح و جانباز شدند و بین 11 تا 16 هزار نفر از کشته شدگان طرف ایرانی «غیر نظامی» بودند.
با این حال ایران نه تنها با طرف عراقی مذاکره کرد، بلکه حتی قرارداد صلح امضا کرد. مسیر رفت و آمد بین ایران و عراق پیش از برچیده شدن دولت صدام باز شده بود و مسیر تجارت با عراق صدام حسین هم بسته نبود.
سرنگونی هواپیمای ایرانی و غرامت آمریکا در سال 67، پیش از پایان جنگ ایران و عراق آمریکا پرواز ایرانی شماره 655 ایران ایر را روی تنگه هرمز هدف قرار داد و سرنگون کرد. این حادثه در زمانی رخ داد که رییس جمهوری ایران آیت الله خامنه‌ای و رییس جمهوری آمریکا رونالد ریگان بود. در نتیجه این سوقصد 241 ایرانی که در پرواز به مقصد دوبی حضور داشتند کشته شدند. ایران و آمریکا در مورد این حادثه به توافقی رسیدند که شامل پرداخت غرامت از طرف آمریکا به دولت و بازماندگان ایرانی پرواز ایران ایر بود.
بعد از این ماجرا، ایران و آمریکا در موقعیت‌های متعددی، از جمله در جریان حمله آمریکا به افغانستان و عراق، و همین طور مذاکرات پنهان و آشکار در کشور‌های واسط از جمله عمان، و ژنو به مذاکره پرداختند. مذاکراتی که در جریان رسیدن به توافق برجام انجام شد در واقعی فصلی بسیار کوتاه و متاخر از مجموعه مذاکرات ایران و آمریکا در طول سال‌های بعد از انقلاب اسلامی بود.
شهادت حجاج ایرانی در عربستان مرداد ماه سال 66 در حادثه مشهور به کشتار حجاج در مکه٬ 275 نفر از حجاج ایرانی در جریان تنش آلود شدن مراسم برایت از مشرکین توسط پلیس عربستان کشته شدند. این حادثه هر چند برای مدتی روابط ایران و عربستان را تیره و تار کرد، اما در مذاکره و روابط دیپلماتیک را برای همیشه نبست. حوادث متعدد دیگری در رابطه ایران و عربستان گه گاه منجر به خون ریزی شده است این علاوه بر قوانین سخت گیرانه عربستان در مورد همراه داشتن مواد مخدر و دارو و اعدام گاه به گاه حجاج ایرانی به جرم به همراه داشتن مواد مخدر است.
روابط ایران و عربستان در طول چهار دهه گذشته بار‌ها به تعطیلی سفارت خانه‌ها کشیده است، اما مسیر دیپلماسی در نهایت همواره باز بوده است و ایران و عربستان در موقعیت‌های مختلف بر سر بسیاری از موضوعات مذاکره کرده‌اند.
شهادت دیپلمات‌های ایرانی توسط طالبان در جریان دور اول سقوط حکومت افغانستان و حاکم شدن طالبان بر این کشور، سفارت ایران در مزار شریف مورد تعرض قرار گرفت و 9 نفر ایرانی از جمله چندین دیپلمات و روزنامه نگار کشته شدند. پیکر برخی از آنها هرگز پیدا نشد. طالبان و همین طور پاکستان در این حمله مقصر بودند با این وجود ایران هم در دور اول حکومت طالبان بعد از سال 1377 و هم در دور دوم حکومت طالبان که بعد از خروج نیرو‌های آمریکایی و ائتلاف از این کشور انجام شد، با طالبان مذاکره کرده و روابط دیپلماتیک برقرار کرده است.
پاکستان مامن تروریست‌های جیش العدل پاکستان علاوه بر این که در ماجرای حمله به سفارت ایران در مزار شریف مقصر و مسئول بود، در طول سال‌های گذشته با پناه دادن به گروه‌های تروریستی در خاک خود در مورد کشتار‌های جیش العدل در ایران مسئول بوده است. علاوه بر این پاکستان در سال 1402، در یک حمله تلافی جویانه به یکی از روستا‌های ایران مسئول مرگ ده نفر از جمله پنج زن و چهار کودک را به عهده دارد.
با این حال نه تنها روابط دیپلماتیک با دولت پاکستان هرگز قطع نشده است بلکه رفت و آمد سیاسی بین ایران و پاکستان در عالی‌ترین سطوح ادامه داشته است.
کوتاه سخن آنکه به هر کجای پیکر تاریخ که دست بزنید، خونی از آن جاری است. شاید تنها اصل همواره پایدار تاریخ این باشد که دولت و ملت ها، و حتی مردم عادی مدام در حال کشتن یک دیگر هستند. طرح مساله انتقام ابدی حتی سنت پیامبر اسلام (ص) و اولیای دین (ع) هم نیست و به جای این که از احتمال دست یابی به صلحی هرچند ناپایدار حمایت کند به خون ریزی بیشتر منجر می‌شود.
در چنین شرایطی فریاد‌های مکرر از تریبون‌های مختلف رسانه‌ای و غیر رسانه‌ای علیه مذاکره تنها نشان دهنده این مساله است که افرادی که بر لغو ابدی مذاکره اصرار دارند نه تنها از اصول دیپلماسی بلکه از مقدمات تاریخ جهان و تاریخ اسلام هم بی خبر هستند. اگر پیامبر اسلام و اولیای دین با کفار و غاصبان مذاکره کرده‌اند٬ ایران هم چنانچه منافعی در رویدادهای پس از توافق ببیند حتما می‌تواند با دولت‌های خارجی مذاکره کند.